Morgunblaðið - 21.05.2003, Blaðsíða 40

40 MIÐVIKUDAGUR 21. MAÍ 2003 MORGUNBLAÐIÐ
BRÉF
TIL BLAÐSINS
Kringlunni 1 103 Reykjavík  Sími 569 1100
 Símbréf 569 1329  Netfang bref@mbl.is
Allt efni sem birtist í Morgunblaðinu og Lesbók er varðveitt í upplýsinga-
safni þess. Morgunblaðið áskilur sér rétt t i l að ráðstafa efninu þaðan, hvort
sem er með endurbirtingu eða á annan hátt. Þeir sem afhenda blaðinu efni
ti l birtingar teljast samþykkja þetta, ef ekki fylgir fyrirvari hér að lútandi.
HR. RITSTJÓRI.
Hinn 17. maí 2003 er fremur lítil
fréttagrein í blaðinu á bls. 18 og er
hún með svofelldri yfirskrift:
„Megnið af stórfiskunum horfið?“
Með greininni fylgir mynd af tveim-
ur dauðum sverðfiskum, en undir
henni stendur: „Fjöldi stórfiska,
eins og seglfisks, er nú aðeins 10%
af því sem hann var fyrir áratugum
að mati kanadískra vísindamanna.“
Síðar segir m.a.: „Þetta eigi við
fisktegundir eins og túnfisk, sverð-
fisk, seglfisk, hákarla, þorsk og
lúðu.“ Ennfremur er tvisvar talað
um „stóru fiskana“ með þeim hætti,
sem ekki er að finna í Nature-
greininni. Með þessari frétt er verið
að setja allt málið í annan búning,
með þorsk sem aukaleikara, en
þann, sem lesa má í Nature-grein-
inni, sem vitnað er í. Hún fjallar um
niðurstöður tveggja vísindamanna
R. Myers & B. Worm við Dalhousie
University, Halifax, Kanada. Síðan
er sagt í Morgunblaðsfréttinni og
vitnað í höfunda, að – minnka þurfi
aflakvóta.
Hr. ritstjóri, vísindamennirnir
töluðu hvergi um aflakvóta; þeir
töluðu tvisvar um ofveiði og afleið-
ingar þeirra án þess að tilgreina
með hvaða hætti yrði að bregðast
við því. Mín niðurstaða er sú, að
blaðamaður Morgunblaðsins hafi
ekki lesið Nature-greinina heldur
vitnað í fréttagreinar í erlendum
miðlum, ljósvaka eða blaða, og af-
flutt efni þeirra. Fréttin er stórmál
og má finna um hana ítarlega um-
fjöllum í mörgum virtum miðlum á
Vesturlöndum. Það er ekki gott að
virtasta dagblað landsins skuli bæði
setja þetta mál í smáfrétt og undir
villandi yfirskrift með spurningar-
merki, og sýna mynd af sverðfisk-
um, þegar málið snertir okkur mjög
mikið hér á landi, og er þá átt við
þorskinn og aðra þorskfiska (gad-
idae). Þungamiðja ritgerðarinnar er
um botnfiskana og alveg sérstak-
lega þorskfiskana, en annar höf-
undur blaðsins hefur um árabil ein-
mitt skrifað um þorskinn í mörgum
virtum tímaritum. Vissuleg voru
japanskar veiðitölur fyrir línuveið-
ar, túnfisk og sverðfisk, mikilvægar
í þessu sambandi, því með þeim
hefur í fyrsta skipti verið unnt að
afla sambærilegra niðurstaðna á
heimsvísu sem gefa niðurstöður um
hlutfallslegt ástand.
Meginniðurstaða höfundanna
varðar það ástand, að umfjallaðir
fiskar séu nú um tíundi hlutinn af
því sem áður var, en menn hafi
ruglast nokkuð í ríminu vegna þess
að vísindamenn hafa alltaf verið að
nota viðmið, sem ná of stutt aftur í
tímann, í stað þess að kynna sér
hvernig ástandið var fyrir hálfri
öld; áður en stórvæðing veiða var
farin að breyta öllum botnfiskstofn-
um og minnka þá niður í þær óra-
lægðir, sem þeir eru nú komnir í.
Ef við Íslendingar lítum hálfa öld
til baka var þorskurinn stór fiskur í
vertíðarveiðinni og veiðistofn þrisv-
ar sinnum stærri en nú er.
Til að aðstoða blaðið við að fjalla
sæmilega um málið sendi ég með í
viðhengi bæði úrdrátt úr Nature-
greininni og umfjöllun Washington
Post hinn 15. maí sl. í því skyni að
þið ritstjórarnir og aðrir geti lesið
efnið og myndað ykkur skoðun á
umfjölluninni, sem ég er að gagn-
rýna að ofan. Höfundurinn er Rick
Weiss við Washington Post, Staff
Writer Thursday, May 15, 2003;
Page A01.
JÓNAS BJARNASON,
efnaverkfræðingur.
Aths. ritstj.:
Umrædd frétt Morgunblaðsins
var unnin upp úr tveimur fréttum,
annarri úr bandaríska blaðinu Bost-
on Globe hinni af fréttavefnum
Intrafish.com. Þær voru báðar sam-
hljóða og var þar mest áherzla lögð
á skaðsemi línuveiða. („This re-
search was a part of a larger proj-
ect on pelagic longlining ...“) Þorsk-
ur var nefndur einu sinni á nafn í
annarri greininni og þá aðeins í
þeirri upptalningu sem var fram-
arlega í fréttunum og þrisvar í
hinni. Í báðum fréttunum er það
haft eftir höfundum skýrslunnar að
það þurfi að minnka fiskveiðidauða
(fishing mortality) um 50% og með
því að minnka aflakvóta, meðafla,
veiðigetu og svo framvegis. Það
sama er gert í fréttatilkynningu frá
höfundum greinarinnar í Nature.
Það er rangt að efni fréttanna hafi
verið afflutt. Efninu voru gerð góð
skil, en þar sem nær engin umfjöll-
un var um þorsk, heldur fyrst og
fremst um línuveiðar á uppsjávar-
fiskum eins og túnfiski, seglfiski og
sverðfiski, var ekki ástæða að mati
blaðsins að gera meira úr málinu.
Eftir að fréttin var skrifuð komst
blaðamaður í samband við annan
höfund efnisins í Nature, sem var
birt sem bréf til tímaritsins. Í bréf-
inu kemur fram að hluti rannsókn-
anna hafi beinzt að þorski á Mikla-
banka og Saint Pierre-banka við
austurströnd Kanada. Það var ekki
nefnt í þeim fréttum sem frétt
Morgunblaðsins var unnin upp úr.
Loks má geta þess að í tölvupósti
frá höfundinum, Ransom Myers,
kemur fram að ekki voru notuð
gögn um fiskistofna við Ísland í
rannsókninni, þar sem þau náðu
ekki nógu langt aftur í tímann.
Fiskistofnahrun
Frá Jónasi Bjarnasyni:
Alltaf á þriðjudögum