Morgunblaðið - 21.12.2004, Blaðsíða 27

Fagur miðaldatexti: Skrifarinn
Kristín hefur ritað hann eftir hand-
riti. Sómir sér vel á hvaða vegg sem
er. Yfir hangir kaþólskur kross sem
tónar vel við kaþólskan textann.
Morgunblaðið/Kristinn
Í fornum klæðum við fornt handverk: Frá vinstri eru þær Kristín og Anna Heiða í Bakarabrekkunni.
Þær Kristín Þorgrímsdóttir ogAnna Heiða Guðrúnardóttirhafa komið fram á víkinga-
hátíðum hérlendis og erlendis, en
þær sinna sögulegu handverki af
mikilli ástríðu. Þær vilja leggja sitt af
mörkum svo aðferðir við gerð hinna
ýmsu hluta frá víkingatímabilinu
glatist ekki og þær vilja færa þessa
hluti inn í nútímann. Í Bakarabrekk-
unni í Bankastræti 2 eru þær með
tímabundna aðstöðu yfir jólin þar
sem þær eru vinna með sínum tækj-
um og tólum hluti eftir nákvæmri for-
skrift frá víkingatímanum og fram í
síðmiðaldir og er afraksturinn til
sölu.
„Hér er í raun sýnishorn af því sem
koma skal, því við stefnum að því að
setja á stofn Handverksmiðstöð. Við
erum í óformlegum hópi fólks um allt
land sem er að sinna svona handverki
heima hjá sér og við viljum gera eitt-
hvað til þess að koma þessu á fram-
færi til almennings. Þetta er ýmist
handverk, nytjamunir eða leikir og
við leggjum mikið upp úr því að segja
frá sögunni á bak við það sem við er-
um að gera og sýnum líka hand-
brögð,“ segir Kristín sem er stjórn-
málafræðingur en hefur sinnt
sögulega handverkinu meðfram
vinnu undanfarin sjö ár en vonast til
að geta sinnt því sem starfi í framtíð-
inni og sama er að segja um Önnu
Heiðu.
Kristín hefur aðallega sérhæft sig í
afritun texta og myndlýsinga úr ís-
lenskum miðaldahandritum. Verk sín
vinnur hún bæði á bókfell og pappír,
en einnig málar hún víkinga– og mið-
aldamyndir á tau og skinn. „Mér
skilst að ég sé eini skrifarinn á Íslandi
sem gerir þetta á gamla mátann og
tíminn vinnur með mér, því þetta er
fyrst og fremst æfing. Þar sem ég hef
mikinn áhuga á hugmyndafræði, þá
vel ég oftast texta í verkin mín sem
gefur innsýn í heimsmynd og trúar-
hugmyndir miðaldamanna.“ Kristín
hefur einnig búið til spilastokk sem
hún hannaði upp úr Hávamálum og
hún kallar gestaspil. Gestir fá að
draga spil úr stokknum og þar geta
þeir lesið ráð og speki beint frá Óðni.
Situr við eldinn í marga tíma
Anna Heiða er með myndlistar-
menntun og er leirkerasmiður og hún
hefur sýslað við sögulega handverkið
undanfarin fimmtán ár. Hún sérhæfir
sig aðallega í brennsluaðferðum vík-
ingatímans sem er svokölluð holu-
brennsla. „Þá bý ég til hluti úr stein-
leir sem ég hrábrenni fyrst, en síðan
fer ég út í náttúruna og gref holu þar
sem ég set leirinn ofan í og ég þarf
sjálf að vera yfir eldinum í sex til sjö
tíma til að stjórna honum. Það tók
mig fjögur ár að ná fullkomnum tök-
um á eldinum og finna jafnvægið á
milli leirsins og eldsins í þessari holu-
brennslu,“ segir Anna Heiða sem
m.a. vinnur víkingagrímur – víga-
legar veggmyndir með kertaljósum
inn í úr holubrenndum leir. Hún vinn-
ur einnig með leður, kýrskinn, gler-
og beinaperlur í eyrnalokka, og er þá
nýbyrjuð að prufa sig áfram með ull-
ina, auk þess að þróa rúnagerð úr ís-
lenskum steinum.
Til að skapa réttu stemninguna og
vera sem trúastar því sem þær eru að
gera, klæðast Kristín og Anna Heiða
réttu fötunum. Kristín er í búning frá
síðvíkingatímanum sem gerður er
eftir fyrirmynd klæða frá Skandinav-
íu. Búningur Önnu Heiðu er einnig
frá síðvíkingatímabili og gerður eftir
búningi í danska þjóðminjasafninu og
sýna leðurklæðin að hún er hand-
verkskona.
Þær stöllur Kristín og Anna Heiða
eru með ýmislegt á prjónunum og
m.a. hafa þær áhuga á að tengja
væntanlega Handverksmiðstöð inn í
grunnskólana. „Við myndum vilja fá
skólana í heimsókn til okkar, þar sem
krakkarnir fengju að snerta og finna
lykt og sjá okkur að störfum, því
krakkar eru spenntir fyrir víkinga-
tímanum ef þau eru kynnt fyrir hon-
um. Okkur ber skylda til að miðla
menningararfinum til komandi kyn-
slóða.“
Veski úr íslenskri ull: Þau eru verk
Önnu Heiðu sem á líka rúnirnar á
kastdúknum fyrir aftan.
khk@mbl.is
Hand-
verk í
anda
víkinga
 HÖNNUN
Morgunblaðið/Kristinn
Erla Guðjónsdóttir
„Að hitta fjöl-
skylduna og borða
góðan mat.“
HVAÐ ER ÓMISSANDI
Á JÓLUM?
Fjölskyldan
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 21. DESEMBER 2004 27
DAGLEGT LÍF
ÚRVAL HNAKKA
jó
la
ti
lb
o
ð
LYNGHÁLSI 3 SÍMI: 540 1125
Hnakkar með fylgihlutum
verð frá 39.900 kr
opið
Lau: 9-21
Sun:10-18
mán-mið: 8-21
Þorl.8-22
EIN súkkulaðiplata og léttvínsglas
á dag er meðal þess sem getur haft
góð áhrif á heilsuna og m.a. haft
fyrirbyggjandi áhrif hvað varðar
hættu á hjarta- og æðasjúkdómum,
að því er hópur evrópskra vísinda-
manna telur sig hafa komist að.
Auk víns og súkkulaðis eru fiskur,
ávextir, grænmeti, hvítlaukur og
möndlur afar hollar fæðutegundir
að þeirra mati og mataræði sam-
ansett úr þessum matvælum getur
minnkað hættuna á hjarta- og æða-
sjúkdómum um 76% að þeirra sögn,
en niðurstöður rannsókna þeirra
birtast í breska læknatímaritinu
British Medical Journal um þessar
mundir.
Í Svenska Dagbladet er greint
frá rannsókninni og þeim ráðlegg-
ingum vísindamannanna að fólk
neyti þessara sjö fæðutegunda í
ákveðnum hlutföllum. Sannað hafi
verið að þessar fæðutegundir hafi
fyrirbyggjandi áhrif á á hjarta- og
æðasjúkdóma. Vísindamennirnir
reikna svo út samanlögð áhrif af
neyslu viðkomandi fæðutegunda út
frá rannsókn á 5.000 manns. Í ljós
kom að 76% minni líkur eru á að
fólk fái hjarta- og æðasjúkdóma ef
það fylgir mataræðinu, ennfremur
geta konur lengt líf sitt um 4,8 ár
en karlar um 6,6 ár.
Léttvínið á mestan þátt í að
minnka líkur á hjarta- og æða-
sjúkdómum skv. vísindamönnunum,
en ef 150 ml af léttvíni er neytt á
dag á hættan á þeim að minnka um
32%. 2,7 g af hvítlauk á dag minnka
hættuna á sjúkdómunum um 25%,
100 g af dökku súkkulaði um 21%
og sömuleiðis 400 g af grænmeti og
ávöxtum á dag. 114 g af fiski fjór-
um sinnum í viku minnka áhættuna
um 14% og 68 g af möndlum um
12,5%.
Í SvD er greint frá því að sænskir
næringarfræðingar vari við nið-
urstöðum af þessu tagi. Einn þeirra
segir að varlega þurfi að fara við að
fylgja ráðleggingum sem eru eins
nákvæmar og raun ber vitni. Oscar
Franco, vísindamaður við Erasmus-
háskólann í Rotterdam, stjórnaði
rannsókninni og segist skilja að nið-
urstöðurnar veki andstöðu. Hann
segir að fjölbreytt mataræði af
þessu tagi sé ekkert rugl, heldur
byggt á fræðilegum rannsóknum.
Til að bæta heilsuna enn frekar ætti
fólk auk þess að fara í hálftíma
gönguferð eftir máltíð, að hans
sögn.
 HEILSA
Súkkulaði og létt-
vín heilsubætandi
Morgunblaðið/Kristinn