Pressan - 05.03.1992, Blaðsíða 9
FIMMTUDAGUR PRESSAN 5.MARS 1992
9
Gögnin í máli Eðvalds Hinrikssonar
OTnncconi
m ■niKm lu Mm.
FULLYRDINGAR
GYMNGA
Eðvald Hinriksson uppvís að ítrekuðum ósannindum
Það má draga að minnsta
kosti þrjár ályktanir af þeim
gögnum sem komin eru fram í
Eistlandi í tengslum við mál Eð-
valds Hinrikssonar eða Evalds
Miksons.
GÖGNIN ERU ÁREIÐAN-
LEG
í fyrsta lagi er staðfest að
gögnin. sem Wiesenthal-stofn-
unin kom á framfæri við íslensk
stjómvöld, eru ófölsuð og áreið-
anleg.
Þau vom afgreidd sem lygar
upp úr sovésku leyniþjónust-
unni árið 1961 og núverandi ut-
anríkisráðherra tók nýlega
ásamt öðmm undir þá skoðun á
eftirminnilegan hátt. Skjöli'n.
sem nú hafa fundist, eru þau
sömu og birtust í bókum í Eist-
landi á sjöunda áratugnum og
PRESSAN birti útdrátt úr fyrir
tveimur vikum. Fram komin
fmmgögn renna stoðum undir
fullyrðingar Efraims Zuroffs.
forstjóra Wiesenthal-stofnunar-
innar, sem segir að heimildir
svipaðs eðlis hafi staðist í hví-
vetna í öðmm málum sem hann
hefur haft afskipti af. Fyrir
þessu eru einnig orð fyrrum
dómsmálaráðherra Þýskalands.
Evald Mikson var foringi í því Sem hann nefnir „andspyrnuhóp"
en aðrir kalla Omakaitse. Hanh er lengst til vinstri á myndinni.
Hans Englehart. sem segir að öll
sovésk gögn, sem Þjóðverjar
hafa notast við í réttarhöldum
gegn stríðsglæpamönnum. hafi
staðist upp á punkt og prik.
EÐVALD UPPVÍS AÐ
ÓSANNINDUM
í annan stað — og þetta segir
öllu alvarlegri sögu — sýna
þessi gögn að Eðvald Hinriks-
son hefur verið staðinn opinber-
lega að ítrekuðum ósannindum í
þessu máli, þar sem á annað
borð hefur verið hægt að henda
reiður á fullyrðingum hans. Það
snýr að útgáfu á handtökuskip-
unum, tengslum hans við Ru-
bin-fjölskylduna. þátttöku í fas-
istasveitunum Omakaitse og
ástæðunni fyrir því að Þjóðveij-
ar fangelsuðu hann eftir nokk-
urra mánaða þjónustu. svo fátt
eitt sé nefnt sem ekki stenst
þegar það er borið saman við
staðreyndir.
EKKERT SANNAÐ UM OF-
BELDI EÐA MORÐ
Í þriðja lagi er rétt að hafa í
huga að þessi gögn sanna ekki
eitt eða neitt um meintar aftökur
eða morð sem Eðvald er sagður
bera ábyrgð á. Þess er heldur
ekki að vænta: skjöl sem um
þetta fjalla er ekki að finna í rík-
isskjalasafninu í Tallinn. heldur
í skjalaskápum KGB, ef þau
voru þá nokkru sinni til, sem út
af fyrir sig er vafasamt. Rétt er
að muna að Sovétmenn komust
yfir skjalahirslur Þjóðveija þeg-
ar þeir síðamefndu voru reknir
burt frá Eistlandi. Það eru gögn-
in sem KGB notaði seinna í
bókum sínum. ckki einungis í
málatilbúnaði gegn Mikson,
heldur gegn tugum annarra sem
sakaðir voru um stríðsglæpi og
samstarf við Þjóðveija.
í FANGELSI FVRIR
ÞJÓFNAÐ
í skjölunum f Eistlandi hefur
fengist staðfesting á því að
Þjóðveijar settu Evald Mikson í
fangelsi vegna þess siðar hans
að ræna skartgripum og öðrum
verðmætum af fórnarlömbum
sínum. Þessu höfðu eistneskir
gyðingar haldið fram við
PRESSUNA í mörgum samtöl-
um. en gátu ekki framvísað
neinum sönnunum til stuðnings
knh-.lustjtoka. koinahlífl. tt»wrat
• a tt a r o »Í
ntr.bt,un
fi»útr' a«iá». «1U iroiounu.QL.CuJbúó 1
FYRIRSKIPUN
25. september 1941. Embætfi yfirmanns stjórnmálalögregl-
unnar í Tallinn, Harju-héraði. Að lokinni könnun gagna í mál-
inu og teknu tilliti til þess aö Ruth Rubin, dóttir Alexanders
fædd 5. janúar 1927 nú til búsetu að Soo- stræti 6, Tallinn er
grunuð um að hafa tekið þátt í starfsemi kommúnista er FYR-
IRSKIPAÐ að Ruth Rubin, dóttir Alexanders, skuli handtekin
og flutt í Aðalfangelsið í Tallinn þar til mál hennar er afgreitt.
(Sign.)
E. MiksOn
Embætti yfirmanns stjórnmálalögreglunnar I Tallinn, Harju- héraði.
Lesið mér.
(Sign.)
Ruth Rubin.
Sams konar skjpl etu til meðal annars með nöfnum Salomon Katz og Inna Gelb.
„HREINN ÞVÆTTINGUR í MIKSON"
segir Eistlendingurinn dularfulli í Venesúela
.J>etta er alger fjarstæða. Ég
hef ekki hugmynd um hvað
maðurinn á við. Kannski er ald-
urinn farinn að segja til sín.“
sagði Hcirry Mannil, eistneskur
hagfræðingur búsettur í Venesú-
ela. í samtali við PRESSUNA.
Eðvald Hinriksson hefur
haldið fram að ásakanir á hend-
ur honum kunni að mega rekja
til Eistlendings í Venesúela sem
vilji hefna sín á honum. í ís-
lenskum fjölmiðlum hefur verið
talað um vellauðugan gyðing.
sem Eðvald hafi upplýst að hafi
starfað fyrir KGB. Ekkert af
þessu er rétt. nema hvað Mannil
er ágætlega stæður eftir því sem
PRESSAN kemst næst. Mannil
er ekki gyðingur, en kvæntur
gyðingi, og Eðvald hefur haldið
fram í eistnesku dagblaði að
hann hafi starfað fyrir Þjóðveija.
..Mikson sagði í viðtali við
Eesti Ekspress í haust að ég
hefði svikið föðurland mitt og
starfað fyrir Þjóðverja. Ég
neyddist til að senda yfirlýsingu
til blaðsins og bera þetta til
baka, enda er þetta hreinn
þvættingur. Ég starfaði í eist-
nesku öryggislögreglunni í fjóra
mánuði samtímis Mikson, en
fór svo til náms við háskólann í
Tartú. þaðan varð ég að flýja til
Finnlands þegar Sicherheitsdi-
enst Þjóðverja ætlaði að hand-
taka mig.“
Veistu til þess að Mikson hafi
tekið átt í stríðsglœpum nasista?
,Nei. Ég veit að Mikson var
háttsettur í öryggislögreglunni,
líklega númer 3 eða 4 í virðing-
arstiganum, og ég veit að hann
var eldheitur þjóðernissinni,
sem gat sér orð fyrir harða bar-
áttu gegn kommúnistum og
njósnurum þeirra. Hans stærsta
afrek var að handsama Karl
Sare, aðalritara eistneska
kommúnistaflokksins.
Annars hef ég ekki heyrt eða
séð Evald Mikson síðan seint á
árinu 1941 og er hulin ráðgáta
hvers vegna hann blandar mínu
nafni inn í þessa umræðu.“
fúllyrðingum sínum.
Þetta var meðal þess sem
Evgenia Loov nefndi þegar
PRÉSSAN hafði uppi á henni
fyrst fjölmiðla. Þá hafði hún
ekki heyrt af málarekstrinum í
ísrael, en kannaðist við nafnið
Evald Mikson og orðspor hans
og hélt að mál hans væri orðið
svo gamalt að ekkert yrði gert í
því úr þessu. í kjölfar þess sam-
tals hóf frú Loov að leita þcirra
gagna sem nú eru komin í lcit-
imar.
Sjálfur segir Eðvald Hinriks-
son að Þjóðveijar hafi fangelsað
sig vegna framgangs síns við
yfirheyrslu á kommúnistanjósn-
aranum Karl Sare (æviminning-
ar) og/eða vegna þess að hann
neitaði að ganga í leyniþjónustu
Þjóðverja (viðtal í Mbl. 23.
febrúar). Hann segist hafa verið
föðurlandsvinur sem barðist
jafnt gegn Þjóðveijum sem Sov-
étmönnum.
FULLUR POKIAF PEN-
INGUM í KAUPBÆTI
Þjóðveijar fangelsuðu Eðvald
síðla í nóvember árið 1941.
Honum var haldið í fangelsi
þar til í september 1943, en var
þá sleppt. Eðvald segir í bók
sinni að þetta hafi verið eist-
neskum vinum sínum í lögregl-
unni að þakka; yfirmannaskipti
hafi orðið hjá Þjóðveijum þegar
Martin Sandberger (æðstráðandi
SS og fieiri öryggissveita í Eist-
landi) var settur af og Eðvald
hafi verið sleppt áður en eftir-
maður Sandbergers fékk tæki-
færi til að kynna sér mál hans.
Ef Eðvald vann á móti Þjóð-
veijum eins og hann hefur liald-
ið fram hlýtur að vekja athygli
meðferðin sem hann fékk þegar
honum var sleppt úr haldi. Þá
var honum vísað til þýsks maj-
órs, Probst að nafni, sem vann
fyrir leyniþjónustu hersins.
Hann afhenti Eðvald skilríki út-
gefin af leyniþjónustunni, undir-
rituð af Meldekompleiter (liðs-
foringja í leyniþjónustunni), þar
sem Eðvald var ráðinn Mitar-
beiter (samstarfsmaður) stofn-
unarinnar. Þessi skilríki veittu
honum aðgang að verslunum,
þar sem Þjóðverjar einir fengu
að koma, og undanþágu frá her-
þjónustu í eistneska hemum í
herkvaðningu í kjölfar innrásar
Sovétmanna árið 1944. Með
skilríkjunum fylgdi „bréfpoki
fullur af Ostmörkum" sem maj-
órinn nefndi „táknræn laun fyrir
þjónustu" hans, svo vitnað sé í
endurminningar Eðvalds.
Skömmu eftir að Eðvald var
sleppt úr haldi var hann kominn
aftur til starfa í Aðalfangelsinu í
Tallinn. Það er úr því starfi sem
Erika Schein man eftir Eðvald,
en hún lýsti meintum ruddaskap
hans í viðtali við Stöð 2 sl.
þriðjudagskvöld.
Karl Th. Birgisson