Morgunblaðið - 31.10.2003, Qupperneq 41

MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 31. OKTÓBER 2003 41
haldið í höndina þína eins og svo oft
áður og strokið þér.
Við eigum 20 ára sögu saman sem
byrjaði á Kleppsveginum. Seinna
skrifuðumst við á og þannig sagðir þú
mér að þú værir að verða blind. Ég
fann svo til með þér og var svo hrædd
við að skrifa þér eitthvað óviðeigandi
til baka eins og „sástu“, eða nefna liti
eða form sem þú sæir ekki og þá
myndi þér sárna. Svona getur maður
verið hræddur og vitlaus. Ég skil það
í dag að það sem hefði verið særandi
hefði verið það að svara ekki bréfinu.
Undanfarin ár höfum við setið sam-
an og rifjað upp gamla tíma og hlegið,
hlustað á tónlist, sungið saman og
smellt fingrum. Þrátt fyrir að þú vær-
ir hætt að segja mér eitthvað þá
söngstu samt oft með mér.
Þú varst svo yndisleg, brosmild,
einlæg, góð og svo falleg. Með svo fal-
leg augu og þessi löngu augnhár, þú
hefðir sko „deplað þig“ inn í hjörtu
ófárra manna.
Ég bað Guð um að taka vel á móti
þér og halda utan um fjölskyldu þína,
hann sagði að ég þyrfti ekki einu sinni
að biðja um það en ég vildi bara vera
viss.
Ég á eftir að sakna þín.
Þín vinkona
Hrefna Díana.
Fyrir rúmum 15 árum sat falleg 10
ára stúlka með bangsann sinn fyrir
utan BSÍ, kvaddi mömmu sína með
trega og ætlaði í viku sumarleyfi á
Úlfljótsvatn með mér, ókunnugri
manneskju. Ásta Margrét var að
stíga sín fyrstu spor með aðstoðar-
konu og ég hafði ekki hugsað mikið út
í erfiðleikana sem biðu þessarar
stúlku, kannski var það líka gott að
geta notið augnabliksins. Ég vissi
ekki þá hvað þessi litla stúlka ætti eft-
ir að hafa mikil áhrif á líf mitt, þar á
meðal val mitt á menntun og starfi.
En svona var Ásta Margrét, hún hafði
áhrif á alla sem kynntust henni. Vikan
á Úlfljótsvatni var skemmtileg eins
og allar okkar samverustundir síðar.
Það var ekki flókið að kynnast Ástu
Margréti, hún var ljúf og skemmtileg
stelpa, alveg framúrskarandi vel upp
alin og kurteis. Síðar gerðist ég liðs-
maður Ástu Margrétar. Hún gerði
ekki miklar kröfur og kannski voru
okkar ánægjulegustu stundir þegar
við bökuðum saman eins og við gerð-
um oft. Stundum urðu kökurnar okk-
ar alveg hræðilega ljótar og jafnvel
vondar. Ástu Margréti fannst það
aldrei, fannst þær bæði mjög flottar
og ljúffengar. Þetta einkenndi viðhorf
hennar til allra hluta, að gera alltaf
það besta úr þeim. Meðan kakan var
að bakast lágum við oft uppi í sófa og
lásum, oft einhverjar sígildar barna-
sögur á meðan við fléttuðum hvor
aðra, stundum urðum við þó að gera
hlé á lestrinum vegna táraflóðsins.
Ásta Margrét hafði líka mikla ánægju
af að fara í bíó þótt sjón hennar væri
léleg og hún yrði að sætta sig við mína
lýsingu á Michel Jackson.
Að Ásta Margrét væri með hræði-
legan sjúkdóm sem myndi ekki gera
henni kleift að lifa nema fram á þrí-
tugsaldurinn var óralangt í burtu.
Ásta Margrét hafði líka svo margar
hugmyndir um framtíðina, allt sem
hún ætlaði að gera og verða þegar
hún yrði stór. Það var ósjaldan sem
við ræddum framtíðardraumana okk-
ar. Á unglingsárunum gerði Ásta
Margrét sér grein fyrir því að líkleg-
ast gæti hún aldrei tekið bílpróf. Hún
hafði auðvitað lausn á því eins og öll-
um öðrum hlutum, bara að eignast
mann sem gæti keyrt hana.
Ásta Margrét var hrifin af börnum
og ætlaði að eignast nokkur sjálf.
Jafnvel gera það að atvinnu sinni, að
hugsa um börn þegar hún yrði stór,
en að sjálfsögðu með aðstoðarkonu
sem hefði almennilega sjón. Þegar ég
átti mitt fyrsta barn, var glöð og
spennt stúlka sem heimsótti mig á
fæðingardeildina, stolt af fína sæng-
urverasettinu sem hún hafði saumað
alveg sjálf af mikilli snilld handa Jóni
Reyni og tilbúin til að aðstoða mig
með litla krílið. Sama sagan var þegar
Úlfhildur og Ingibjörg fæddust en
Ásta Margrét eignaðist pláss í hjört-
um þeirra eins og allra annarra sem
kynntust henni.
Ásta Margrét sá það góða í öllum
og tók þeim hremmingum sem urðu á
vegi hennar með mikilli stillingu og
hafði yfirleitt lausnina á reiðum hönd-
um. Mér fannst lengi vel að Ásta Mar-
grét myndi brjóta blað í sögunni og líf
hennar færi á annan veg. Hún var
bara þannig, lífsvilji hennar var engu
líkur. Hún gafst ekki upp. Lífið er
ósanngjarnt þegar lítil stúlka og fjöl-
skylda hennar eru látin ganga í gegn-
um slíkar hremmingar en æðruleysi
hennar og móður hennar gerir okkur
öll sem hafa verið svo lánsöm að
kynnast Ástu Margréti og fjölskyldu
hennar reynslunni ríkari.
Elsku Björg og fjölskylda, ég sendi
ykkur innilegar samúðarkveðjur á
erfiðri stund.
Minning um einstaka stúlku mun
lifa áfram.
María.
Mig langar með nokkrum svip-
myndum að minnast Ástu Margrétar,
sem í mörg ár var nemandi minn og
ég síðan heimsótti í Stigahlíðina allt
fram undir andlát hennar.
Það voru komin börn frá félagsmið-
stöðinni Árseli í heimsókn í Blindra-
deild Álftamýrarskóla, en þar var ég
þá kennari og kenndi þar m.a. bróður
hennar Kjartani. Eitt þessara barna
var Ásta Margrét. Ég man vel eftir
þessari litlu, fallegu 8 ára telpu, sem
horfði með athygli á börnin í deild-
inni, mismunandi fötluð, að störfum
og ekki hvað síst á bróður sinn. Ég
man, hvað ég óskaði þess heitt að hún
ætti nú ekki eftir að greinast með
þann alvarlega sjúkdóm sem hann
bar, en ekki löngu síðar kom reiðar-
slagið, hún hafði greinst með Spiel
Meyer Vogt-sjúkdóminn og hóf nú
nám í Álftamýrarskólanum. Hún sett-
ist þar í bekk með jafnöldrum sínum
en átti þó strax athvarf í Blindradeild-
inni.
Og svo fór sjónin að daprast og
Ásta færðist meira og meira inn í
deildina og fjarlægðist um leið bekk-
inn sinn. Hún var tilbúin að læra á
blindraletri, þó hún ætti þá auðvelt
með að lesa, reikna og skrifa á venju-
legu letri, en með þverrandi heilsu fór
allt að ganga hægar og ver, þá brut-
ust eðlilega út miklar vangaveltur hjá
henni um sjúkdóminn, sem hún barð-
ist alltaf með alefli á móti. Hún gat
enn gert svo margt, með hjálp sjón-
arinnar, hvers vegna þá að læra þetta
hundleiðinlega blindraletur, hvers
vegna þurfti hún að hafa með sér
fylgdarmann til að komast yfir götu
o.s.frv. Já, hvers vegna alla þessa af-
skiptasemi? en með mikilli þolinmæði
og gagnkvæmu trausti tókst jafnan
að finna leiðir út úr sérhverjum
vanda.
Það var í ágúst árið 1990 að systk-
inin Ásta og Kjartan dvöldu ásamt
mér og Helgu Hjörleifsdóttur í sum-
arbústað við Þingvallavatn í 10 daga í
boði Kiwanisklúbbsins Vífils. Veðrið
var dásamlegt allan tímann og við
nutum öll dvalarinnar og þarna
myndaðist tengsl og vinátta milli okk-
ar Ástu, sem síðan átti stöðugt eftir
að styrkjast.
Haustið 1991 hóf svo Ásta nám í
Öskjuhlíðarskóla og á sama tíma hóf
ég kennslu þar, þá voru þar reyndar
við nám fjórir blindir nemendur. Ásta
kynntist þar ótal fötluðum nemend-
um og kennurum þeirra og virtist hún
njóta þess að kynnast öllu því fólki og
deila náms- og félagslega kjörum með
því. Hún hafði sérstakt yndi af músík
og söng mjög vel. Síðustu ár ævi sinn-
ar átti Ásta heimili að Stigahlíð 71 og
bjó hún þar ásamt 4 blindum eða sjón-
skertum einstaklingum, en fór í dag-
vist í Bjarkarás í allmörg ár og var
víðar á meðan heilsan leyfði.
Það var ábyggilega mikið átak fyrir
Ástu til að byrja með að flytja að
heiman, en með tímanum sætti hún
sig vel við það og þar naut hún svo
sannarlega mikillar ástúðar og um-
hyggju allra þeirra sem þar störfuðu
þar til yfir lauk.
Innilegar samúðarkveðjur til þín,
Björg, Freysteins og Þórðar, sem og
til Magnúsar föður Ástu og annarra
aðstandenda.
Það var lærdómsríkt að fá að kynn-
ast Ástu og vinna með henni og ég
kem frá þeim kynnum ríkari en áður.
Þorbjörn Bjarnason.
✝ Jóhann GunnarFriðriksson
fæddist á Látrum í
Aðalvík 10. maí
1912. Hann lést á
sjúkrahúsi Kefla-
víkur 23. október
síðastliðinn. For-
eldrar hans voru
Þórunn María Þor-
bergsdóttir, f. 16.
september 1884, d.
9. mars 1975, og
Friðrik Finnboga-
son, f. 23. nóvember
1879, d. 29. október
1969. Systkini Jó-
hanns voru sautján. Á lífi eru
Þorsteinn, f. 6. júlí 1906, Hall-
dór, f. 6. maí 1918, Bjarni, f. 28.
desember 1920, Dóróthea, f. 15.
björgu Guðnadóttur, f. 3. júlí
1943, þau eiga tvo syni og fjögur
barnabörn. 2) Einar Jóhannsson,
f. 12. janúar 1939, kvæntur Hjör-
dísi Brynleifsdóttur, f. 12. júní
1944, þau eiga þrjú börn og fjög-
ur barnabörn. 3) Guðlaug, f. 15.
nóvember 1944, gift Ómari
Steindórssyni, f. 20. mars 1942,
þau eiga þrjár dætur og sex
barnabörn. 4) Þórunn María, f.
23. febrúar 1946, gift Eiríki Han-
sen, f. 30. maí 1942, þau eiga
þrjá syni.
Jóhann ólst upp á Látrum í
Aðalvík. Ungur að árum fór
hann til sjós en síðar flutti hann
suður, fyrst til Hafna og síðar til
Keflavíkur. Árið 1947 keypti Jó-
hann vörubíl og starfaði sjálf-
stætt í mörg ár við vörubílaakst-
ur. Síðustu 30 starfsárin vann
hann sem vélstjóri hjá Varnarlið-
inu á Keflavíkurflugvelli.
Útför Jóhanns verður gerð frá
Keflavíkurkirkju í dag og hefst
athöfnin klukkan 14.
desember 1921, Þor-
bergur, f. 18. októ-
bert 1923 og Guð-
munda, f. 5. janúar
1925.
Hinn 9. maí 1942
kvæntist Jóhann eft-
irlifandi eiginkonu
sinni Guðríði Guð-
mundsdóttur, f. 27.
apríl 1921, frá Vest-
urhúsi í Höfnum.
Foreldrar hennar
voru Guðmundur
Magnússon, f. 6. apríl
1897, d. 8. janúar
1974, og Guðlaug
Jónsdóttir, f. 2. desember 1901,
d. 23. janúar 1985. Börn Jóhanns
og Guðríðar eru: 1) Sverrir, f.
12. janúar 1939, kvæntur Ingi-
Jói bróðir var níundi í röð 17
systkina, barna Þórunnar og Frið-
riks á Látrum í Aðalvík. Aldursmun-
ur milli elsta og yngsta barns var 24
ár og við fjögur þau yngstu, fædd
eftir 1920 nutum ekki samvista við
þau elstu, eins og títt er í minni fjöl-
skyldu, því þau fóru fljótt að vinna
fyrir sér og komu í heimsókn öðru
hvoru.
Sum þeirra voru búin að stofna
heimili þegar við vorum innan við
fermingu.
Á svona stóru heimili var oft gam-
an og stundum 10–12 manns á sumr-
in og var þá tilbreyting að fá svona
andblæ að sunnan þegar bræður
okkar Jóhann og Halldór komu með
útvarpstæki og hægt var að hlusta á
danslög í hálftíma á laugardögum,
auk alls annars, framhaldssögur,
barnatíma, messur o.s.frv. En það
mátti ekki nota það að óþörfu, því
það gekk fyrir batteríum, sem þurfti
að hlaða hálfsmánaðarlega og langt
að fara til Hesteyrar, yfir fjallveg.
Þegar fólk fór að flytjast burt af
annesjum á Íslandi í stríðinu og eftir
það, var Jóhann búinn að stofna
heimili með konu sinni Guðríði Guð-
mundsdóttur í Keflavík þá gerðust
þau umboðsmenn þeirra sem voru að
flytja og heimili þeirra stóð opið til
lengri og skemmri tíma og minnir
þetta svolítið á, þegar Íslendingar
voru að flytja til Kanada á seinni
hluta 19. aldar.
Atvinna var þá mikil í Keflavík og
tókst að útvega fólki vinnu þar.
Jói var sá bróðir sem oftast kom
heim milli vertíða og lék við okkur og
kom með gjafir og alltaf hlökkuðum
við mikið til þegar von var á honum.
En ég undirrituð man best eftir
þegar hann fór með mig á spítalann á
Ísafirði, þegar ég fékk mænuveiki
tíu ára gömul 1935. Þá fór hann
seinna með mig suður í Reykjavík að
fá fyrsta stuðningsbolinn minn.
Hann var mín stoð og stytta í þessu
og mun ég aldrei gleyma því.
Þegar Gugga og Jói voru búin að
koma upp börnunum sínum, fóru þau
að ferðast um heiminn með „Eddu-
klúbbnum“ og juku við þekkingu
sína, og höfðu mikla ánægju af, og
gerðu það meðan heilsan leyfði.
Það hefur verið okkur mikils virði
að eiga þennan ágæta bróður, sem
var heiðarlegur og öðrum góð fyr-
irmynd og við vitum, að það mælum
við fyrir hönd hans stóru fjölskyldu.
Við vitum að hann hefur átt góða
heimkomu.
Blessuð sé minning hans.
Guðmunda og Þorbergur.
Við eigum margar góðar minning-
ar um Jóa afa. Hann var frá Látrum í
Aðalvík og var stoltur af uppruna
sínum og heimaslóðum. Hann
þreyttist aldrei á að segja okkur sög-
ur frá því hann var lítill og okkur
fannst ótrúlegt að það hefði verið
hægt að búa við svo kröpp kjör enda
var systkinahópurinn stór, alls 17
börn.
Afi hafði létta lund, góðan húmor
og það var alltaf gott að koma í heim-
sókn til hans.
Okkur eru sérstaklega minnis-
stæðir bíltúrarnir með afa út í Hafn-
ir þar sem við lékum okkur í fjör-
unni. Þá var mest spennandi að finna
pétursskip og krullaðan trjábörk
sem við brenndum þegar við komum
heim en hann minnti okkur helst á
reykelsi, því lyktin var svo góð.
Afi hafði misst annan litla fingur
þegar hann var ungur og sagði okkur
oft sögur frá því þegar fingurinn datt
í sjóinn. Þegar afi kom í heimsókn
urðum við alltaf að sýna vinkonum
okkar að það vantaði einn fingur á
afa, því við vorkenndum honum mjög
mikið að hafa aðeins níu fingur. Við
upplifðum þetta upp á nýtt þegar við
eignuðumst sjálfar börn en þeim
fannst alveg jafn ótrúlegt og okkur
að afi skyldi aðeins hafa níu fingur.
Afi hafði gaman af því að spila og
þegar við vorum yngri sátum við oft
með afa og spiluðum. Eftir því sem
árin liðu tóku langafabörnin við af
barnabörnunum við spilamennsk-
una. Hann var alveg einstaklega þol-
inmóður og hafði gaman af því að
leyfa okkur að greiða á sér hárið. Við
máttum gera næstum hvað sem var
við hárið á honum, setja teygjur,
flétta eða túbera. Afi var alltaf svo
barngóður og hafði gaman af því að
fá langafabörnin í heimsókn og var
mjög stoltur af þeim. Þó svo að
stundum væri hamagangur í litlu
börnunum þegar þau komu í heim-
sókn var afi samt alltaf jafn ánægður
og stoltur af langafabörnunum sín-
um.
Það voru forréttindi að eiga svona
góðan afa og minningarnar um þig
munum við ávallt geyma í hjarta
okkar.
Agnes, Fanney, Íris
og fjölskyldur.
Við systkinin viljum minnast hans
Jóa afa okkar á Hóló. Þegar við
hugsum til baka og minnumst okkar
stunda með honum eru þær allar
ólíkar en gleðilegar. Afi var alltaf
hress og skemmtilegur og stutt í
stríðnina hjá honum. Það er margt
sem kemur upp í hugann og við höf-
um alla ævi heyrt sögur af því sem
hann afi tók upp á. Alveg fram á það
síðasta var hann fyrst og fremst til í
að djóka. En það sem var þó mik-
ilvægast við hann afa okkar var hvað
hann var hlýr og góður karl. Það
voru allir alltaf velkomnir inn á
heimili þeirra ömmu Guggu. Hann
var mjög gjafmildur og handlaginn
og það sést vel í því að hann bjó til
prjónastokk fyrir allar konur í fjöl-
skyldunni. Hann skar stokkinn út og
merkti hann með nafni hverrar konu
í höfðaletri.
Afi var fróður um marga hluti og
við systkinin höfum öll farið með
honum í fjöruferðir. Þar vorum við
frædd um alls kyns hluti, steinum
lyft og ýmislegt rannsakað. En flest-
ar okkar minningar eru frá Hóla-
braut 2. Þar hittist fjölskyldan jafn-
an á hátíðisdögum og á háaloftinu
var sérheimur afa og ömmu sem
breyttist þá í ævintýraland barna.
Minningarnar eru margar og góð-
ar. Afi lifði löngu og viðburðaríku lífi,
hann kom víða við og var hamingju-
samur með henni ömmu okkar. Það
gerir þá staðreynd að hann sé farinn
á annan stað ekki eins sára.
Atli Már, Brynleifur Örn og
Sandra Sif.
Elsku afi. Nú þegar við kveðjum
þig streyma fram í huga okkar minn-
ingar um samveru okkar með þér.
Þegar við vorum litlir strákar varst
þú alltaf tilbúinn að fara með okkur í
bíltúr og þá fórst þú oft með okkur
suður í Hafnir. Það var farið niður í
fjöru til að skoða fuglalífið. Þú hafðir
svo gaman af því að segja okkur sög-
ur og margar þeirra voru frá þeim
tíma þegar þú varst lítill drengur í
Aðalvík. Alltaf var gott að koma á
Hólabraut 2 og fá að njóta samvista
við ykkur ömmu.
Elsku afi. Þú varst búinn að eiga
gott líf með ömmu og varst sáttur við
að kveðja þennan heim.
Elsku afi. Við eigum eftir að sakna
þín. Við vitum að þér líður vel hjá
Guði. Elsku amma, guð styrki þig í
sorginni.
Jóhann, Jörgen og Eiríkur.
Þegar mér var tilkynnt að Jói
mágur væri dáinn var þakklæti það
fyrsta sem kom mér í hug. Þakkir
fyrir það að hafa verið samferða hon-
um allt mitt líf.
Hann var jú kvæntur systur minni
Guggu og átti tvö yndislega rauð-
hærða fjögurra ára stráka þegar ég
fæddist, þá Einar og Sverri. Síðan
eignast þau hjónin Gullý og Þórunni.
Alla tíð hefur samband okkar verið
mjög náið og hafa þau verið mér sem
systkini. Heimili Guggu og Jóa hefur
alltaf staðið mér opið og hefur mér
og minni fjölskyldu ætíð verið tekið
þar opnum örmum.
Mínar fyrstu minningar um Jóa
eru þegar hann ásamt Guggu og
börnunum kom í heimsókn til okkar í
Vesturhúsin í Höfnum, en þá var ég
þriggja ára og man ég að þegar þau
voru að fara fór ég að gráta því ég
vildi fara með þeim.
Reyndar fór ég síðar margar
skemmtilegar ferðir með Jóa og fjöl-
skyldu í vörubílnum hans Jóa en
hann var með „boddýi“. Þegar kom
að því að mamma og pabbi, ég og
Ráða systir fluttum úr Höfnunum til
Keflavíkur opnuðu þau Gugga og Jói
heimili sitt fyrir okkur þrátt fyrir
mikil þrengsli sem þá voru á Heið-
arveginum. Þaðan á ég góðar minn-
ingar.
En skemmtilegast þótti mér þegar
fjölskyldan flutti til okkar á Hafn-
argötuna meðan verið var að byggja
Hólabraut 2, en þangað fluttu þau
svo og bjuggju þar alla sína tíð.
Það verða öðruvísi jól nú í ár. Ég
man ekki eftir þeim jólum sem við
höfum ekki átt saman. Mamma og
pabbi héldu vel utan um hópinn sinn
og var fastur liður í jólahaldinu að
fara á Hólabrautina til Guggu og
Jóa, en þar hittust fjölskyldur okkar
systranna og var þar alltaf mikið
fjör.
Í seinni tíð höfum við hist hjá
Ráðu og Henna og á heimili okkar
Jóns og var þá mikið spjallað og tek-
ið í spil okkur öllum til ánægju og
ekki síst yngri kynslóðinni.
Ég vil að lokum þakka Jóa fyrir
samfylgdina og tryggð hans og vin-
áttu við mig og mína fjölskyldu.
Elsku Gugga, Einar, Sverrir, Gullý,
Þórunn og fjölskyldur, við vottum
ykkur innilegustu samúð okkar.
Magnúsína og fjölskylda.
JÓHANN GUNNAR
FRIÐRIKSSON
 Fleiri minningargreinar um Ástu
Margréti Magnúsdóttur bíða birt-
ingar og munu birtast í blaðinu
næstu daga.