Morgunblaðið - 31.10.2004, Qupperneq 56

MORGUNBLAÐIÐ, KRINGLUNNI 1, 103 REYKJAVÍK, SÍMI 569 1100, SÍMBRÉF 569 1181, PÓSTHÓLF 3040,
ÁSKRIFT-AFGREIÐSLA 569 1122, NETFANG: RITSTJ@MBL.IS, AKUREYRI: KAUPVANGSSTRÆTI 1 SUNNUDAGUR 31. OKTÓBER 2004 VERÐ Í LAUSASÖLU 350 KR. MEÐ VSK.
Í NÝRRI skáldsögu Ólafs Jóhanns Ólafssonar,
Sakleysingjarnir, sem kemur út í vikunni, notar
Ólafur Íslendinga og íslenzka atburði til sög-
unnar; m.a. greinaskrif Sveins Benediktssonar í
Morgunblaðinu um Guðmund Skarphéðinsson,
verkalýðsforingja í Siglufirði, og lát Guð-
mundar, hjónaband Þóru Hallgrímsson og
bandaríska nazistaforingjans George Lincoln
Rockwell og heimsmeistaraeinvígið í skák, sem
haldið var í Reykjavík. Þau Sveinn, Guðmundur
og Þóra koma ekki fram í sögunni undir réttum
nöfnum, en það gera Rockwell og Fischer.
Guðmundur Skarphéðinsson er í sögunni afi
aðalpersónunnar, sem Björn nefnist, en þótt
Ólafur Jóhann taki atburðarásina í samskiptum
Sveins og Guðmundar óbreytta inn í sögu sína,
segir hann í samtali við Morgunblaðið, að per-
sóna Björns sæki svo margt til annarra en Guð-
mundar að ekki hefði verið rétt að láta afann
bera nafn hans. Það sama gildi um Svein Bene-
diktsson. Um Þóru Hallgrímsson, sem í sögunni
heitir Lilja Jónsdóttir Rockwell, segir Ólafur að
hann hafi þurft að hnika sögu Þóru til vegna
skáldskaparins. Þóra er nú gift Björgólfi Guð-
mundssyni, aðaleiganda Eddu, sem gefur bók
Ólafs Jóhanns út, og segir Ólafur, að engir
árekstrar hafi orðið vegna söguefnis hans.
Ólafur Jóhann segir í samtalinu við Morg-
unblaðið, að greinar Sveins Benediktssonar
liggi fyrir í Morgunblaðinu og andlát Guð-
mundar Skarphéðinssonar og eftirmál öll séu
skráðar staðreyndir. Um hjónaband þeirra
Þóru og Rockwells og hvernig hún skildi við
hann og fór til Íslands með börn þeirra þrjú hef-
ur verið fjallað í bókum vestanhafs. Ólafur Jó-
hann segist hafa tekið þannig á þessum málum,
að það eigi ekki að særa neinn.
Í heimsmeistaraeinvígi Spasskys og Fischers
í skák segir Ólafur Jóhann kalda stríðið hafa
kristallast og hefur sögupersóna hans afgerandi
áhrif til þess að af einvíginu varð.
Þessi nýja skáldsaga Ólafs Jóhanns er frá
hans hendi aldarspegill, þar sem hann fjallar
um þau efni, sem honum finnst lýsa aldarand-
anum bezt, en 20. öldina segir hann hafa ein-
kennzt af andstæðum og rótleysi.
Þekktar sögupersónur í nýrri skáldsögu Ólafs Jóhanns Ólafssonar rithöfundar
Öld sem einkenndist af andstæðum og rótleysi
Ljósmynd/Miles Ladin
Ólafur Jóhann Ólafsson í Central Park.  Aldarspegill/16
„OKKUR fannst mjög furðulegt þegar
Bowie bað um hundrað svört handklæði,
sem setti okkur í hálfgerða klípu því það
voru hvergi til svört
handklæði á Íslandi.
Ég þurfti að láta
sérsauma þau og
átti bágt með að
skilja af hverju
handklæðin máttu
ekki vera rauð eða
græn en skildi það
síðan á tónleikunum
því gólfið á sviðinu
var svart. Þegar
tónlistarmennirnir
þurrkuðu af sér
svitann létu þeir
handklæðin detta á gólfið og það sást ekk-
ert. Ef þau hefðu verið einhvern veginn
öðru vísi á litinn hefðu þau blasað við á
sviðinu.“
Svona kemst Ragnheiður Hanson tón-
leikahaldari að orði þegar hún rifjar upp
heimsókn stórstjörnunnar Davids Bowies
hingað til lands árið 1996 og tónleika hans
í Laugardalshöll. Í Tímariti Morgunblaðs-
ins í dag segja hún og fimm aðrir hljóm-
leikahaldarar, þeir Einar Bárðarson, Guð-
bjartur Finnbjörnsson, Ísleifur Þórhallsson,
Kári Sturluson og Þorsteinn Stephensen,
frá starfi sínu og uppákomum því tengdum.
Sumir þessara einstaklinga hafa staðið í
tónleikahaldi í áraraðir en aðrir eru að
stíga sín fyrstu skref á þessari braut.
Sérsaumuð
handklæði
fyrir Bowie
David Bowie
UNNIÐ var að því að þrífa rúður Dómkirkjunnar í Reykjavík þegar ljósmyndari Morgunblaðs-
ins átti þar leið framhjá. Gott er að nýta tímann, á meðan hitinn er yfir frostmarki, til glugga-
þvottar. Gestir Dómkirkjunnar geta því nú horft til himins gegnum tandurhreinar rúður.
Morgunblaðið/Kristinn
Rúður Dómkirkjunnar þrifnar
JÓN Kristjánsson, heilbrigðis- og trygginga-
málaráðherra, hyggst leggja fyrir Alþingi frum-
varp til laga um breytingar á lögum um al-
mannatryggingar. Hann segir í þessu fólgna
grundvallarbreytingu á niðurgreiðslu vegna
tannviðgerða til eldri borgara aðallega, sem er í
samræmi við heilbrigðisáætlun til ársins 2010 er
samþykkt var á Alþingi 2001.
„Áður voru bara niðurgreiddir falskir gómar
en nú er greitt niður í samræmi við nýjustu
tækni í tannviðgerðum,“ segir Jón og bætir því
við að það sé af sem áður hafi verið þegar tann-
læknar rifu tennur úr fólki og smíðuðu góma.
„Aðalatriðið er það að þetta á að auðvelda fólki
að halda sínum tönnum með viðgerðum þá,
brúm og innplöntum. Þetta er fyrsta skref í því.
Það er að vísu þak á þessum greiðslum því að við
erum að nýta það svigrúm sem við höfum í nú-
verandi framlögum til tannlækninga. Það á að
vera svigrúm fyrir þetta innan okkar fjárheim-
ilda næsta ár og reyndar núna líka,“ segir Jón
en bætir því við að lagabreytingu þurfi til þess.
Jón segir frumvarpið hafa verið sent til þing-
flokkanna til yfirferðar sl. föstudag. Næstu
þingflokksfundir verða ekki fyrr en á miðviku-
daginn og þá munu flokkarnir taka málið til at-
hugunar. Aðspurður segist Jón vonast til þess
að málið fái skjóta afgreiðslu inni á Alþingi.
Hann segir málið vera réttlætismál sem hann
búist við að þingið taki vel.
Heilbrigðisráðherra leggur fram frumvarp um tannviðgerðir aldraðra
Viðgerðir niðurgreiddar
RENNSLI Skeiðarár við brú á þjóðvegi 1 fór
að aukast í fyrrinótt og taldi Sverrir Elefsen,
vatnamælingamaður hjá Orkustofnun, allt
benda til þess að Skeiðarárhlaup væri hafið.
Meðal annars mætti ráða það af jarðskjálftum
við Grímsvötn frá því á fimmtudaginn var. Þá
hefði verið ályktað sem svo að byrjað væri að
renna úr Grímsvötnum og undir jökulinn.
Sverrir taldi ólíklegt að hlaupið ylli skemmdum
á samgöngumannvirkjum að þessu sinni.
Erfitt að áætla hámark
Magnús Tumi Guðmundsson jarðeðlisfræð-
ingur sagði erfitt að segja fyrir hvenær Skeið-
arárhlaupið næði hámarki að þessu sinni. „Við
vitum ekki nákvæmlega hvernig Grímsvötnin
hegða sér núna. Það hafa orðið töluverðar
breytingar þarna á síðustu árum. Vatnsmagn í
Grímsvötnum er töluvert meira en það hefur
verið allra síðustu ár, en talsvert minna en það
var vanalega fyrir Gjálpargos. Við búumst því
við frekar litlu hlaupi, en þó stærra en þau hafa
verið síðustu ár.“
Skeiðarár-
hlaup hafið í
kjölfar skjálfta
HALLDÓR Ásgrímsson forsætisráðherra seg-
ir að Íslendingar geti ekki komið sér hjá því að
axla ábyrgð innan Atlantshafsbandalagsins
með því að taka að sér krefjandi friðargæslu-
verkefni á borð við stjórn flugvallarins í Kabúl.
Forsætisráðherra segir nýliðna atburði hafa
sýnt að íslenskir friðargæsluliðar búi við
ákveðna hættu. Hann segir óskir alþjóðastofn-
ana og bandalagsaðila hafa ráðið nokkru um
verkefnaval íslenskrar friðargæslu, en lagt hafi
verið til grundvallar að Íslendingar tækju að
sér verkefni sem þeir væru vel fallnir til að
leysa og mikil þörf væri fyrir.
Íslendingar
verða að axla
ábyrgð
 Íslenska friðargæslan/14
ÖZUR Lárusson, framkvæmdastjóri Lands-
samtaka sauðfjárbænda, segir að góð sala á
lambakjöti á þessu ári muni leiða til þess að út-
flutningsskylda á lambakjöti verði lækkuð á
næsta ári. Það hefur í för með sér hærri tekjur
til bænda vegna þess að kjöt sem selt er innan-
lands er á hærra verði en það sem flutt er úr
landi. Í dag eru bændur skyldugir til að flytja
um þriðjung af allri framleiðslu sinni á erlenda
markaði.
Sala á lambakjöti var um 10% meiri á síð-
ustu 12 mánuðum en sömu mánuði í fyrra.
Horfur eru á að salan í ár verði yfir 7.000 tonn,
en hún var 6.347 tonn í fyrra.
Özur sagði að staða sauðfjárbænda væri því
að batna eftir þrjú erfið ár.
Hann kvað söluna hafa gengið mjög vel í ár
og þakkar það m.a. betri markaðssetningu.
Sagði hann að fyrsta vetrardag, sem var um
síðustu helgi, hefði verið rekinn áróður fyrir
því að fólk eldaði kjötsúpu og árangurinn hefði
verið svo góður að allt súpukjöt hefði selst upp
í búðum.
Staða sauðfjár-
bænda að batna
 Salan/8
♦♦♦
♦♦♦