Morgunblaðið - 05.07.2003, Blaðsíða 14

Reuters
AUSTURRÍSK-bandaríska Hollywood-stjarnan Arnold Schwarzenegger stillti sér upp til mynda-
töku með nokkrum bandarískum hermönnum í Bagdad í Írak í gær, en þangað var leikarinn kom-
inn til að hvetja þá til dáða á þjóðhátíðardegi Bandaríkjanna. Áður hitti hann bandaríska hermenn
í Kúveit og sýndi þeim nýjustu kvikmynd sína um „gereyðandann“, Terminator 3.
„Gereyðandinn“ í Írak
Vill „minni derring“ og
„meiri stjórnkænsku“
Öldungadeildarþingmað-
urinn, Bob Graham, sem
einnig er hugsanlegt for-
setaframbjóðandaefni
demókrata, var líka harð-
orður í garð Bush. „Látum
þá koma, eru ef til vill orð
við hæfi íþróttafréttamanns
sem lýsir hnefaleik í Las
Vegas, en ekki mannsins sem þjóðin treystir til
að stjórna þeim körlum og konum sem eiga á
hættu að verða fyrir skaða.“
Annar öldungadeildarþingmaður og hugs-
anlegur fosetaframbjóðandi, John Kerry, sagði
yfirlýsingu fosetans vera „óviturlega“. Hann
sagðist óska þess að Bush sýndi „minni derring
og meiri aðgætni og stjórnkænsku“.
Frank Lautenberg öldungadeildarþingmað-
ur sagði orð forsetans ábyrgðarlaus og til þess
fallin að kynda undir frekari árásum. „Ég
hristi bara höfuðið af vantrú,“ sagði hinn 79 ára
gamli Lautenberg. „Þegar ég barðist í seinni
heimsstyrjöldinni heyrði ég aldrei herforingja
– hvað þá yfirhershöfðingja – bjóða óvinum að
ráðast á bandarískar hersveitir.“
GEORGE W. Bush Bandaríkjafoseti sætir nú
harðri gagnrýni frá andstæðingum sínum í
demókrataflokknum fyrir orð sem hann lét
falla á miðvikudag þegar hann var að ræða
árásir á bandaríska hermenn í Írak. Er hann
sakaður um ögrandi „karlmennskustæla“ sem
eingöngu séu til þess fallnir að hvetja skæru-
liða til frekari árása.
„Mitt svar við þeim er: látum þá koma,“
sagði Bush um skæruliðana og árásir þeirra, í
því skyni að hughreysta almenning sem hefur
áhyggjur af árásunum, en uppskar aðeins hörð
viðbrögð þar sem hann var sakaður um að
egna Íraka til árása.
Að minnsta kosti 26 bandarískir hermenn
hafa verið drepnir og tugir særðir síðan stríð-
inu taldist lokið í byrjun maí og er það þriðj-
ungur af mannfalli hersins síðan stríðið hófst.
„Ég er með skilaboð til forsetans: Nú er nóg
komið af gervilegum karlmennskustælum,“
sagði Richard Gephardt, þingmaður demó-
krata og einn þeirra sem ætla í slaginn um að
verða forsetaefni flokksins. Hann sagði stjórn-
ina eiga að einbeita sér að því að koma á öryggi
í Írak til langs tíma til að minnka hættuna fyrir
hermennina. Það sem vantaði væri raunveru-
leg áætlun fyrir Írak eftir stríð en ekki fleiri
gífuryrði og kúrekastælar.
Orð Bandaríkjaforseta vekja hörð viðbrögð
George Bush
Bush sakaður um
„karlmennskustæla“
Washington. AFP.
PAT Cox, forseti Evrópuþingsins,
sagði í gær að þótt Silvio Berlusconi,
forsætisráðherra Ítalíu, harmaði um-
mælin sem hann lét falla í Evrópu-
þinginu á miðvikudag, ætti hann enn
eftir að biðja þingið formlega afsök-
unar. Yfirlýsing Cox gefur glögglega
til kynna að þrátt fyrir að Gerhard
Schröder, kanslari Þýskalands, hafi
fyrirgefið Berlusconi er hneykslinu,
sem upphófst er forsætisráðherrann
sagði þýskan þingmann tilvalinn til að
leika fangavörð í fangabúðum nasista,
ekki lokið. Cox tók skýrt fram að af-
sökunarbeiðninni yrði að vera beint
sérstaklega til Evrópuþingsins og að
hún yrði að vera opinber.
Innan Evrópuþingsins vilja fulltrú-
ar sósíalista að Berlusconi verði látinn
biðja þingið formlega afsökunar.
Hægrisinnaðir þingmenn segja for-
sætisráðherrann á hinn bóginn þegar
hafa beðið þýsku þjóðina afsökunar
og nú sé komið að Martin Schulz,
þingmanninum sem Berlusconi
móðgaði á miðvikudag, að biðjast fyr-
irgefningar á því að hafa ögrað for-
sætisráðherranum.
Schulz sagði í viðtali við þýska rík-
isútvarpið í gær að þær útskýringar
forsætisráðherrans á ummælunum að
þau hafi verið misskilin nægðu ekki.
„Ef Berlusconi segði: Ég hafði rangt
fyrir mér, þetta kemur ekki fyrir aft-
ur, þá væri málið útkljáð,“ sagði hann.
Joscha Fischer, utanríkisráðherra
Þýskalands, viðurkenndi í gær að
deilurnar vegna ummæla Berlusconis
sýndu þörfina fyrir breytingar á for-
ystu ESB. Hann sagði aðspurður að
uppákoman sýndi að sambandið
þyrfti á föstum forseta að halda.
Berlusconi sætir
miklu ámæli
Reuters
Romano Prodi og Silvio Berlusconi hittust á fundi í Róm í gær.
Ummæli forsætisráðherrans hafa
valdið miklu uppnámi á alþjóðavett-
vangi en hann tók við forystu innan
ESB í vikunni. Þá vörpuðu ummælin
skugga á fyrsta fund framkvæmda-
stjórnar sambandsins með Berlusc-
oni, sem haldinn var í Róm í gær, en
hann átti upphaflega að snúast um
áherslumál forsætisráðherrans með-
an hann gegnir forsæti í sambandinu.
Forseti framkvæmdastjórnarinnar,
Romano Prodi, var áður pólitískur
keppinautur forsætisráðherrans í
ítölskum stjórnmálum en þeir eru á
öndverðum ási stjórnmála. Hann lét
ekkert hafa eftir sér um málið í gær.
„Þjóðin niðurlægð“
Þýsk dagblöð voru enn ósátt við
framferði Berlusconis í gær og spáðu
því að ummæli hans myndu draga
dilk á eftir sér. Þannig sagði Berliner
Zeitung: „Hneykslið mun hafa afleið-
ingar í för með sér þrátt fyrir að nú
hylli undir pólitísk lok þess.“ Jafn-
framt sagði Sueddeutsche Zeitung:
„Hann [Berlusconi] notar sömu ræðu-
tækni og George W. Bush Banda-
ríkjaforseti. Þeir sem gagnrýna Bush
og Íraksstefnu hans eru óvinir
Bandaríkjanna. Þeir sem ráðast á
Berlusconi ráðast á Ítalíu.“
Fyrirsögn La Repubblica í gær
var: „Þjóðin niðurlægð“ og í leiðara
blaðsins sagði að enn væri ekki búið
að bæta fyrir framferði forsætisráð-
herrans. „Við upphaf forystu sinnar
innan ESB býr Ítalía við fötlun sem
ekki er hægt að líta fram hjá.“
Carlo Azeglo Ciampi, forseti Ítalíu,
mun hafa kallað Berlusconi á sinn
fund og ávítað hann fyrir framferðið.
Róm. AFP.
AP
Pakistanskur maður á vettvangi blóðbaðsins í Quetta í Pakistan.
AÐ MINNSTA kosti 44 manneskjur
létu lífið og 65 særðust í sprengju-
árás á helstu mosku sjía-múslima í
borginni Quetta í Suðvestur-Pakist-
an í gær. Talið er að um sjálfsmorðs-
árás hafi verið að ræða en yfirvöld
þurftu að setja á útgöngubann í
borginni þegar óeirðir brutust út eft-
ir sprenginguna. Reitt fólk þusti út á
götur, hleypti af byssum upp í loftið
og vann skemmdarverk. Vopnuð lög-
regla og sveitir hersins fóru um göt-
ur og skipuðu fólki að halda sig
innandyra.
Árásarmennirnir hentu hand-
sprengjum og skutu á söfnuðinn í
moskunni rétt eftir hádegi en um
2.500 manns voru þar við bænahald.
Talið er að einn þeirra hafi sprengt
sig í loft upp innan dyra en tveir í við-
bót særðust til ólífis er þeir urðu fyr-
ir skotum öryggisvarða í moskunni.
Á sama tíma var foseti landsins,
Pervez Musharraf, að ávarpa blaða-
menn í París sem var síðasti áfanga-
staðurinn í ferð hans um fjögur ríki.
Hann sagði að þeir sem stæðu að
árásinni mættu búast við hörðum að-
gerðum. „Það er slæmt að litlum
hópi fólks takist að grafa undan þeim
gildum sem meirihluti þjóðarinnar
vill halda í heiðri. Mér er alveg ljóst
að langstærstur hluti landsmanna
hvetur ekki til öfgahyggju, hryðju-
verka eða bókstafstrúar.“
Árásin í gær var önnur árásin
gegn sjítum í borginni á innan við
mánuði en 8. júní voru 12 lögreglu-
menn skotnir og átta særðir í
Quetta. Sjíta-múslimar eru um 20%
af þjóðinni en meirihluti landsmanna
er súnnítar. Þúsundir manna hafa
fallið í erjum milli herskárra hópa
sjíta og súnníta, síðan á níunda ára-
tugnum.
44 féllu í sprengju-
árás í Pakistan
Quetta. AFP.
ERLENT
14 LAUGARDAGUR 5. JÚLÍ 2003 MORGUNBLAÐIÐ
BANDARÍSKIR hermenn felldu í
gær ellefu Íraka sem sagðir eru hafa
setið fyrir hersveit þeirra er hún var
á ferð nálægt bænum Balad, norður
af Bagdad. Talsmenn Bandaríkja-
hers sögðu að Írakarnir hefðu notað
sprengjuvörpur og skotvopn í árás-
inni. Enginn bandarískur hermaður
féll í þessum skærum. Fyrr um dag-
inn höfðu átján bandarískir hermenn
særst þegar sprengju var varpað að
einni af stærstu herstöðvum Banda-
ríkjamanna í Írak í nágrenni Balad.
Bandaríkjamenn hafa verið að
reyna að hafa uppi á Írökum á svæð-
inu norður af Bagdad sem enn fylgja
Saddam Hussein, fyrrverandi for-
seta, að málum. Róstusamt hefur
verið í Írak undanfarnar vikur og
hefur á þriðja tug Bandaríkjamanna
fallið í skæruárásum harðlínumanna.
Einn af trúarleiðtogum súnní-
múslíma, Sheikh Ahmed Hassan,
hvatti Íraka í gær til sigurs gegn
„trúleysingjunum“. „Guð gefi okkur
sigur í baráttunni gegn trúleysingj-
unum og óvinunum,“ sagði hann við
bænagjörðir í Fallujah. Margsinnis
hefur verið ráðist gegn Bandaríkja-
mönnum í Fallujah en þar er stuðn-
ingur við Saddam sagður mikill.
Stuðningur minnkar
Bandaríkjamenn héldu upp á
þjóðhátíðardag sinn í gær en ýmis
merki eru um að heima fyrir fari
stuðningur við veru Bandaríkjahers
í Írak dvínandi. George W. Bush
Bandaríkjaforseti hvatti landa sína
hins vegar til dáða í ávarpi í gær en á
miðvikudag hafði hann varað fólk við
að verkefnið, sem við blasti í Írak,
myndi ekki verða leyst á einni nóttu.
Árásir gegn bandarískum her-
mönnum og fréttir af því hversu illa
uppbyggingarstarf Bandaríkja-
manna gengur hafa valdið því að
verulega hefur dregið úr stuðningi í
Bandaríkjunum við verkefnið í Írak.
Sýnir ný skoðanakönnun, sem dag-
blaðið USA Today, CNN-sjónvarps-
stöðin og Gallup hafa gert, að 56%
aðspurðra styðja verkefnið en í apríl
mældist stuðningurinn 73%.
Þá telja nú 62% Bandaríkjamanna
að Bush-stjórnin hafi annaðhvort
ýkt hættuna sem stafaði af gereyð-
ingarvopnum Saddams eða beinlínis
logið, að því er fram kemur í könnun
sem háskólinn í Maryland gerði.
Ellefu Írakar felldir í
skærum nærri Bagdad
Bagdad, Fallujah, Washington. AFP.