Morgunblaðið - 25.11.2003, Blaðsíða 13

ÚR VERINU
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 25. NÓVEMBER 2003 13
Geymdu það ekki til morguns
sem við getum gert í dag.
Eins
og
skot
Sími: 505 0400
Fax: 505 0630
www.icelandaircargo.is
Ný
sending!
100 ferðir á viku til 13
áfangastaða í USA og Evrópu
tryggja þér stysta mögulega
flutningstíma með
hagkvæmasta hætti
sem völ er á.
Hér fyrir neðan sérðu dæmi
um verð frá USA og Evrópu
og upptalningu á þeirri
þjónustu sem innifalin er
í verðinu. Við veitum þér
alhliða þjónustu í öllum
þáttum, s.s. gerð tollskjala
og við færum þér vöruna
beint upp að dyrum.
Geymdu það ekki til
morguns sem við getum
gert í dag.
Verðdæmi
Minneapolis
17.000kr./100 kg
m.v. flug frá Minneapolis til
Keflavíkur. Afgreiðslugjald á
báðum flugvöllum innifalið.
Tökum einnig að okkur
tollskýrslugerð og heimakstur
gegn vægu gjaldi.
CARGO
ÍS
LE
N
SK
A
A
U
G
LÝ
SI
N
G
A
ST
O
FA
N
/S
IA
.I
S
I
FR
2
20
67

11
/2
00
3
MÆLINGAR Hafrannsóknastofn-
unar á stærð loðnustofnsins í nóvem-
ber skiluðu ekki tilætluðum árangri.
Aðeins mældist einn tíundi hluti þess
magns af stórri loðnu, sem við hefði
mátt búast og einn tuttugasti hluti
venjulegs fjölda smáloðnu á þessum
árstíma. Hjálmar Vilhjálmsson, leið-
angursstjóri, segir öruggt að veiði-
stofninn sé miklu stærri en þessar
mælingar gefi til kynna. Stofnunin
ráðgerir annan leiðangur í janúar.
Hjálmar segir að niðurstaðan nú
sé svipuð og í fyrra, en þá fannst
mjög lítið af loðnu í leiðangrinum, en
skipin byrjuðu að veiða hana um
miðjan desember. Mikið af loðnu
mældist svo í leiðangrinum í janúar.
Hlýindin breyta miklu
„Það er ljóst að hlýindin í sjónum
hafa breytt miklu um göngur loðn-
unnar eins og fram hefur komið síð-
ustu árin. Það var ekki byrjað að
fylgjast með loðnunni fyrr en á haf-
ísárunum og því skortir okkur sam-
anburð við fyrri hlýsjávartímabil.
Það þarf því að endurskoða skipulag
rannsóknanna og reyndar hefur leg-
ið fyrir tillaga frá mér um það í tvö
ár. Það þarf að setja upp nýtt rann-
sóknaprógramm til að finna út hvað
er að gerast og finna leiðir til að ná
mælingu á stofninn. Til þess þarf
bæði peninga og tíma. Loðnan er
verðmætasti fiskistofninn við Ísland
því hún er undirstöðufæða flestra
nytjafiska við landið. Það má því
ekki spara neitt til að endurbæta
rannsóknirnar þannig að þær skili
okkur meiri vitneskju um stofninn,“
segir Hjálmar Vilhjálmsson.
Farið langt í vestur
Mælingar hófust á rannsóknaskip-
inu Árna Friðrikssyni vestur af
Vestfjörðum. Þar var farið allt vest-
ur á 31°V, sem er talsvert lengra
vestur en venjulega. Þar tók rann-
sóknaskipið Bjarni Sæmundsson
einnig þátt í mælingunni, en skipið
er nú í ársfjórðungslegum umhverf-
isrannsóknum umhverfis landið auk
síldarmælinga austanlands. Norður
af Vestfjörðum var farið norður á
68°20’N, en austan við 22°V náði at-
hugunarsvæðið að 68°N. Mælingum
lauk miðvikudaginn 19. nóvember úti
af Langanesi.
Niðurstöður leiðangursins eru í
stuttu máli sem hér segir:
 Utan við kantinn úti af Vestfjörð-
um var mjög gisin dreif af stórri
loðnu á blettum, frá um það bil 30
sjómílum norðan við Víkurál norð-
ur og austur um á Kögurgrunn um
22°V. Meira fannst ekki af þessum
hluta stofnsins.
 Úti af Vestfjörðum, sitt hvoru
megin við miðlínuna milli Íslands
og Grænlands, varð sömuleiðis
vart við gisna dreifarflekki sem
reyndust vera ársgömul smáloðna.
Lítillega varð einnig vart við þenn-
an hluta stofnsins á utanverðu
Kögurgrunni og djúpt norður af
Hornbanka.
 Samtals mældust um 10 milljarð-
ar fiska, sem skiptust nokkurn
veginn jafnt milli fullorðinnar
loðnu og hins ókynþroska hluta
stofnsins. Þessi niðurstaða er ekki
fjarri því að vera um það bil tíundi
hluti þess sem búast hefði mátt við
af stórri loðnu og tuttugasti hluti
„venjulegs“ fjölda smáloðnu á
þessum árstíma.
 Á vestasta hluta leitarsvæðisins
(milli 28°V og 31°V) fundust ein-
göngu loðnuseiði frá í vor (2003)
og sama er að segja um allt leit-
arsvæðið austan 20°V úti af Norð-
ur- og Norðausturlandi þar sem
mikið var af loðnuseiðum á köfl-
um.
 Af þeirri ástæðu einni hvað lítið
fannst af loðnu getur niðurstaða
leiðangursins vart talist trúverð-
ug. Einnig liggja til þess önnur
rök eins og fram kemur í frétta-
tilkynningu frá Hafrannsókna-
stofnun.
Mælingar mistekist frá 1999
„Það er alkunna að mikið hefur
hlýnað í hafinu við Ísland, einkum
norðanlands og austan, á seinustu
þremur árum eða svo. Þessu hefur
fylgt vaxandi frumuframleiðni og
aukning dýrasvifs. Slíkar breytingar
hafa einnig áhrif á ýmsa fiskstofna,
einkum uppsjávarfisk, afkomu
þeirra, göngur og hegðun. Loðna er
uppsjávartegund og kaldsjávarfisk-
ur og líklega sá fiskstofn íslenskur
sem viðkvæmastur er fyrir umhverf-
isbreytingum. Vegna aukningar svif-
dýra eru hófleg hlýindi eins og hér
um ræðir sennilega til bóta fyrir af-
komu loðnuseiða. Stærð loðnu-
árganga er talin ráðast að mestu
leyti á fyrsta vetrinum/vorinu á ævi
loðnunnar og þess vegna er nið-
urstaða nýafstaðinna smáloðnu-
mælinga alger andstæða þess sem
búast hefði mátt við. Þá hafa
haustmælingar á veiðistofninum
mistekist allt frá 1999 og loðnan ekki
komið úr hafi upp undir landgrunnið
norðanlands fyrr en undir miðjan
desember eða jafnvel ekki fyrr en í
janúar. Í því ljósi ber að taka með
fyrirvara að stóra loðnu vantar í
haustmælingu nú,“ segir í frétt
stofnunarinnar.
Þarf að endurskoða
skipulag loðnurannsókna
Morgunblaðið/Kristján
Breytt göngumynstur loðnunnar vegna hlýnandi sjávar veldur erfiðleikum við mælingar á stofnstærð hennar.
Mjög lítið fannst
af loðnu í árlegum
haustleiðangri
Hafrannsókna-
stofnunar
FIMMTÍU og þrjú sjávarútvegs-
fyrirtæki hafa orðið gjaldþrota í
Noregi á síðasta ári og það sem af
er þessu. Samtals nemur tapið allt
að 20 milljörðum króna, en á árinu
2002 var tap sjávarútvegsfyrir-
tækja samtals 8 til 9 milljarðar
króna.
Ýmsar skýringar eru gefnar á
þessu mikla tapi í norskum fjölmiðl-
um, en aðalskýringin er skortur á
fiski til vinnslu og hátt gengi
norsku krónunnar. Þá er sam-
keppnin frá Kína einnig nefnd til
sögunnar.
Miklar skuldir
Það er samtekt frá Fiskerifor-
skning, Rannsóknastofnun sjávar-
útvegsins í Tromsö, sem leiðir þess-
ar hrakfari í ljós. Þar kemur í ljós
að líta þurfi allt aftur til áranna fyr-
ir 1990 til að sjá jafnslæman rekstr-
arárangur, þegar selaplágan reis
sem hæst og þorskstofninn var í
lægð. Þá fóru erfiðleikar í saltfiski
árin 1968 og 1982 og 1983 mjög illa
með sjávarútveginn og aflabrestur
og erfiðleikar á fiskmörkuðum al-
mennt árið 1975 ollu Norðmönnum
miklum búsifjum.
Það er erfitt að bera saman fyrri
tíma og vandkvæðin í ár, sérstak-
lega hvað varðar gjaldþrot, þar sem
hið opinbera greip miklu meira inn í
með styrkjum og alls konar aðstoð
áður fyrr.
Verst er staðan í Finnmörku nú,
en þar hafa 19 fyrirtæki orðið gjald-
þrota á þessu ári og því síðasta. Það
er ríflega þriðjungur allra sjávar-
útvegsfyrirtækja í fylkinu.
Sjávarútvegurinn í Noregi stenzt
illa samanburð við aðrar atvinnu-
greinar. Meðaltals niðurstaða iðn-
fyrirtækja í Noregi á síðasta ári var
4,8% hagnaður af tekjum fyrir
skatta, en útkoman hjá sjávarút-
veginum var 2,4% tap. Miklar
skuldir plaga útveginn, en síðustu
fjögur árin var fjárfest mikið í veið-
um og vinnslu á uppsjávarfiski og
vinnslu á laxi.
Norska ríkisútvarpið hefur það
eftir framkvæmdastjóra FHL, sam-
taka fyrirtækja í sjávarútvegi og
fiskeldi, að skýringin á slakri
frammistöðu sé skortur á hráefni.
Nú er fjórðungi kolmunnaaflans
landað í Danmörku, þar sem þar
fæst meira fyrir hann. Þá hefur ver-
ið mikið um það að norskar útgerðir
selji heilfrystan þorsk til Kína, en
þar er hann unninn og seldur á
vestrænum mörkuðum í samkeppni
við þorsk, sem unninn er í Noregi.
Fjöldi gjaldþrota
í norskum útvegi
TÆPLEGA 60.000 tonnum af síld
hefur nú verið landað til vinnslu
það sem af er vertíð. Þá er ótalinn
sá afli vinnsluskipanna, sem þau
hafa unnið um borð. Ekki liggur
fyrir hver hann er, en engu að síður
er ljóst að heildaraflinn er kominn
vel yfir 60.000 tonnin.
Síðustu daga hefur verið tilkynnt
um 4.500 tonna afla til Samtaka
fiskvinnslustöðva. 23.600 tonnum
hefur verið landað til söltunar og
frystingar en 35.000 tonn hafa farið
í bræðslu, mest vegna þess hve síld-
in er smá. Leyfilegur heildarafli á
vertíðinni er 130.000 tonn og sam-
kvæmt því sem hefur verið tilkynnt
til SF eru því óveidd ríflega 72.000
tonn.
Skinney Þinganes á Höfn hefur
tekið á móti mestum afla, 13.600
tonnum, en Síldarvinnslan í Nes-
kaupstað er í öðru sætinu með
10.000 tonn. Loðnuvinnslan á Fá-
skrúðsfirði hefur tekið á móti 7.700
tonnum, Vinnslustöðin í Vest-
mannaeyjum er með tæplega 7.700
tonn og Ísfélagið með tæpleg 6.900
tonn. Búlandstindur á Djúpavogi er
með 6.300 tonn. Samherji í Grinda-
vík hefur tekið á móti 4.300 tonn-
um, Hraðfrystistöð Þórshafnar er
með 2.000 tonn og Síldarvinnslan á
Seyðisfirði með 170 tonn.
Morgunblaðið/Líney
Júpíter landar fullfermi af síld, 1.360 tonnum, á Þórshöfn.
60.000 tonn af síld veidd