Morgunblaðið - 08.02.2003, Blaðsíða 10

FRÉTTIR
10 LAUGARDAGUR 8. FEBRÚAR 2003 MORGUNBLAÐIÐ
Á FUNDI um nýtingu á sýningarsölum í
Reykjavíkurborg varði Eiríkur Þorláksson for-
stöðumaður Listasafns Reykjavíkur þá stefnu
safnsins að sýningarhald væri eingöngu á veg-
um safnsins, en salir þess ekki leigðir út. Þessi
aðferð hefur verið gagnrýnd og mikið rædd
undanfarið í kjölfar opins bréfs Kjartans Guð-
jónssonar listmálara til borgarstjórnar.
Stefán Jón Hafstein, formaður menningar-
málanefndar Reykjavíkurborgar, setti fundinn
og stjórnaði umræðum.
Í upphafi fundarins greindi Eiríkur frá þeim
breytingum sem orðið hafa á stefnu Listasafn-
ins frá upphafi, þegar sýningar voru ýmist á
vegum safnsins að Kjarvalsstöðum, eða lista-
menn gátu leigt sér sýningaraðstöðu þar. Í máli
hans kom fram að á níunda áratug síðustu aldar
hafi þróunin smám saman orðið sú, að Lista-
safnið tók yfir allt sýningahald á Kjarvalsstöð-
um og skrefið var stigið til fulls árið 1992, þegar
menningarmálanefnd og síðar borgarráð sam-
þykktu að á vegum Listasafns Reykjavíkur
yrðu eingöngu sýningar skipulagðar á vegum
safnsins, listamönnunum yrði boðið að sýna, sér
að kostnaðarlausu. Þetta fyrirkomulag var
gagnrýnt þá, og töldu ýmsir að með því yrðu
alltaf einhverjir listamenn úti í kuldanum; ef
þeir ættu ekki uppi á pallborðið hjá forstöðu-
manni safnsins og menningarmálanefnd.
Eiríkur Þorláksson sagði að frá 1997 yrðu
sýningar til með ýmsu móti: Fyrir utanaðkom-
andi ábendingar um áhugaverða myndlist;
vegna tilboða sem Listasafninu berast um sýn-
ingar, en einnig á þann hátt að starfsfólk Lista-
safnsins leggi sjálft á ráðin um ákveðnar sýn-
ingar. Frá því að hann tók við forstöðu safnsins
hafa þær breytingar ennfremur orðið, að for-
stöðumaðurinn ber einn ábyrgð á vali sýninga,
en þarf ekki að bera hugmyndir sínar undir
menningarmálanefnd. Eiríkur sagði að við val á
sýningum væri haft í huga að sýningar Lista-
safnins væru fjölbreyttar og gæfu sem gleggsta
og breiðasta mynd af því sem íslenskir mynd-
listarmenn fengjust við; reynt væri að bjóða
hingað markverðum erlendum listamönnum, og
boðið væri upp á sýningar með þeim íslensku
listamönnum sem væru að gera góða og eft-
irtektarverða hluti. Eiríkur sagði ljóst, að það
kæmust aldrei allir listamenn að, og þeir ættu
heldur ekki allir erindi á sýningar í Listasafn-
inu.
Hann varði þá stefnu sem verið hefur við lýði
síðustu ár að sýningahald væri alfarið á vegum
safnsins.
Umræður spunnust um framsögu Eiríks og
beindust aðallega að tveimur þáttum; því hvort
taka ætti aftur upp það fyrirkomulag að leigja
vestursal Kjarvalsstaða undir sjálfstætt sýn-
ingahald, og hins vegar um sýningastefnu og
val forstöðumanns.
Einar Hákonarson taldi að málurum hefði
verið ýtt til hliðar og efaðist um að Eiríkur hefði
á réttu að standa þegar hann segði að 30–45%
sýninga Listasafnins væru málverkasýningar.
Einar taldi líklegra að vægi málverksins í sýn-
ingahaldi væri innan við 20%. Einar stakk upp á
því að vestursalurinn færi aftur í útleigu, og að
nefnd sem ört væri skipt um fólk í, sæi um að
velja sýningar úr umsóknum. Gerla, Gylfi Gísla-
son, Bjargey Ólafsdóttir, Áslaug Thorlacius,
Pétur Gautur og fleiri töldu fara betur á því að
Listasafnið bæri sjálft ábyrgð á sýningum í eig-
in húsnæði, enda slíkt í takt við það sem gerist
erlendis, þar sem miklar faglegar kröfur eru
gerðar til opinberra safna og sýningarstaða.
Hins vegar benti Pétur Gautur á að þörf á leigu-
sal væri samt brýn, án þess að það þyrfti að
koma í hlut Reykvíkinga að borga brúsann.
Fleiri tóku undir þetta viðhorf.
Batnaði í Kópavogi þegar safnið tók yfir
Guðbjörn Kristjánsdóttir forstöðumaður
Gerðarsafns í Kópavogi sagði að sýningarhald
þar hefði batnað, þegar safnið sjálft yfirtók það
og hætti að leigja sali þess einstaklingum. Hún
kvaðst telja að myndlistarmenn sjálfir ættu að
koma sér upp sal sem hægt yrði að leigja til ein-
stakra sýninga.
Skiptar skoðanir komu fram á fundi í gær um stefnu Reykjavíkurborgar í myndlistarmálum
Ekki eiga allir listamenn
erindi á sýningar í listasafni
Morgunblaðið/Golli
Nokkrir fundargesta á fundi menningarmálanefndar um málefni Listasafns Reykjavíkur og
sýningarsala borgarinnar. Eiríkur Þorláksson, forstöðumaður Listasafnsins, situr í fremstu röð.
Menningarmálanefnd
Reykjavíkur efndi til opins
fundar í Ráðhúsinu í gær um
opinbera stefnu um Listasafn
Reykjavíkur og not af sýning-
arsölum borgarinnar.
MISJAFNT er hvort innlagnir á
verðtryggða sparireikninga í innláns-
stofnunum beri vexti eða sérstakar
verðbætur frá deginum eftir innlögn
eða frá næstu mánaðamótum eftir
innlögn.
Samkvæmt upplýsingum Lands-
banka og Búnaðarbanka bera inn-
lagnir á verðtryggða reikninga þeirra
vexti frá deginum eftir innlögn, en
samkvæmt upplýsingum Íslands-
banka og Sparisjóðabankans eru sér-
stakar verðbætur á innlögnum innan
mánaðar en ekki vextir. Vextir eru
aðeins greiddir af lægstu stöðu mán-
aðar sem þýðir að ekki eru greiddir
vextir af innlögnum í hverjum mánuði
fyrr en í næsta mánuði á eftir. Sér-
stakar verðbætur Íslandsbanka eru
nú 1% á ári og sérstakar verðbætur
sparisjóðanna eru 2% á ári. Hæstu
vextir á verðtryggðum reikningum í
bankakerfinu eru nú rúmlega 6% á líf-
eyrisreikningum.
Vextir á innlagnir í áratug
Sigurjón Þ. Árnason, fram-
kvæmdastjóri rekstrarsviðs Búnað-
arbankans, segir að innlagnir á alla
innlánsreikninga Búnaðarbankans
nema orlofsreikninga beri vexti frá
deginum eftir innlögn og þannig hafi
það verið um árabil. Um verðtryggða
reikninga gildi að þeir beri vexti og
sérstakar verðbætur innan mánaðar
frá því daginn eftir innlögn og þannig
hafi það verið í áratug að minnsta
kosti.
Hann tók dæmi að ef lagt væri inn
fimmtánda einhvers mánaðar fengi
viðkomandi vexti fyrir fimmtán daga
og sérstakar verðbætur fyrir fimm-
tán daga og síðan vexti og verðbætur
það sem eftir væri ársins.
Sigurjón sagði að ef ekki væru
greiddir vextir innan mánaðar og
sama upphæð væri lögð inn í upphafi
hvers mánaðar þýddi það í raun og
veru að ein innlögn stæði vaxtalaus
allt árið. Sérstakar verðbætur séu síð-
an ætlaðar til þess að mæta áætlaðri
verðlagshækkun ársins.
Vextir innan mánaðar hjá Ís-
landsbanka frá mánaðamótum
Þorgils Óttar Mathiesen, fram-
kvæmdastjóri fjárhagssviðs hjá Ís-
landsbanka, segir að verðtrygging og
meðhöndlun verðbóta innan mánaðar
á verðtryggðum innlánsreikningum
hjá Íslandsbanka hafi verið í sam-
ræmi við reglur Seðlabankans um
verðtryggingu sparifjár. Fram til
þessa hafi útreikningar á vöxtum á
verðtryggðum innlánsreikningum
bankans verið miðaðir við mánaða-
mót. Tekin hafi verið ákvörðun um að
breyta þessu fyrirkomulagi frá og
með næstu mánaðamótum og muni
vextir þá jafnframt vera reiknaðir
innan mánaðar.
Aðspurður hvort eitthvað hafi
meinað Íslandsbanka að reikna vexti
á hreyfingar innan mánaðar til við-
bótar við sérstakar verðbætur, segir
Þorgils það alveg rétt að síðustu ár
hafi verið hægt að reikna vexti á
hreyfingar verðtryggðra reikninga
innan mánaðar. Hins vegar verði að
hafa í huga ávöxtun í heild við sam-
anburð á innlánsreikningum. „Ís-
landsbanki hefur nú upplýsingar um
að einhverjar innlánsstofnanir séu
farnar að bjóða upp á útreikning
verðtryggðra innlánsvaxta á hreyf-
ingu innan mánaðar. Mun bankinn
því að sjálfsögðu bjóða viðskiptavin-
um sínum slíkt hið sama. Rétt er að
taka fram að vextir eru reiknaðir inn-
an mánaðar á óverðtryggðum inn-
lánsreikningum bankans.“
Aðspurður hvort breytingin verði
afturvirk gagnvart viðskiptavinum
Íslandsbanka, segir Þorgils að ekki sé
ástæða til þess enda sé ekki um að
ræða mistök í útreikningi, heldur sé
verið að gera breytingu á reiknireglu
sem taki gildi, eins og áður sagði um
næstu mánaðamót.
Sigurjón Gunnarsson, sérfræðing-
ur í fjárstýringu hjá Landsbanka Ís-
lands, segir að innlánsreikningar
Landsbanka Íslands beri dagvexti frá
og með deginum eftir innlögn og
verðbætur frá næstu mánaðamótum.
Sérstakar verðbætur séu í núlli nú, en
vextirnir komi í staðinn. Vextirnir séu
það háir að þeir vegi þungt og verð-
bólgan lág. Nú séu það vextirnir sem
skipti mestu máli.
Sigurjón sagði aðspurður að þessi
háttur hefði verið á vaxtaútreikningi
Landsbankans í nokkur ár og það
gildi um alla innlánsreikninga Lands-
bankans nema orlofsreikninga, sem
væru reiknaðir með gamla laginu.
Sérstök forritunarbreyting hjá
RB fyrir Landsbankann
Sigurjón sagði að á sínum tíma
hefði verið gerð sérstök forritunar-
breyting hjá Reiknistofu bankanna
fyrir Landsbankann til þess að hann
gæti reiknað vexti innan mánaðar á
verðtryggða reikninga. „Mönnum
þótti það eðlilegra að það væri ekki
verið að mismuna mönnum eftir því
hvenær innan mánaðar lagt væri
inn,“ sagði Sigurjón.
Hann benti á að vextir væru orðnir
miklu hærri, en þeir voru þegar verð-
tryggðir reikningar voru stofnaðir í
upphafi. Vextirnir hefðu verið 1% og
2% og til hefðu verið jafnvel vaxta-
lausir verðtryggðir reikningar.
Finnur Sveinbjörnsson, banka-
stjóri Sparisjóðabankans, sagði að-
spurður hvers vegna sparisjóðirnir
greiði ekki vexti á innlögn innan mán-
aðar, að það hafi verið almenna reglan
með verðtryggða reikninga að það
séu greiddar sérstakar verðbætur
innan mánaðarins en vextir frá næstu
mánaðamótum á eftir. Þetta hafi ver-
ið almenna reglan og sparisjóðirnir
hafi fylgt henni.
„Ef það er raunin að einhverjir
bankar eru að bjóða upp á einhverja
reikninga þar sem aðrir útreikningar
tíðkast þá verður að sjálfsögðu litið á
það innan sparisjóðanna og brugðist
við því,“ sagði Finnur.
Aðspurður hvort ekki sé óeðlilegt
að ekki séu greiddir vextir af innlán-
um frá þeim tíma sem bankinn hafi
peningana til ráðstöfunar, sagði Finn-
ur að greiddar hefðu verið sérstakar
verðbætur.
Um síðustu áramót námu innistæð-
ur á verðtryggðum reikningum öðr-
um en lífeyrissparnaðarreikningum í
bankakerfinu rúmum 106 milljöðrum
króna og höfðu vaxið um 10 milljarða
frá árinu áður samkvæmt upplýsing-
um Seðlabanka Íslands.
Innistæður á lífeyrissparn-
aðarreikningum þrefölduðust
Vöxtur á innistæðum á lífeyris-
sparnaðarreikningum var hlutfalls-
lega mun meiri á árinu, en þær meira
en þrefölduðust og uxu um 5,4 millj-
arða úr 2,2 milljörðum króna í árs-
byrjun í 7,6 milljarða í árslok. Í des-
embermánuði einum uxu innistæður
á verðtryggðum reikningum um
rúma 1,6 milljarða króna. Innistæður
á lífeyrissparnaðarreikningum uxu
um 804 milljónir kr. og aðrar verð-
tryggðar innistæður um 859 milljónir
kr. samkvæmt tölum Seðlabankans.
Verðlagshækkun milli nóvember og
desember nam 0,1% þannig að að litlu
leyti er um verðlagshækkun að ræða.
Eins og ofangreindar tölur bera
með sér hafa lífeyrissparnaðarreikn-
ingar átt miklum vinsældum að fagna
á undanförnum mánuðum vegna hag-
stæðrar ávöxtunar og erfiðra að-
stæðna á fjármálamörkuðum erlendis
síðustu misserin, þar sem ávöxtun
hefur verið slök og neikvæð í mörgum
tilvikum. Hefur verið mikil ásókn í
þetta sparnaðarform og lífeyrissjóðir
og verðbréfafyrirtæki fóru þess
vegna að bjóða upp á það auk bank-
anna á síðasta ári.
Um er að ræða reglubundinn
sparnað í hverjum mánuði í flestum
tilvikum, sem getur numið allt að
6,4% af launum fullnýti menn heim-
ildir skattalaga til sparnaðar og fái
mótframlag atvinnurekenda og ábót
frá ríkissjóði. Tölur Samtaka atvinnu-
lífsins sem byggðar eru á upplýsing-
um Kjararannsóknanefndar sýna
mikla og almennn þátttöku fólks í við-
bótarlífeyrissparnaði eða að um og yf-
ir 70% launafólks eru með einhvern
viðbótarlífeyrissparnað. Lífeyris-
sparnaðarreikningarnir eru í flestum
tilvikum verðtryggðir og bera hæstu
innlánsvexti bankanna sem núna eru
yfir 6% eins og fyrr sagði.
Vaxtaútreikningar á verðtryggða reikninga hjá bönkum og sparisjóðum eru ekki alls staðar eins
Misjafnt hvort
vextir eru reiknaðir
innan mánaðar
Innistæður á verðtryggðum sparireikningum innlánsstofnana uxu
um 15 milljarða króna á síðasta ári, en í samantekt Hjálmars Jóns-
sonar kemur fram að hjá sumum innlánsstofnunum bera innlagnir
á verðtryggða reikninga ekki vexti fyrr en eftir næstu mánaðamót.
hjalmar@mbl.is