Morgunblaðið - 18.01.2004, Síða 57

MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 18. JANÚAR 2004 57
Amma Fríða var að
vestan. Þegar ég lít til
baka kemur það ásamt
svo mörgu öðru upp í
hugann. Heimahagarn-
ir hennar á Bíldudal
voru henni alltaf hug-
leiknir þó að hún hafi búið liðlega 30
ár í Reykjavík. Fólk, atburðir og
staðhættir fyrir vestan voru reglu-
lega til umræðu og maður fylgdist
með af áhuga þegar fjölskyldan hitt-
ist og rifjaði upp gömlu góðu dagana.
Oft örlaði þá á hinum svokallaða
Svalborgarhúmor en fjölskylda
ömmu var einmitt kennd við Sval-
borgina, húsið sem hún bjó í á yngri
árum.
Ég var svo heppin að ná að kynn-
ast lítillega lífinu á Bíldudal. Á ár-
unum fyrir 1970 voru það miklar æv-
intýraferðir sem lagt var í að
sumarlagi frá Akureyri til Bíldudals.
Ég minnist endalausra daga í bílnum
með tilheyrandi bílveiki og þreytu en
þessar ferðir voru verðlaunaðar með
dvöl hjá ömmu og afa og dásamlegu
atlæti. Umhverfið var svo ólíkt því
sem maður átti að venjast, brött
fjöllin og nálægðin við sjóinn og fólk-
ið. Ég var ekki há í loftinu og man
kannski ekki nákvæmlega hvernig
dagarnir liðu en ég gleymi aldrei
andrúmsloftinu, vellíðaninni og glað-
værðinni sem ég upplifði. Konurnar
af kynslóð ömmu eru hversdags-
hetjur. Þær skiluðu sínu verki að
mestu leyti inni á heimilunum og
lögðu metnað sinn í það starf. Amma
skilur eftir sig stóran hóp sem hún
og afi lögðu sig fram um að fylgja
eftir og eiga hlutdeild í ævi hvers og
eins. Glaðværð, jákvæðni og velvild
einkenndi viðmót þeirra beggja og
samkennd þeirra var einstök.
Að leiðarlokum er það lífsviðhorf
þeirra og manngæska sem ég minn-
ist, það mun ég reyna að bera áfram
til minna afkomenda.
Fríða Pétursdóttir.
Það var erfitt að fá fréttir af því
morguninn 2. janúar að hún amma
Fríða væri dáin, hún hafði að vísu átt
við veikindi að stríða undanfarnar
vikur, en eftir að hafa heimsótt hana
um jólin var ég einhvern veginn viss
FRÍÐA
PÉTURSDÓTTIR
✝ Fríða Péturs-dóttir fæddist á
Bíldudal 4. mars
1918. Hún andaðist á
hjúkrunarheimilinu
Grund 2. janúar síð-
astliðinn og var útför
hennar gerð frá Ás-
kirkju 12. janúar.
um að hún myndi ná að
hrista þetta af sér enda
hafði hún alltaf verið
svo hress. En örlögin
urðu önnur.
Amma var af kynslóð
fólks sem hafði upplifað
mesta breytingarskeið
Íslandssögunnar, þar
sem þjóðfélagið breytt-
ist úr fátæku fiskveiði-
og landbúnaðarsam-
félagi yfir í framsækið
þekkingarþjóðfélag. Sú
aðlögunarhæfni sem
þessi kynslóð sýndi og
vilja til breytinga er
yngra fólki mikilvæg fyrirmynd.
Einar fyrstu minningar mínar úr
æsku eru frá því að ég var sendur í
pössun til ömmu og afa í Birkihlíð á
Bíldudal. Oft hafa leitað á mig minn-
ingar frá því að veiða á bryggjunni
þar sem alltaf var nóg af fiski, m.a.
marhnútum og fá pening hjá ömmu
til að kaupa ís í Kaupfélaginu en hún
sá um að dóttursoninn skorti ekkert
á meðan á sumardvölinni stóð.
Fyrir nokkrum árum fór ég með
fjölskyldu mína á Bíldudal og gisti á
æskuslóðum ömmu í Svalborginni.
Það var mjög skemmtilegt að upplifa
þetta vinalega litla hús sem amma
hafði svo oft lýst og þær Svalborg-
arsystur höfðu alist upp í.
Amma var alla tíð mikil fjölskyldu-
manneskja, hún hafði gott og náið
samband við börn sín, skapaði og
ræktaði stórfjölskyldu sem hafði
alltaf ágæt tengsl. Hún fylgdist vel
með öllum börnum og barnabörnum
sínum, spurði frétta og var alla tíð
ákaflega stolt af öllum meðlimum
stórfjölskyldunnar.
Þrátt fyrir að erfitt sé að kveðja
persónu sem manni hefur þótt vænt
um, þá er maður um leið mjög þakk-
látur fyrir það góða líf sem amma
lifði. Það sem einkenndi hana alla tíð
var jákvæðni gagnvart öllu í um-
hverfinu og almenn sátt við sam-
ferðamenn sína, lífið og tilveruna.
Léttur hlátur hennar, brosið og
glettið augnaráðið rennur mér seint
úr minni.
Hörður.
Elsku amma og langamma. Það
var alltaf svo gaman að heimsækja
þig og vera með þér. Þú varst alltaf
svo ánægð og lífsgleðin skein allt í
kringum þig. Sárt er að hugsa til
þess að eiga aldrei eftir að sjá þig
aftur elsku amma en minning þín
mun fylgja okkur alla tíð. Þú varst
ein besta kona sem við höfum kynnst
og þín verður sárt saknað. Það er
mikil huggun að vita að núna ertu
komin aftur til Binna afa og þið sam-
einuð á ný.
Elsku amma, hvíl þú í friði og takk
fyrir alla þá ást, umhyggju og hlýju
sem þú gafst okkur öllum. Þú munt
alltaf eiga stað í hjörtum okkar.
Ástarkveðja frá Taílandi,
Brynjólfur, Kristján,
Angela og Jósteinn.
Elsku amma.
Með söknuði kveðjum við þig
elsku besta amma. Þú varst yndisleg
kona sem sem við öll dáðumst að.
Ógleymanlegar eru stundirnar með
þér. Þú varst svo jákvæð, hlý og
skemmtileg. Heimili ykkar afa í
Hvassaleitinu var svo hlýtt og alltaf
leið okkur vel þar. Móttökurnar voru
líka einstakar og alltaf boðið upp á
allskyns góðgæti og bakkelsi og
frægust varstu fyrir bestu pönnu-
kökur í heimi.
Þegar við systkinin vorum erlend-
is var alltaf mikilvægt að þú fengir
póstkortin reglulega og veit ég að
það var ánægjulegt fyrir þig að fá
póstkort eða bréf frá mismunandi
stöðum í heiminum. Þú gladdist mik-
ið yfir öllu þínu fólki enda varstu al-
veg einstaklega rík að eiga stóra og
góða fjölskyldu. Þú varst stolt af
okkur öllum og lést okkur alltaf líða
vel með það sem við tókum okkur
fyrir hendur. Alltaf hafðir þú eitt-
hvað fallegt að segja um okkur öll og
samferðafólk okkar.
Elsku amma, við efumst ekki um
að þér líði vel núna, enda ertu örugg-
lega komin í faðm afa, sem vel hefur
tekið á móti þér. Við vitum að þið afi
fylgist með okkur og haldið áfram að
vera stolt af fjölskyldunni og gleðjist
yfir því sem vel fer.
Þegar komstu, þá var hlýtt,
þau voru okkar kynni,
allt var göfugt, gott og blítt
er gafst í návist þinni,
ef að jarðlífs mæddu mein
mest var kærleiksdáðin,
skorinorð og hjartahrein
hollust gafstu ráðin.
(Guðrún Jóhannsdóttir.)
Guð geymi þig elsku amma,
Eva, Tryggvi og Trausti.
Heiðurskonan, Fríða Pétursdótt-
ir, frá Bíldudal, er hefur kvatt þenn-
an heim. Mig langar að minnast
hennar nokkrum kveðjuorðum.
Hún var mér mjög kær vinkona og
fjölskyldu minni kær frænka.
Fríða var einstök manneskja og
átti hún ekkert nema gott til.
Hugur minn reikar vestur á Bíldu-
dal, til liðinna ára þegar við bjuggum
báðar þar vestra. Við Fríða erum
staddar í eldhúsinu í Svalborg hjá
tengdamóður minni Kristínu Péturs-
dóttur sem var systir Fríðu. Þar er
skrafað og hlegið og gert að gamni
sínu enda voru þær systur einstak-
lega gamansamar og miklir húmor-
istar, gerðu aðallega grín að sjálfum
sér en aldrei að náunganum. Sam-
heldni tengdamóður minnar og
Fríðu var einstök og þeirra systra
allra en þær voru Ólína sem flutti
ung norður í Þingeyjarsýslu og Gyða
sem bjó á Bíldudal en dó langt um
aldur fram aðeins 43 ára. Auk þeirra
systra voru þrír bræður í hópnum,
Bjarni, Sæmundur og Björn. Stína
tengdamóðir mín og Fríða fluttu
báðar suður til Reykjavíkur um svip-
að leyti, í kringum 1970 en þá hafði
tengdamóðir mín veikst af illvígum
sjúkdómi sem dró hana nokkrum ár-
um seinna til dauða. Fríða var henni
einstaklega góð eins og hún var
reyndar við allt sitt samferðafólk.
Hún hafði einstaklega létta lund og
það var svo gaman að vera í kringum
hana og hlæja með henni. Alltaf sá
hún björtu hliðarnar á málunum og
gerði gott úr öllu, mér leið alltaf vel
eftir að hafa verið nálægt henni.
Stundum komu dætur Fríðu með
henni í heimsókn til mín og voru þá
gjarnan rifjaðar upp skemmtilegar
stundar frá Bíldudal og er óhætt að
segja að aldrei urðum við uppi-
skroppa með umræðuefni. Mannlífið
heima á Bíldudal var svo skemmti-
legt og gefandi. Ung kynntist Fríða
manni sínum Brynjólfi Eiríkssyni og
gengu þau í hjónaband 31. desember
1939. Þeim varð fjögurra barna auð-
ið en þau eru Pétur, Sigríður, Gyða
og Valgerður Kristín. Fríða og
Brynjólfur eiga marga afkomendur
sem allt er fyrirmyndar- og dugn-
aðarfólk. Foreldrar Fríðu voru Pét-
ur Bjarnason, skipstjóri á Bíldudal,
og Valgerður Kristjánsdóttir. Þau
bjuggu í Svalborg og var Fríða alin
þar upp.
Pétur Bjarnason yngri, bróður-
sonur Fríðu, hefur gert Svalborgina
upp á afar smekklegan hátt til upp-
runalegs horfs en gamla eldhúsborð-
ið, ískápurinn og margt fleira er þó
frá tíð tengdamóður minnar og tala
þessir hlutir til mín er ég kem inn í
húsið. Þarna var svo einstakt að
koma og andi hússins endurspeglaði
glaðværð og manngæsku systkin-
anna frá Svalborg. Uppá vegg hang-
ir mynd af systrunum, tekin framí
Dal í fallegu umhverfi trúlega um
fermingaraldur Fríðu, hún yngst svo
lagleg og fínleg. Íbúar staðarins
lögðu oft leið sína framí Dal sem kall-
að var, en Bíldudalur er kjarrivaxinn
og einstakur til útiveru, auk þess
sem hann er gott berjaland.
Um áratug seinna eða 1943, varð
Bíldudalur fyrir gríðarlegu áfalli
þegar Þormóður fórst með allri
áhöfn og farþegum. Með honum fór-
ust bræðurnir Bjarni og Björn frá
Svalborg og var það eins og gefur að
skilja fjölskyldunni mikið áfall. Ann-
að áfall reið yfir þegar Gyða lést
langt um aldur fram eins og áður
sagði. Fríða og tengdamóðir mín töl-
uðu svo oft um Gyðu og var hún mjög
greind kona og skemmtileg.
Ég get ekki látið hjá líða að minn-
ast á Ólínu, sem bjó allan sinn bú-
skap norður í Þingeyjarsýslu. Hún
var mikill gimsteinn, enda lík þeim
systrum og var samband þeirra mik-
ið þó svo að hún væri langt í burtu.
Ég heimsótti Línu mína norður á
Kópasker skömmu áður en hún lést
og eins og ævinlega var hún hress og
kát þrátt fyrir að hún væri nánast
orðin blind. Hún gerði að gamni sínu
og dillandi hlátur hennar kom okkur
öllum til að brosa. Elsti sonur minn
starfaði um tíma á Raufarhöfn og fór
oft til frænku sinnar sem hann hélt
mikið uppá. Eldri kona á Kópaskeri
sagði honum eitt sinn að Ólína væri
sannkallaður héraðshöfðingi sem öll-
um þætti vænt um og bæru virðingu
fyrir.
Það er óhætt að segja að Fríða
Pétursdóttir skilur eftir sig
skemmtilegar minningar, því glað-
værðin og léttleikinn yfir þessari
konu var svo smitandi. Öllum leið vel
í návist hennar og mér fannst ég allt-
af verða betri manneskja þegar ég
var búin að vera hjá þessari góðu
vinkonu minni. Seinustu árin bjó hún
í Hvassaleiti 56 og hafði búið sér
yndislegt heimili ásamt manni sín-
umBrynjólfi. Þau hjónin voru í meira
lagi samhent enda lík að því leyti að
þau voru yfirveguð og lífsglöð.
Brynjólfur var skarpgreindur maður
sem var í raun langt á undan sinni
samtíð. Hann var vélstjóri að mennt
en í raun lék allt í höndum hans,
hann var þúsundþjalasmiður. Hann
gat lagfært nánast allt, saumavélar,
ratsjár og fiskileitartæki í skipum og
svona gæti ég talið upp lengi. Það
var ekki ónýtt fyrir lítið sjávarþorp,
sem byggði allt sitt á sjávarútvegi,
að hafa slíkan snilling. Brynjólfur
hefði átt að verða verkfræðingur,
hefði trúlega komist langt í þeirri
grein hefði hann verið fæddur
nokkrum áratugum seinna. Með
sinni hógværð og ljúfmennsku var
líka yndislegt að umgangast Brynj-
ólf Eiríksson.
Ég veit að Brynjólfur og þau
systkini Fríðu sem öll hafa kvatt
þennan heim, hafa tekið á móti henni
með útrétta arma. Móttökurnar hafa
verið góðar enda einstök manneskja
á ferð.
Elsku Fríða mín, ég vil þakka þér
fyrir allar góðu stundirnar sem við
áttum saman og fyrir allt sem þú
gafst mér með þinni góðu nærveru.
Minningin um þig mun lifa innan
fjölskyldunnar og þín verður lengi
minnst. Öllum aðstandendum votta
ég mína dýpstu samúð. Kveðja og
þakklæti frá börnunum mínum.
Guð blessi minningu elskulegrar
vinkonu og frænku.
Sigríður Pálsdóttir.
Mamma var mín stoð
og stytta, hún var alltaf
boðin og búin að hjálpa
til, það var alveg sama
hvað það var, ef hún
gat þá gerði hún það og ef einhver
gat það þá gat hún það. Þegar
mamma varð ófrísk af mér átti hún
ekki að fá að eiga mig vegna veikinda
sinna en þá eins og svo oft sýndi hún
styrk sinn þegar hún barði í borðið
og sagði læknunum að þetta barn
ætlaði hún að eiga sama hvað þeir
segðu og ef þeir myndu ekki annast
hana þá færi hún bara annað.
Mamma hafði líka skemmtilegan
húmor og gat grínast með hlutina, þá
ekkert síður að sjálfa sig, það eru
ÓLÖF
ÓSKARSDÓTTIR
✝ Ólöf Óskarsdótt-ir fæddist í Sól-
gerði á Höfn í Horna-
firði 26. maí árið
1945. Hún lést á
Landspítalanum við
Hringbraut 2. janúar
síðastliðinn og var
útför hennar gerð
frá Djúpavogskirkju
10. janúar.
margar skondnar sög-
ur sem koma upp í
huga minn þar sem
mamma fór á kostum.
Mamma gerði sér líka
grein fyrir alvarleika
lífsins enda fékk hún að
kynnast erfiðleikum á
sinni lífsleið. Hún bæði
missti fólk sem henni
var kært og svo var hún
aldrei heil heilsu sjálf.
Hún hafði alltaf
mikla samkennd með
öðrum sem áttu erfitt,
en aldrei vorkenndi
hún sjálfri sér, heldur
sá hún það góða sem lífið hafði uppá
að bjóða.Gott dæmi um það er að
þegar hún var orðin mikið veik í
haust sagði hún við mig að hún væri
svo heppin. Ég horfði á hana spurn-
araugum og spáði í hvernig konan
gæti séð heppni í aðstæðum sínum.
Þá sagði hún við mig að hún væri svo
heppin af því hún hefði lifað 58 ynd-
isleg og hamingjurík ár, átt mann
sem hún elskaði af öllu hjarta og
hann elskaði hana jafn heitt, og hefði
hún alltaf átt gott samband við börn-
in sín og barnabörn. Svo sagði hún,
það er til fólk sem verður hundrað
ára en finnur aldrei sanna hamingju.
Svona var mamma, hún gat alltaf
hughreyst mann í öllum aðstæðum.
Mamma var ekki bara mamma
mín heldur líka besta vinkona mín,
henni gat ég treyst fyrir öllu sem ég
hugsaði eða gerði. Ef ég var í ein-
hverjum vafa með eitthvað sem ég
þurfti að framkvæma var gott að
leita til mömmu, hún gat alltaf leið-
beint mér og hún var alltaf hrein-
skilin við mig og þótt mér líkaði ekki
alltaf svarið sem ég fékk, þá hafði
hún oftast rétt fyrir sér. Ég gæti
skrifað mörg blöð um þessa frábæru
konu sem hefur gert mig að þeirri
manneskju sem ég er í dag. Ég vona
að hún viti hversu heitt ég elska hana
og hversu sárt ég sakna hennar, það
er mikill tómleiki í hjarta mínu, en
minningin um hana lifir og ég gleymi
þér aldrei, elsku góða mamma mín.
Vertu yfir og allt um kring
með eilífri blessun þinni,
sitji Guðs englar saman í hring
sænginni yfir minni.
(Sig. Jónsson frá Presthólum.)
Þín elskandi dóttir,
Kristín.
Elsku amma.
Takk fyrir að vera alltaf svona
góð. Við söknum þín en þú lifir í
hjörtum okkar að eilífu.
Við vitum að Guð og englarnir
passa þig.
Ég fel í forsjá þína,
Guð faðir, sálu mína,
því nú er komin nótt.
Um ljósið lát mig dreyma
og ljúfa engla geyma
öll börnin þín, svo blundi rótt.
(Matthías Jochumsson.)
Takk fyrir allar góðu stundirnar
sem við áttum saman.
Þín barnabörn
Sævar Örn og
Guðbjörg Halldóra.
Leiðir okkar Ólafar Auðar lágu
saman, um skeið fyrir býsna mörg-
um árum er við bæði vorum óráðnir
unglingar. Tildrög þessa voru þau að
við áttum stefnumót, hvort við sinn
félagann, á ákveðnum stað og stund.
Fólkið kom ekki og við hittum þarna
bara hvort annað. Þegar þetta var
höfðu starfsmenn íslenskra skólayf-
irvalda haft mikla atvinnu við það að
segja mér að ég væri aumingi og eig-
inlega ekkert annað en fallbyssufóð-
ur fyrir bæjarútgerðina. Ólöf á sinn
sinn góða og glaðværa hátt, benti
mér á að þetta væri rangt. Við þessa
uppörvun tók líf mitt nýja stefnu, ég
ákvað að fara í skóla og menntast.
Síðan hef ég ferðast um farveg sem
varla getur talist smáborgaralegur.
Ólöf Auður sagði að allt hefði tilgang,
þetta að við hittumst þarna hefði ein-
hver ákveðið. Svo þegar ég þurfti að
fara, biluðu tveir bílar, komst hvorki
lönd né strönd. Þá skildi ég það, að
sá sem öllu ræður hafði ætlað mér að
kynnast þessari góðu stúlku betur.
Minnisstæð er sú stund er við
kvöddumst í næst seinasta sinn, í
myrkri, um nótt, á járnbrautarstöð
langt úti í löndum. Það var nú bara
eins og í sögunni af Steini Steinarr
og strákunum sem voru að fara í
stríðið. Ég tók lest sem fór norður,
þú suður.
Leiðir skildu.
Þú hefir vafalítið mátt þola ýmis-
legt sem svo margir aðrir en hvernig
getur sá glaðst sem ekki hefir kynnst
sorginni?
Ég sakna, þín ég syrgi farinn vin,
í sálu þinni fann ég dýpsta hljóminn,
er hóf sig yfir heimsins dægur glys.
Á horfna tímans horfi ég endurskin,
ég heyri ennþá glaða, þýða róminn,
frá hreinni sál með hárra vona ris.
(Steinn Steinarr.)
Kæra Ólöf, afkomendur þínir sýna
það að þú hefir skilað þínu verki með
sóma. Þakka þér fyrir það sem þú
gafst mér.
Gestur.