Pressan - 09.04.1992, Blaðsíða 2

2
FIMMTUDAGUR PRCSSAN 9. APRÍL 1992
FYRST FREMST
GUÐMUNDUR ÁRNI STEFÁNSSON. Myndi innganga hans í rík-
isstjórn tryggja friðinn í Alþýðuflokknum? JÓN SIGURÐSSON.
Væringar innan flokksins gætu flýtt fyrir því að hann drægi sig út
úr pólitík.
HEIMTARGUÐ-
MUNDURÁRNI
RÁÐHERRASTÓL?
Loft er nú lævi blandið í for-
ystusveit krata í kjölfar einarðrar
andstöðu Jóhönnu Sigurðar-
dóttur, Guðmundar Árna
Stefánssonar og fleiri við
bankafrumvarp Jóns Sigurðs-
sonar.
Ekki bætir úr skák að Guð-
mundur Ámi og Jóhanna hafa
hvomgt tekið því fjarri að ganga
á hólm við Jón Baldvin Hanni-
balsson formann á flokksþing-
inu í haust. Þar að auki hefur
Guðmundur Ámi lýst því yfir að
hann styðji Jóhönnu eindregið til
„allra góðra verka“, og hann
mun tæpast hugsa sig um tvisvar
ef Jóhanna leggur til atlögu við
Jón Baldvin.
Aðeins eitt er talið geta komið
í veg fyrir að Guðmundur Ámi
beiti sér til hins ýtrasta gegn Jóni
Baldvini á flokksþinginu. Það er
að Jón Sigurðsson gerist seðla-
bankastjóri strax í haust og
hleypi þannig Guðmundi Áma
inn á þing. En það er heldur ekki
alveg nóg. Sumir stuðnings-
manna Guðmundar Áma telja
stöðu hans svo sterka, bæði inn-
an flokksins og út á við, að hann
eigi að fara fram á ráðherrastól-
inn sem losnar þegar iðnaðarráð-
herra tekur við af Jóhannesi
Nordal í Seðlabankanum.
SKÁLDIN GRAFA
STRÍÐSÖXI
íslenskir rithöfundar hafa ár-
um saman verið í tveimur félög-
um sem löngum elduðu grátt
silfur saman. Það á rætur að
rekja til dilkadráttar kalda stríðs-
ins sem setti mark sitt á íslenska
menningarpólitík áratugum
saman. En nú virðast menn vera
að skríða upp úr þessum úreltu
skotgröfum eins og öðrum, þótt
því víki raunar svo við að félags-
skapur „hægrisinnaðra“ rithöf-
unda er að líða undir lok: Félag
íslenskra rithöfunda.
Indriði G. Þorsteinsson hef-
ur lengst af verið höfuðpaur Fé-
lags íslenskra rithöfunda. I félag- :
inu hafði hann sveit rithöfunda,
sem flestir hverjir þóttust á ein-
hvem hátt sviknir um metorð (og
úthlutanir úr launasjóðum). Nú
bregður hins vegar svo við að
liðsmenn Indriða hafa í talsverð-
um mæli gengið í Rithöfunda-
sambandið upp á síðkastið. Þar
má nefna Hilmar Jónsson,
bókavörð og stórtemplar í Kefla-
vík, sem ámm saman hefur
höggvið á báðar hendur og hlífir
hvorki „vinstra genginu" né
Morgunblaðsmönnum þegar
hann setur saman samsæris-
kenningar um menningarmál.
Auk Hilmars hafa a.m.k. tveir
aðrir úr félagi Indriða gengið í
RSÍ, Gunnar Dal og Ingimar
Erlendur Sigurðsson.
Indriði, sem verið hefur önn-
um kafinn við að rita sögu Bún-
aðarbankans, hefur hins vegar
ekki bankað upp á ennþá.
KOMMAR Á KLAPP-
ARSTÍGNUM
Hvar er í heimi hæli tryggt á
þessum síðustu og verstu tím-
um? Jú, kannski í Kommúnista-
bandalaginu, Baráttusamtökum
sósíalista eða þá í Málfundafé-
lagi alþjóðasinna.
í símaskrá eru skráð Baráttu-
samtök sósíalista, Klapparstíg
26, sími 17513. Þegar hringt er í
03, upplýsingar, fæst hins vegar
uppgefið — með tilheyrandi
hlátrasköllum — að fyrir þessu
númeri sé skráð Kommúnista-
bandalagið svokallað. En sama
aðsetur, á Klapparstígnum, hefur
reyndar líka Málfundafélag al-
þjóðasinna, sem á laugardaginn
klukkan 13 gengst þar fyrir opin-
bemm fundi undir yfirskriftinni
Margir byrjuðu að horfa
— flestir gáfust upp
Samkvæmt fjölmiðlakönnun
Gallup á íslandi sám rúmlega 34
þúsund íslendingar fyrir framan
skjáinn og horfðu á Ríkissjón-
varpið miðvikudagskvöldið 11.
mars síðastliðinn þegar kvik-
myndin Sprelligosinn hófst
klukkan rúmlega tíu. Þetta var
frönsk grín- og spennumynd með
Jean Paul Belmondo í aðalhlut-
verki og hét Le guignolo á frum-
málinu.
Þegar myndin var hálfnuð
höfðu 13.300 manns gefist upp á
henni og annaðhvort slökkt á tækinu eða skipt unt
stöð. Áður en myndinni lauk höfðu aðrir 11.400
gefist upp. Það var því ekki nema fjórðungur
þeirra sem byrjuðu að horfa á Sprelligosann sem
þoldi út myndina á enda.
Og svona var þetta alla vikuna. Þegar sýning
myndarinnar Eins og gengur (Business as Usual)
hófst sátu 32 þúsund manns við skjáinn en 25
þúsund gáfust upp og misstu af endinum. 25 þús-
und manns byrjuðu að horfa á Sálarflœkjur
(Crimes of the Heart) en 17 þúsund sprungu á
limminu.
En innkaupadeildin hjá Ríkissjónvarpinu getur
þó huggað sig við að þótt aðeins7.500manns hafi
nennt að horfa á Eins og gengur til enda þá er það
stærri hópur en horfði á Þingsjá og Lagið mitt.
Þessir þættir drógu aðeins 5.700 manns að skján-
um og þar sem þeir eru báðir stuttir eru engar
heimildir til urn hvort sá fjöldi horfði til enda.
Reyndar er hægt að efast um það. Þegar út-
varpsfréttir í dagskrárlok hófust, eftir að lag Sig-
urbjargar Þórðardóttur hafði verið flutt, sat eng-
inn við skjáinn — eða 0 prósent samkvæmt fjöl-
miðlakönnun Gallup.
„Stríðsundirbúningur Banda-
ríkjanná*. Þar hefúr Ottó Más-
son framsögu, en síðan verða
fijálsar umræður um efnið.
Málfundafélagið hefur reynd-
ar gengist fyrir mörgum fúndum
í vetur, meðal annars um baráttu
blökkumanna fyrir mannréttind-
um, kreppuna og upplausn Sov-
étríkjanna. í stjóm félagsins eru
þeir Gylfi Páll Hersir, Björn
Logi Þórarinsson og Pétur
Böðvarsson.
Baráttusamtök sósíalista
munu vera aflögð, en Kommún-
istabandalagið starfar, þótt ekki
sé félagið ýkja fjölmennt. Það á
rætur að rekja til gömlu Fylking-
arinnar, þótt þekktustu barátúi-
jaxlamir þaðan (les Birna Þórð-
ardóttir og Ragnar Stefáns-
son) taki engan þátt í starfinu.
Þau vom hins vegar í Baráttu-
samtökum sósíalista.
LÍFSBJÖRGIN í LÖG-
BANNI
Það var í fréttum um daginn
að mynd Magnúsar Guð-
mundssonar Lífsbjörg í norður-
höfum yrði sýnd á mikilli kvik-
myndahátíð umhverfisvemdar-
sinna sem fer ffam í London síð-
ar í mánuðinum. Þótti þetta
nokkur upphefð fyrir myndina
og aðstandendur hennar. Hátíðin
ber yfirskriftina „Earth in Foc-
us“ og er meðal annars haldin á
vegum Konunglega landfræði-
félagsins. í heiðursstjóm hátíðar-
innar sitja til dæmis frægir leik-
arar á borð við Sir John Gi-
elgud, Jeremy Irons.
Reyndin mun víst vera sú að
nú er komið í ljós að myndin
verður ekki sýnd við þetta tæki-
færi. Greenpeace mun hafa
komið ffam athugasemdum við
stjómendur hátíðarinnar og bent
á að lögbann hafi verið sett á
sýningu myndarinnar á Bret-
landi þegar árið 1989. Því hefur
ekki verið aflétt og því óheimilt
að sýna myndina á Bretlandi.
ÍSLANDSVINI
SPARKAÐ
Jörgen Schleimann heitir
mikill Islandsvinur sem löngum
hefur verið umdeildasti blaða-
maður í Danaveldi. Forðum tíð
var hann fréttastjóri á ríkisút-
varpinu danska, en fór þaðan í
fússi (hann vakti meðal annars
hneykslan þegar effir honum var
haft að stór hluti hlustenda væri
steinaldarfólk, kverúlantar og
þorpshálfvitar). Eftir það var
Schleimann um hríð ritstjóri á
i Weekendavisen þar sem hann
fékk útrás með því að skrifa
langar greinar með heimspeki-
legu ívafi, enda mun ást manns-
ins á Frakklandi engu minni en
ástin til Islands.
Nafn Schleimanns komst svo
á hvers manns varir 1987 þegar
hann var skipaður forstjóri
Stöðvar 2, nýrrar sjónvarps-
stöðvar sem tók til starfa í októ-
ber 1988. Samt fór hann ekki
leynt með að hann áliti sjónvarp
tt'masóun. Síðan þá hefur stöðin
notið meiri hylli meðal Dana en
hin gamla Stöð 1. Fáir efast um
að Schleimann hefur staðið sig
vel í starfi, en hins vegar hefur
aldrei verið logn í kringum hann,
enda er maðurinn með afbrigð-
um stórlátur og sérvitur.
En nú er semsagt búið að reka
Schleimann, eða réttar sagt
samningur hans verður ekki end-
umýjaður. Ef að líkum lætur fer
hann til Frakklands að sleikja
sárin, eða kannski til Islands því
hér á hann ýmsa vini síðan hann
var hér langdvölum ungur blaða-
maður fyrir einum þrjátíu árum.
Meðal helstu vina Schleimanns
á Islandi mun vera Matthías Jo-
hannessen, ritstjóri Morgun-
blaðsins, en hann tók líka miklu
ástfóstri við Ólaf heitinn Thors.
Schleimann hefur sagt að hefði
Ólafúr búið meðal stærri þjóðar
en íslendinga hefði hann orðið
einn af mestu stjómmálaskör-
ungum tuttugustu aldarinnar.
JÓHANNA SIGURÐARDÓTTIR. Framboð gegn Jóni Baldvini veltur á stuðningi Guðmundar Árna. HILMAR JÓNSSON. Ekki hættur viö
samsæriskenningar, en genginn í rithöfundasambandið. INDRIÐI G. ÞORSTEINSSON. Verður hann næsturtil að ganga í sambandið?
MAGNÚS GUÐMUNDSSON. Lífsbjörgin hans er í lögbanni á Bretlandi og kemst ekki á kvikmyndahátíð. JÖRGEN SCHLEIMANN. Sér-
vitur íslandsvinur sem byggði upp sjónvarpsstöð, nú atvinnulaus. ÓLAFUR THORS. Haföi hann upplag til að veröa einn af mestu stjórn-
málaskörungum aldarinnar?
Ert þú ekki fyrsti maöurinn
til að kvarta undan því að ít-
alskar myndir séu ekki nógu
langar, Friðrik?
„Ég hefði aldrei tekið þetta
upp hjá sjálfum mér. Ég flýt
bara með Svíunurn."
Aðstandendur Bama náttúrunnar
hafa ákveðið að fylgja öörum kvik- I
myndum sem voru tilnefndar til
Óskarsverðlauna og kvarta undan því
að þeir sem greiddu atkvæöi í kjörinu
hefðu flestir séö stytta útgáfu af ít-
ölsku myndinni sem vann. Þeir sem
tilnefndu hana munu hins vegar hafa
séö upprunalegu útgáfuna.
LÍTILRÆDI
affermingum
Það þarf ekkert endilega að
vera tiltakanlega dýrt að gera sér
dagamun á íslandi.
Það setur tildæmis engan á
hausinn að lyfta sér upp með því
að fara á fund í heimatrúboði
leikmanna, eða í Kolaportið, á
fund hjá Junior Camembert, eða
Frímúrarareglunni.
Það kostar líka skít á priki að
bregða undir sig betri fætinum
og fá sér snúning hjá Samtökum
aldraðra og flétta tágar eða
prjóna leppa ef allar neita eða
engin býður manni uppí dans.
Og jarðarfarir eru auðvitað ein-
hver ódýrasta upplyfting sem
um getur vegna þess að ekki er
ætlast til þess að maður leysi
líkið út með gjöfum.
Öðru máli gegnir með ferm-
ingamar.
Að sjálfsögðu er það mikil
fullnæging fyrir skemmtana-
sjúkan mann að vera boðinn í
ntargar fermingarveislur á ári
hverju.
En gallinn er bara sá að
maður sem boðinn er í fleiri en
eina fermingarveislu á ári stend-
ur andspænis þeirri staðreynd að
hann hefur ekki ráð á að gera sér
annan dagamun það árið.
Algengt mun að þegar ferm-
ingar nálgast, þá fari menn með
alla fjölskylduna til útlanda til
að losna við útgjöld uppá fleiri-
hundruðþúsund í mynd hljóm-
tækjasamstæðna, sjónvarps-
myndavéla, stereó-þetta eða
stereó-hitt.
Sumir flýja land ltreinlega til
að sleppa við að snara út
umtalsverðum fjárupphæðum
FLOSI ÓLAFSSON
sem svo sannarlega er ætlast til
að veislugestir við ferminguna
láti af hendi rakna svo ungl-
ingamir geri sæmilegan bísness
um leið og þeir í drottins nafni
fá, með fermingunni, staðfest-
ingu á skíminni setn bamið
tekur venjulega áður en vits-
rnuna- og þroskaferill þess hefst.
Stundum er einsog manni
finnist að við ferminguna sé
ekki verið að staðfesta skímina,
heldur sé einfaldlega verið að
konfirmera efnishyggjuna sem
blessað bamið hefur dmkkið í
sig með móðurmjólkinni frá
blautu bamsbeini.
Og jafnvel einsog það sé talið
sjálfsagt mál að guðs blessað
orð, guðspjöllin og kenning
heilagrar ritttingar sé sérhönnuð
fyrir verslunarstéttina að græða
á, hvortsem það nú er á jólum,
páskum eða aðra tyllidaga.
Og er þá ekki orðið umhugs-
unarefni hvort kirkjan sé farin
að gegna sama hlutverki og
helgidómurinn í Jerúsalem forð-
um: að skjóta skjólshúsi yfir
mangara og búðarlokur.
Er kannski korninn tími til að
endurlausnarinn fari að láta sjá
sig aftur til að velta unt borðum
víxlaranna í helgidómnum?
Kannski ættu þjónar kirkj-
unnar að fara að kenna það sem
frelsarinn kenndi í musterinu
forðum:
Og hann kenndi og sagði
við þá: Er ekki ritað: Hús mitt
á að nefnast bænahús fyrir
allar þjóðir. En þér hafið gert
það að ræningjabæii. (Mark.
11. kapítuli 17.-18. vers.)
Hvað sjálfan mig áhrærir
langar mig mest til að hætta að
taka þátt í þessum skemmtilegu
fjárplógsuppákomum verslun-
arstéttarinnar í nafni kristin-
dómsins, sleppa jólum, páskum,
skímum, fermingum, giftingum
osfrv. og gera mér þá dagamun í
kristilegum gleðskap þarsem
gestimir em ekki sligaðir af
óbærilegum fjárútlátum.
Fara að stunda jarðarfarimar.
Og vissara að einbeita sér að
þeim áður en mangarar og
búðarlokur setja klæmar í þær
líka.