Pressan - 09.04.1992, Blaðsíða 25

FIMMTUDAGUR PRESSAN 9. APRIL 1992
H Ú S
25
Fallegasta götumyndin, frá Listasafni íslands, framhjá
Fríkirkjunni, „Gunnars Thoroddsens" húsinu, skólunum
7 7 tveimur og aö Stjórnarráöinu.
HUSIN A
HÖFUÐBORGARSVÆÐINU
PRESSAN fékk hóp valinkunnra smekkmanna til að velja fallegustu húsin á höfuðborgarsvæðinu. Niðurstöðurnar
má sjá á næstu tveimur blaðsíðum. Og jafnframt því að nefna fallegustu húsin voru þau ljótustu tilnefnd.
íslenskur arkitektúr stendur
enn við fordyri tilveru sinnar og
það vekur alltaf jafnmikla furðu
að hugsa til þess að hér bjuggu
menn í moldarkofum langt fram
á þessa öld. Hins vegar var tím-
inn sem það tók Islendinga að
uppgötva undur steypunnar afar
skammur og um allt land fengu
torfhúsin að víkja fyrir misfiíð-
um steinkumböldum. Hönnun
íbúðarhúsa og annarra bygginga
hefur fleygt fram síðustu áratugi
en íslenskir staðhættir, veðurfar
og umhverfi hafa mótað mjög
hugmyndir manna og stefnur.
Erlendir straumar hafa átt greiða
leið um hugmyndakoffort
menntaðra fagmanna og annars
smekkfólks, en íslensk húsa-
gerðarlist hefur þó ávallt þurft að
laga aðfluttar hefðir að innlend-
um aðstæðum ef vel átti til að
takast.
Við upphaf Islandsbyggðar
miðaðist húsagerð fyrst og
fremst við efniviðinn sem til
staðar var og þau takmörk sem
umhverfið setti. I fyrstu var
timbur notað í nokkrum mæli en
var fljótlega úr sögunni þegar
skógar eyddust og höfðingjar
urðu að fátæklingum. Efni
dugðu til lítils annars en torfbæja
og moldarkofa. Þegar Islending-
ar komust í álnir að nýju hófu
þeir að byggja reisuleg hús úr
innfluttum efniviði. Margvísleg
hönnun hefur skilað sér til yndis,
ánægju og gagns fyrir lands-
menn.
Á síðustu öld urðu timburhús
vinsæl meðal danskra mektar-
manna. Efniviðurinn var hins
vegar illa fallinn til að þola ís-
lenska veðráttu og leiddi til al-
mennrar notkunar bárujámsins,
sem átti að skýla viðnum fyrir
veðri og vindum. Landsmönn-
um þykir að vísu heldur lítið til
þess koma nú, en erlendir gestir
sjá marglitu húsin sem eitt af að-
aleinkennum byggðar á Islandi.
Að vísu hefur hin síðari ár orðið
vakning meðal upplýstra borg-
ara, sem unnið hafa að varð-
veislu bárujámsklæddra húsa og
jaíhvel farið að búa í þeim. Nú-
tímaíslendingurinn er orðinn
rómantískur... vOl hús með sál.
Fyrir um það bil þremur ára-
tugum komu nýir straumar er-
lendis frá sem leiddu til aukinnar
notkunar rýmis og blandaðrar
efnisnotkunar. Það var þá sem
flötu þökin slógu í gegn (og allt
fór að leka), opnari vistarvemr
urðu áberandi og óhefðbundinn
byggingarstíll hélt innreið sína.
Stfllinn varð af þessum sökum
sundurlausari og útkoman oft á
tíðum hugmyndagrautur sem
féll illa að náttúru landsins og
umhverfi. Þannig mátti sjá er-
lendar fyrirmyndir verða hjákát-
legar í rysjóttu veðurfari og
óblíðum staðháttum, en híbýli
sem falla undir jrennan „gæða-
flokk“ fanga hvorki þá stemmn-
ingu né fegurð sem náttúm
landsins hæfir. Með nýjum hug-
myndum hafði þó tekist að tjúfa
hefðina.
Hugmyndir, hönnun og bygg-
ingarstfll íslenskra arkitekta em
á uppleið. Fmmleikinn er settur
á fremsta bekk en margur leik-
maðurinn vill þó fara eigin leiðir
í útfærslu hugmynda. Þegar fag-
menn hjálpa til við verkið er út-
koman oft snilldarleg. Frjálsræð-
ið hefur leitt til þess að fólk er
farið að leika sér að formum og
efnum, oft með góðum árangri.
En það er lfldega einfaldleikinn
sem stendur af sér flest veður og
ofnotkun forma getur orðið til
þess að frumlegar, spennandi
hugmyndir falla um sjálfar sig
og útkoman verður öfgakennd
þar sem hvert stflbragðið æpir á
annað. Slíkt ytra útlit þykir áber-
andi við gerð einbýlishúsa í dag
og getur vart talist húsagerðar-
listinni til framdráttar. Niður-
staðan er því lfldega sú að þeim
famist best sem geta tileinkað
sér nýjungar en leyfa anda frels-
isins að blása af hæfilegum
krafti.
DÓMNEFNDIN
PRESSAN LEITAÐI EFTIR LIÐSINNL
FAGFÓLKS TIL AÐ META FEGURSTA OG
LAKASTA BYGGINGARSTfL SEM
REYKJAVÍKURBORG, OG HENNAR NÁN-
ASTA UMHVERFI, HEFUR AÐ GEYMA.
„DÓMNEFNDINA“ SKIPUÐU:
GUNNAR KVARAN
LISTFRÆÐINGUR
helgi Þorgils Friðjónsson
MYNDLISTARMAÐUR
Guðjón Bjarnason
MYNDLISTARMAÐUR
OG ARKITEKT
SlGBJÖRN KJARTANSSON
ARKITEKT
ÞÓRARINN ÞÓRARINSSON
ARKITEKT
EYJÓLFUR PÁLSSON
FORSTJÓRI EPAL
JÚLÍANA GOTTSKÁLKSDÓTTIR
ARKITEKTASAGNFRÆÐINGUR
VALDfS BJARNADÓTTIR
ARKITEKT
HlLMAR ÞÓR BJÖRNSSON
ARKITEKT
HlLDUR BJARNADÓTTIR
ARKITEKT
BJÖRN SKAPTASON
ARKITEKT