Pressan - 09.04.1992, Blaðsíða 38

38
FIMMTUDAGUR PRESSAN 9. APRIL 1992
Shtufticí
— Innheimtustarfsemi hefur
mikið verið á milli tanna
manna að undanfömu og að
vonum. Þetta er að sönnu
hraðvaxandi „þjónusta", ekki
síst fyrir tilstilli ríkisins, sem
nú orðið má varla heyra
minnst á vanskil án þess að
hafa samband við lögmanna-
stofu. Til marks um vöxt
þessarar greinar má nefna að
samkvæmt tölum Hagstof-
unnar vom unnin tvö ársverk
í þessari grein árið 1980, en
árið 1989 eða áratug síðar
vom ársverkin 84. Þetta er
hvorki meira né minna en
4.100 prósenta aukning og er
ekki að finna neina aðra at-
vinnustarfsemi í landinu sem
getur státað af öðm eins. í
öðm sæti kemur atvinnu-
greinin „vamaveiði og físki-
rækt“ með 900 prósent. Þó
má nefna að ef eitthvað þá
kemst aukningin í „hugbún-
aðarþjónustu" eitthvað í ná-
munda við innheimmstarf-
semina. Launagreiðslur í inn-
heimtunni 1989 vomþannig
að launþegar fengu 52 millj-
ónir að núvirði en laun eig-
enda vom tíunduð upp á 16
milljónir. Að meðaltali vom
10 launþegar fyrir hvem einn
launagreiðanda...
—Ur því rætt er um breyting-
ar á atvinnustarfseminni á ní-
unda áratugnum má geta eft-
irfarandi. Auk innheimtunnar,
fiskræktarinnar og hugbúnað-
arþjónustunnar vom mest
vaxandi greinamar þessar:
starfsemi áhugamannasam-
taka, starfsemi Háskólans og
RÚV, atvinnulistamenn, aug-
lýsingastofur, U'skuteiknun,
starfsemi húsfélaga, veitinga-
staðir, reksmr vamsveima og
hitaveima, asfalt- og tjöm-
pappagerð, trétunnu-, tré-
kassa- og körfúgerð, loðdýra-
rækt og svínarækt.
Þær greinar sem vom hins
vegar á fallanda fæti þennan
áramg, þannig að vinnuaflið
dróst saman, vom: fóður-
framleiðslubú, dýraveiðar,
hvalveiðar og -vinnsla, kex-
gerð, tóbaksiðnaður, ullar-
þvottur, fatagerð, húsgagna-
gerð, bókband, hafnar- og
vitaframkvæmdir og reksmr,
fiskbúðir, reiðhjólaviðgerðir,
úra- og klukkuviðgerðir og
heimilisaðstoð.
— Allir fjölmiðlar landsins
kepptust við að fá fólk til að
hlaupa apríl um daginn. Ætli
eina undantekningin sé þó
ekki Lögbirtingablaðið sem
út kom 1. apríl. Þrátt íyrir
vandlega leit tókst ekki að
finna neitt lfldegt gabb í blað-
inu. Nema þá ef vera skyldi
nauðungamppboðsauglýsing
frá veðdeild Landsbankans
(væntanlega í umboði Bygg-
ingarsjóðs ríkisins) á fast-
eigninni Miðleiti 10 í eigu
Hallvarðs Einvarðssonar rík-
issaksóknara. Geturþað
virkilega verið að hann Hall-
varður sé í vanskilum?...
SVIPMYNDIR
ÚR SÖGU
SMOKKSINS
Kynlífið hefur varla breyst
mikið í aldanna rás. Fmmþarf-
imar em jú alltaf þær sömu og
tilbrigði ástarleiksins líklega
svipuð því sem var í grárri fom-
eskju — þau eru satt að segja
ekki ýkja mörg og vandséð að
þar verði mikið bætt úr. Fom-
grikkir stunduðu kynlífsleiki
sem flestum hafa þótt blöskran-
legir allt fram til okkar daga;
gamlar bækur eins og Kama
Sutra og verk markgreifans de
Sade þykja enn nothæf leiðsögn
gegnum huliðsheima kynlífsins.
En ytri aðstæður hafa náttúr-
lega breyst; mannkynið er mis-
jafrílega siðavant og einnig hafa
komið til sögunnar ýmis hjálpar-
gögn sem þykja gagnleg og jafrí-
vel nauðsynleg þegar ástarbrími
heltekur menn og konur. Þar má
til dæmis telja smokkinn sem
lengi vel var vandræðilegt efni í
hlægimál, en þykir núorðið í
hæsta máta þarflegt þing.
Smokkurinn hefrír reyndar verið
til nokkuð lengi í einni eða ann-
„Vinur fátæka manns-
ins“. Þykkur, marg-
nota smokkur. Notað-
ur um aldamótin.
„Hamingjuhrólfurinn".
Japönsk smíð, gerður
úr skjaldbökuskel. Not-
aður í kringum alda-
mótin 1800.
„Bandaríski brodd-
urinn“. 8cm lang-.
ur. Notaöur á þriðja
áratug aldarinnar.
Smokkur úr kinda-
görnum. Notaður af
Casanova sem var
uppi frá 1725 til 1798.
arri mynd og líklega erfitt að
segja til um hvar eða hvenær
hann er upprunninn eða hvort
einhver einn maður hefur fundið
hann upp. LQdega er með hann
eins og svo margt annað sem
tengist frumþörfum mannsins,
það sprettur upp af sjálfu sér —
hlýtur að gera það.
Og smokkamir hafa breyst,
tekið framförum — sem betur
fer liggur manni við að segja.
SIGMUND UMTURNAR ÍMYND
ÞORSTEINS í MOGGANUM
Deilur Morgunblaðsritstjór-
anna við Þorstein Pálsson sjáv-
arútvegsráðherra um kvótamál,
veiðileyfagjald og fleira hafa
teygt sig yftr á teiknimyndasíðu
Sigmunds.
Sigmund hefur birt margar
myndir af Þorsteini og alltaf hef-
ur hann verið teiknaður sem
unglegur, já ef ekki strákslegur, í
mesta lagi með tvo grásprengda
lokka í annars flaksandi svörtu
hárinu.
Fyrsta meðfylgjandi myndin
birtist í Morgunblaðinu 25. mars
sl. Þar er Steini léttur á sér með
rifftl í hendi og bros á vör. Dag-
inn eftir var mynd tvö birt og
Sigmund búinn að gera Steina
allt öðm vísi; með rennislétt og
illa klippt hár, dQar í augna stað
og farið að bera á pokum í andlit-
inu. Hann er þar þó enn unglegur
og mjósleginn í fráhnepptum
jakka. Mynd þrjú birtist hins
vegar þremur dögum síðar. Og
nú er Þorsteinn búinn að eldast
um á milli 10 og 20 ár, kominn
með vemlega undirhöku, feitlag-
inn í aðhnepptum jakka. Og
skyndilega orðinn nærsýnni en
áður, því nú fyrst skera gleraug-
un á línuna sem sýnir kinnina.
Þetta fyrmm „egg“ ritstjóranna í
Aðalstræti er orðið að þreyttum
og lösnum hana.
Þegar klámbylgjan reið yflr
ísland
TVÍFARARNIR
TVÍFARAKEPPNI PRESSUNNAR- 40. HLUTI
Og enn sannar tvífarakeppnin hvemig líkir persónuleikar
og lfkar félagslegar aðstæður setja sama mark á menn sem ef
til vill áttu ekkert sameiginlegt í upphaft. Hver man ekki eftir
Dennis Hopper í Easy Rider? Þar var hann útlagi á þjóðveg-
unum. Og hver man ekki eftir Óskari Guðmundssyni — ekki
á þjóðvegunum heldur á Þjóðlífi. Hann er líka orðinn nokk-
urs konar útlagi, eltur af gömlum konum og öðmm sárreiðum
áskrifendum.
Það var á ámnum upp úr 1965
að frændur vorir Svíar og Danir
fengu á sig orð fyrir að vera örg-
ustu klámhundar í heimi. Svíar
vom þá orðnir nokkuð stórtækir í
framleiðslu klámefnis — blaða,
bóka og kvikmynda — sem síð-
an var selt í klámbúllum sem
spmttu upp eins og gorkúlur við
Strikið og á Vesturbrú í Kaup-
mannahöfrí.
íslendingar reyndust hins veg-
ar miklu siðavandari þjóð. Þeir
landar sem vildu nálgast klám
urðu að fara til útlanda eða laum-
ast inn í fombókaverslun í Hafrí-
arstræti. Þar var hægt að kaupa
dálítið subbuleg klámblöð sem
hétu „Top Hat“ og „Pussycat“
— ef maður var í klQcunni.
En það var svosem sitthvað
fleira sem gerðist hér á landi og
minnti á klámbylgjuna. Arið
1970 sáu fjömtíu þúsund íslend-
ingar sænsku kvikmyndina
Táknmál ástarinnar sem sýnd
var í Hafnarbíói. Sjaldan eða
aldrei hefur orðið jafnmikið
fjaðrafok vegna bíómyndar á ís-
landi.
Siðgæðisverðir þessa lands
risu upp til handa og fóta. Krist-
ján Albertsson taldi það ekki eft-
ir sér að skrifa fjórar greinar í
Morgunblaðið. Þar stóð meðal
annars: „Sýning saurlifnaðar-
filmunnar í Hafríarbíói má óhætt
teljast hinn smánarlegasti og
hryllilegasti opinberi atburður
sem orðið hefur í okkar þjóðar-
sögu. Hvem hefði getað órað
fyrir slOcri svívirðu á Islandi?"
Freymóður Jóhannsson list-
Táknmái ástarianar
(Karlekens Sprðk)
Athyglisvorð og hispurelaus ný,
saensk litmynd, þar som á mjög
írjfilslegan hótt er fjallnð um eðli-
legt snmbnnd korla og konu, og
hina mjög svo umdeildu fræðstu
um kynferðismól, Myndin or
gerð ol lækmrm og Þjóðlélags-
frctðingum aom kryfja þctto við-
kvœma mól lil mergjnr. Myndin
er nú sýnd víðsvegnr um heim,
og alls staðar við metaðsókn.
lSLENZKÚn TEXTI
Bönnuð inna-n 16 ára.
Sýnd kl. 5, 7, 9 og 11.
Táknmál ástarinnar: „Smán-
arlegasti og hryllilegasti op-
inberi atburöur sem orðiö
hefur f okkar þjóöarsögu.“
málari lét ekki sitt eftir liggja og
skrifaði í blað að í myndinni
skorti „sannarlega ekki að þessi
„færi“ karls og konu séu sýnd
rækilega og útskýrð, — og lif-
andi maður og kona keypt til
þess að sýna, á dýrslegan hátt,
hvemig þessi ,,færi“ eigi að nota
og séu notuð í ýmsum afbrigð-
um.“
Fleiri lögðu orð í belg, les-
endadálkar yfirflóðu. „Onnur
kona“ skrifaði að myndin gæti
leitt til taumlausra ástarathafna
unglinga, ,jafnvel í stofunni
heima hjá sér“. ,,Móðir“ sagði að
myndin væri „kennslumynd í
klámi og viðbjóðslegum sora“
og hvatti mæður til að fara og sjá
„hvað verið er að kenna bömun-
um ykkar!“.
Einhverjir urðu þó til þess að
mæla myndinni bót. „Bíógestuf'
skrifaði að ekki væri auðvelt að
hneyksla með klámi fólk sem
lifði „heilbrigðu, hleypidóma-
lausu kynferðislífi“. Hneykslun
þessa fóUcs væri „ofitast sprottin
af bælingu eðlilegustu hvata“.
,JEin af átján" skrifaði að myndin
sýndi ekkert ofbeldi, „aðeins fal-
legt fólk sem lætur vel hvað að
öðm“. Og háskólaborgari:
„Meðan einhverjir hafa garran
af hressilegri klámmynd — þá
þeir um það.“
En sýningamar héldu áfram,
alveg í berhögg við kæm sem
var lögð ffam til Sakadóms, þar
sem þess var krafist að sýningar
yrðu stöðvaðar „í nafríi siðmenn-
ingarinnar og íslenskra laga“.
Þess má svo geta í lokin að
Táknmál ástarinnar var ffæðslu-
mynd. Þeir sem á þessum ámm
komust ekki inn á myndir sem
vom bannaðar innan sextán em
ennþá hálfspældir yfir að hafa
ekki séðhana...
ÞINGMANNA
HEFUR
RATAÐÁ
VITLAUSAN
TAKKA
1

V i ð
greindum
ffáþvíný-
verið á
þessum
vettvangi
að rétt
fyrir jól
hefðu níu
þingmenn ýtt alls íjórtán sinnum
á vitlausan takka við atkvæða-
greiðslur og þá um leið greitt at-
kvæði gegn vilja sínum. Þurftu
þeir að leiðrétta sig eftir á, að
minnsta kosti ef rétt afstaða
skyldi koma fram í þingskjölum.
Tuttugusta janúar kom þing
aftur saman í nokkra daga til að
klára nokkur mál, ekki síst
„Bandorminn" svonefnda. Við
það tækifæri þurfti á ný að greiða
atkvæði um fullt af tillögum og
greinum og nú tókst 7 þing-
mönnum ekki að ýta á réttan
taldca.
í fyrri lotunni klúðraði Salome
Þorkelsdóttir, forseti þingsins,
alls þrisvar, tvisvar þau Sigríður
A. Þórðardóttir, Jóhann Arsœls-
son og Jón Baldvin Hannibals-
son og einu sinni hver þau Rann-
veig Guðmundsdóttir, Sólveig
Pétursdóttir, Ragnar Arnalds,
Friðrik Sophusson og Kristinn
H.Gunnarsson.
I síðari lotunni brást Ragnari
Amalds aftur bogalistin, en auk
hans ýttu á vitlausan takka þau
Stefán Guðmundsson, Guð-
mundur Bjarnason, Steingrímur
J. Sigfússon, Jóna V. Kristjáns-
dóttir, Ingibjörg Pálmadóttir og
Karl Steinar Guðnason.
í þessum tveimur lotum kiúðr-
uðu því alls fimmtán þingmenn í
tuttugu og einni atkvæðagreiðslu
og em það 23,8 prósent eða
fjórði hver þingmaður. í þessu
klúðri áttu kvenmannsputtar níu
sinnum sök að máli en karl-
mannsputtar ellefu sinnum.
Sjálfstæðisputtar eiga sjö klúður,
Alþýðubandalagsputtar sex, Al-
þýðuflokksputtar fjögur, Fram-
sóknarputtar þrjú en Kvenna-
listaputtar aðeins eitt.