Morgunblaðið - 31.10.2003, Blaðsíða 16

ERLENT
16 FÖSTUDAGUR 31. OKTÓBER 2003 MORGUNBLAÐIÐ
ÞREYTTIR slökkviliðsmenn hraða sér undan eld-
hafinu í skógi vaxinni hlíð í Simi-dalnum í Kali-
forníu. Yfir 14.000 slökkviliðsmenn frá allri Kali-
forníu og nágrannafylkjum kljást nú við níu stóra
skógarelda og átta minni sem hafa geisað í 10
daga í sunnanverðu fylkinu.
Dauðsföll af völdum eldanna voru í gær orðin
22. Þá höfðu þeir étið sig í gegnum 291.501 hekt-
ara skóg- og kjarrlendis og eyðilagt fleiri en 3.000
hús, eftir því sem talsmenn yfirvalda greindu frá.
Mestir eru eldarnir í kring um borgina San Diego,
þar sem 16 dauðsfallanna 22 hafa orðið.
Reuters
Dauðsföllum fjölgar af völdum skógarelda
MICHAEL Howard lýsti í gær yf-
ir framboði sínu vegna leiðtoga-
kjörs breska Íhaldsflokksins en
þingmenn flokksins felldu í fyrra-
kvöld af stalli núverandi formann,
Iain Duncan Smith, í atkvæða-
greiðslu um vantraust. Talið er
næsta víst að Howard hreppi emb-
ættið en margir helstu framámenn
í Íhaldsflokknum hafa lýst yfir
stuðningi við hann.
Bresku blöðin voru á einu máli
um að Duncan Smith hefði tekið
úrslitunum á miðvikudag af karl-
mennsku, að hann hefði í raun virk-
að skörulegri á þeirri stundu en
nokkru sinni fyrr í leiðtogatíð sinni.
Ljóst hefði hins vegar verið að
hann hlyti að víkja.
„Réttur maður á réttum stað“ sagði dagblaðið
The Sun aftur á móti í fyrirsögn um Michael
Howard og The Daily Telegraph var einnig á
þeirri skoðun að Howard væri rétti maðurinn í
starfið. Vitað sé að hann geti veitt Tony Blair og
Gordon Brown skráveifu í þinginu. Þá sagði
William Hague, leiðtogi íhaldsmanna 1997–
2001, að hann myndi glaður una því að Howard
yrði næsti leiðtogi. Hugsanlegt væri jafnvel að
Howard yrði einn í kjöri. The Guardian sagði
hins vegar að margir ættu erfitt með að skilja
hvernig sú staða væri nú komin upp að Michael
Howard teldist helsta von Íhaldsflokksins – en
Howard var afar umdeildur þegar hann var inn-
anríkisráðherra 1993–1997.
Vilja koma í veg fyrir átök
Margir íhaldsmenn eru á þeirri skoðun að
koma þurfi í veg fyrir harðvítuga baráttu um
leiðtogaembættið og að Howard sé besti leik-
urinn í stöðunni. Hann muni fara
fyrir íhaldsmönnum í næstu kosn-
ingum og tapi þeir þá þriðja sinni
fyrir Verkamannaflokki Tonys
Blairs víki Howard innan fárra
ára fyrir yngri manni. Hann sé í
versta falli heppilegur millileikur.
Strax eftir að ljóst var orðið að
Duncan Smith hefði mistekist að
verja stöðu sína lýstu David Dav-
is, Liam Fox og Oliver Letwin því
allir yfir að þeir myndu ekki bjóða
sig fram í leiðtogakjöri og að þeir
styddu Howard til starfsins. Í
gær bættust þeir Tim Yeo og
Michael Ancram við í þennan hóp
en þeir höfðu sömuleiðis verið
nefndir til sögunnar sem hugs-
anlegir arftakar Duncans
Smiths. Ancram sagði þó að hann áskildi sér
réttinn til að fara fram ef einhverjir fleiri en
Howard yrðu í framboði.
Ekki er talið sennilegt að Kenneth Clarke,
fyrrverandi fjármálaráðherra, gefi kost á sér og
ýmislegt bendir því til að þungaviktarmenn í
Íhaldsflokknum telji best að menn sameinist um
Howard á þessum tímapunkti. Að hann verði
krýndur leiðtogi mótatkvæðalaust, eins og dag-
blöðin The Times og Daily Mail tóku til orða.
The Financial Times sagði aftur á móti í leið-
ara í gær að þó að Howard sé hugsanlega besti
kosturinn nú um stundir þá geti hann varla talist
raunverulegt forsætisráðherraefni. Er m.a.bent
á að Howard sé heldur óvinsæll meðal alþýðu
manna. Sagði Financial Times að íhaldsmenn
yrðu að „finna sína útgáfu af Blair, einhvern sem
getur stýrt þeim út úr hinni hugmyndafræði-
legu þoku sem þjakar Íhaldsflokkinn en sem um
leið gefur honum manneskjulega ímynd“.
Fylkja sér að
baki Howards
Michael Howard hugsanlega einn í framboði til nýs leiðtoga breska Íhaldsflokksins
London. AFP.
Duncan Smith eftir sam-
þykkt vantraustsins.
„ÞAÐ var hryllileg sjón að sjá eldinn
geisa í næsta nágrenni við okkur.
Við vorum búin að pakka saman og
börnin komin út í bíl en sem betur
fer var vindáttin þannig, að okkar
hverfi slapp,“ sagði Margrét Ólafs-
dóttir Jamchi, íslensk kona, sem býr
í San Diego. Sagði hún, að í næsta
hverfi fyrir sunnan það, sem hún býr
í, hefðu 340 hús brunnið
Margrét sagði, að fólk væri enn að
yfirgefa hús sín í öðrum borg-
arhverfum en ástandið væri orðið
nokkuð gott þar sem hún væri. Á
þriðjudag hefði reykjarmökkurinn
yfir borginni verið svo mikill, að það
var næstum myrkur um miðjan dag,
en nú væri farið að sjá í heiðan him-
in. Raunar væri frekar skýjað en lík-
lega yrði fólki þó ekki að sinni heit-
ustu ósk, að það færi að rigna.
Ekkert rignt síðan í maí
„Þeir, sem ekki hafa orðið að flýja
burt, hafa haldið sig innandyra í
marga daga og börnin að sjálfsögðu
líka enda enginn skóli. Í dag ætlum
við hins vegar að fara út undir bert
loft,“ sagði Margrét en hún hefur
búið í San Diego í 13 ár. Segir hún að
eldar hafi oft kviknað áður, en hún
aldrei upplifað neitt þessu líkt.
„Gróðurinn er skraufaþurr en hér
hefur ekkert rignt frá því í maí. Það
er að vísu ekkert óvanalegt. Rign-
ingatíminn er svona frá því í desem-
ber og fram í mars en lítil úrkoma á
öðrum tímum.“
Margrét sagði, að það væri dálítið
skrítið að líta yfir hverfi, sem eldur
hefði farið um, því að sum húsanna
hefðu brunnið en önnur ekki. Ástæð-
an væri sú, að sum þeirra hefðu ver-
ið með gamaldags þaki eða þakefni,
sem væri ákaflega eldfimt. Þess
vegna kveiktu logaglæðurnar frá ná-
lægum eldi auðveldlega í þeim en
hin slyppu jafnvel alveg.
„Hryllileg
sjón að sjá
eldinn“
FÆSTIR hefðu spáð því fyrir
fjórum árum að Michael How-
ard ætti eftir að verða leiðtogi
breska Íhaldsflokksins. Þá vék
hann úr framvarðasveit íhalds-
þingmanna, að því er virtist að
eigin frumkvæði. Nú bendir
hins vegar margt til þess að
hann muni hreppa hnossið eft-
ir tuttugu ára setu á þingi, í
kjölfar þess að þingmenn
Íhaldsflokksins lýstu yfir van-
trausti á leiðtoga sinn, Iain
Duncan Smith, í fyrrakvöld.
Howard hefur marga fjör-
una sopið í stjórnmálunum og
hann er engan veginn óum-
deildur. Sem stendur virðist þó
sátt um hann sem næsta leið-
toga Íhaldsflokksins.
Fyrir fjórum árum virtist sem dögum hans
sem forystumanns í breskum stjórnmálum
væri lokið. Þá vék hann úr skuggaráðuneyti
Williams Hagues, þar sem hann hafði verið
utanríkisráðherra, og var það mál manna að
hann mæti stöðuna þannig að hann yrði aldr-
ei leiðtogi flokksins og að rétt væri að hann
viki úr forystuliðinu fyrir yngri mönnum.
„Liðsmaður myrkursins“?
Tveimur árum seinna, eftir að Íhaldsflokk-
urinn hafði tapað öðru sinni í röð í þingkosn-
ingum, bauð nýr leiðtogi, Iain Duncan Smith,
honum hins vegar óvænt að taka að sér starf
fjármálaráðherra í skuggaráðuneytinu. How-
ard greip tækifærið fegins hendi og þykir
hafa staðið sig vel.
Howard er gyðingur, fæddur árið 1941, og
var kjörinn á breska þingið árið 1983. Hann
er kvæntur Söndru Paul, en hún
var þekkt fyrirsæta á sjöunda ára-
tugnum. Margaret Thatcher gerði
Howard að aðstoðarráðherra í
iðnaðar- og viðskiptaráðuneytinu
árið 1985 og þegar John Major
tók við sem forsætisráðherra 1990
gerði hann Howard að atvinnu- og
umhverfisráðherra. Þekktastur
er Howard þó fyrir störf sín sem
innanríkisráðherra á árunum
1993 til 1997 og margar af
ákvörðunum hans voru umdeild-
ar, einkum í fangelsismálum.
Hann þótti afar hægrisinnaður,
var harður í horn að taka.
Raunar gekk Howard svo hart
fram að einn af undirráðherrum
hans, íhaldsþingmaðurinn Ann
Widdecombe, lýsti honum sem „liðsmanni
myrkursins“. Sköðuðu þau ummæli Howard
mjög í leiðtogakjöri Íhaldsflokksins um mitt
ár 1997, eftir að ríkisstjórn Majors hafði tap-
að völdum í hendur Verkamannaflokki Tonys
Blairs. Þá muna menn enn eftir því þegar
fréttamaður BBC, Jeremy Paxman, lagði
sömu spurninguna fyrir Howard fjórtán sinn-
um í beinni útsendingu en í hvert skipti skaut
ráðherrann sér undan því að svara beint.
Howard þykir hafa náð að gera Gordon
Brown fjármálaráðherra skráveifu í rimmum
þeirra í þinginu og honum er nú talið mjög til
tekna að hafa reynslu af ráðherrastörfum.
„Ég mun aldrei framar bjóða mig fram í
leiðtogakjöri hjá Íhaldsflokknum,“ sagði
Howard í viðtali við fréttasíðu BBC í nóvem-
ber í fyrra. Nú virðist hins vegar sem hann
verði, þrátt fyrir allt, leiðtogi breskra íhalds-
manna.
Hafði afskrifað
leiðtogavonirnar
Howard tilkynnir um
framboð sitt í gær.