Fréttablaðið - 20.12.2003, Blaðsíða 18

18 20. desember 2003 LAUGARDAGUR
Þetta hefur verið frekar rólegtþing og það endurspeglast af
tiltölulega góðu atvinnuástandi
og efnahagslífi sem er í föstum
skorðum. Það eru engin gríðar-
lega stór mál á ferðinni eins og
virkjunarmálin á sínum tíma,
eða mál sem öllum þingmönnum
finnst nauðsynlegt að tjá sig um.
Næturfundir hafa verið mjög
fáir og kannski er skýringin sú
að þetta er haustþing eftir síð-
ustu kosningar. Við erum með
sömu ríkisstjórn og því lítilla tíð-
inda að vænta þaðan,“ segir
Halldór Blöndal, forseti Alþing-
is, en þingfundum hefur verið
frestað og þingmenn komnir í
jólafrí þangað til 28. janúar á
næsta ári.
Hann segir þingið hafa verið
merkilegt að því leyti að margir
ungir þingmenn tóku sæti eftir
kosningar og að sú kynslóð eigi
eftir að setja mikinn svip á
stjórnmálin á næstu árum og
áratugum. Það hafi komið glöggt
í ljós í umræðunum um eftir-
launafrumvarpið og reyndar í
öðrum veigamiklum málum að
ný kynslóð sé að festa sig í sessi
og í þeim hópi séu margir sem
eru líklegir til að setja svip sinn
á Alþingi. Þetta þýðir að á sama
tíma er önnur kynslóð að draga
sig í hlé. Halldór víkur fyrir Sól-
veigu Pétursdótturúr embætti
forseta Alþingis haustið 2005, en
hann mun væntanlega sitja sem
þingmaður út kjörtímabilið.
„Ég fer ekki að hlaupast á
brott á miðju kjörtímabili, enda
var ég kjörinn til fjögurra ára.
Ég hef ekki gefið út yfirlýsingu
um það hvað síðan gerist,“ segir
Halldór. Í september á næsta ári
lætur Davíð Oddsson af embætti
forsætisráðherra og víkur þar
með fyrir Halldóri Ásgrímssyni
sem hættir sem utanríkisráð-
herra og sest í þennan valda-
mesta stól landsins, samkvæmt
stjórnarsáttmála sem gerður var
á milli Sjálfstæðisflokksins og
Framsóknarflokksins í kjölfar
síðustu alþingiskosninga. For-
seti Alþingis segir þetta óvenju-
legt og man ekki eftir að slíkt
hafi áður gerst.
Erfitt að framsóknarmaður
verði forsætisráðherra
– Var samkomulagið um ráð-
herrastólaskiptin ekki helsta
ástæða þess að Halldór ákvað að
vera áfram í stjórn með Sjálf-
stæðisflokknum? Hefði hann
ekki getað sagt nei takk og snúið
sér að öðrum flokki ef hann
hefði ekki fengið þetta í gegn?
„Það hefur ýmislegt verið
sagt í þessu sambandi og ýmsir
telja að eitthvað dýpra búi þarna
á bak við. Davíð Oddsson verður
búinn að vera forsætisráðherra í
rúmlega 13 ár þegar skiptin eiga
sér stað og það er mjög langur
tími í embættinu. En frá mínum
bæjardyrum séð þá er erfitt fyr-
ir sjálfstæðismenn að kyngja því
að framsóknarmaður verði for-
sætisráðherra. Hins vegar eig-
um við sem eldri erum létt með
að kyngja því að slíkar breyting-
ar geti verið nauðsynlegar til að
flokkarnir vinni vel saman og
hafi þann innri styrk sem þeir
þurfa til að koma sínum málum
áleiðis. Ég hef rætt þetta við
Davíð og mér finnst hann hafa
fært ærleg rök fyrir sínu máli.
Halldór Ásgrímsson er gamall í
hettunni. Hann hefur áunnið sér
mikið traust sem stjórnmála-
maður, enda er ákvörðunin
bundin við hans persónu og ég
efast ekki um að hann hafi styrk
og lag á því að tryggja áfram-
haldandi gott samstarf flokk-
anna,“ segir Halldór Blöndal.
Sundrung hinna styrkti
stjórnarsamstarfið
Halldór segir að sundrungin
sem hafi orðið hjá stjórnarand-
stöðuflokkunum í tengslum við
eftirlaunafrumvarpið og umræð-
urnar um það og öryrkjamálið,
hafi valdið því að stjórnarsam-
starfið er mun styrkara en áður.
Hann gagnrýnir framgöngu
stjórnarandstöðunnar í öryrkja-
málinu.
„Stjórnarandstaðan fór fram
af mikilli ósanngirni í öryrkja-
málinu. Það er ekki hægt að bú-
ast við því að í fjárlögum fyrir
næsta ár sé varið meira en ein-
um milLjarði til viðbótar til að
bæta kjör öryrkja. Það er ekki
komin reynsla á þetta nýja kerfi
og það er nauðsynlegt að bótun-
um sé hagað þannig að þær nýt-
ist þeim sem eru verst staddir, til
dæmis þeim sem verða öryrkjar
ungir á námsárum sínum, áður
en þeir hafa markað sér lífs-
stefnu og eignast nokkuð. Það er
að þessu fólki sem við þurfum að
snúa okkur.“ Halldór segir þing-
störfin hafa gefið sér mikið, en
hafa þau aldrei verið svo leiðin-
leg að hann hafi langað til að
hætta?
„Nei, síður en svo. Það er sagt
að ég hafi pólitík í blóðinu, sumir
segja að ég sé pólitískt villidýr.
Ég gekk í Heimdall þegar ég var
14 ára og byrjaði sem pólitískur
blaðamaður á þinginu árið 1961
og sat þingflokksfundi Sjálf-
stæðisflokksins sem slíkur. Ég er
orðinn býsna gamall í hettunni í
Alþingishúsinu. Ég hef kannski
ekki alltaf jafngaman af þessu
starfi, það hafa verið góðir tímar,
en stundum hafa komið erfið
tímabil þar sem stjórnmálin hafa
reynt verulega á mann.“
– Hvort hefur þér fundist
skemmtilegra að vera ráðherra
eða forseti þingsins?
„Þegar ég var 52 ára árið 1991
þá fannst mér mjög skemmtilegt
að vera ráðherra, en eftir að hafa
verið samgönguráðherra sam-
fellt í átta ár þá komst ég að því
að í svo litlu ráðuneyti er nauð-
synlegt að fá nýtt blóð til starfa
eftir svo langan tíma. Þess vegna
var það létt fyrir mig og í raun
eftirsóknarvert að breyta til og
setjast í stól forseta Alþingis,“
segir Halldór sem segist hafa
haft gaman af því embætti.
Urðum að koma
stjórninni frá
– Hvernig finnst þér hafa
gengið að stjórna þingfundum?
„Ég settist fyrst á þing sem
varamaður 1971 og var kjörinn
1979 og þannig að það hefur
reynst mér létt verk að að vera
forseti þess í þeim skilningi að
það hefur ekkert komið mér á
óvart. Ef ég lít aðeins tilbaka þá
er ég ekki í nokkrum vafa um
það að Eysteinn Jónsson hafi
verið atkvæðamesti forseti Al-
þingis í minni tíð, 1971–1974.
Hann var mjög ákveðinn og
röggsamur forseti og ég lærði
margt og mikið af honum.“
Inni í þingsal takast stjórn-
málamenn oft harkalega á og er
það yfirleitt sú mynd sem al-
menningur fær af þingstörfun-
um í gegnum fjölmiðlana. En það
er gjarnan stutt í léttu lundina
þegar komið er út fyrir þingsal-
inn og setjast þá jafnvel harðir
andstæðingar niður í mötuneyti
þingsins og ræða málin yfirveg-
að yfir kaffibolla og kleinu. Hall-
dór segir að sem forseti Alþingis
sé hann þeirrar skoðunar að
þingmenn eigi að fá að vera af-
slappaðir inni í þingsalnum.
„Ég er þeirrar skoðunar að
rétt sé að leyfa frammíköll og
leyfa mönnum að láta geðbrigði
sín í ljós, en á hinn bóginn tel ég
að við eigum að halda því formi
umræðunnar sem við höfum og
ætlast til þess að karlmenn séu í
jakkafötum með bindi eða þver-
slaufu. Ég man eftir því að Ey-
steinn Jónsson greip einu sinni
frammí fyrir mér þegar hann
var þingforseti. Þá var ég ungur
á þingi eins og margir eru nú og
var að býsnast yfir því að Fram-
sóknarflokkurinn hefði flutt
vantraust á minnihlutastjórn
Sjálfstæðisflokksins árið 1947
og síðan myndað ríkisstjórn með
Sjálfstæðisflokknum strax á eft-
ir. Þá heyrðist í Eysteini: „Já,
einhvern veginn urðum við að
koma stjórninni frá“.
bryndis@frettabladid.is
HALLDÓR BLÖNDAL
Forseti Alþingis segir erfitt fyrir sjálfstæðismenn að kyngja því að framsóknarmaður verði forsætisráðherra, en slíkar breytingar geti þó
verið nauðsynlegar til að flokkarnir vinni vel saman.
Pólitískt
villidýr
Halldór Blöndal, forseti Alþingis, segir erfitt
fyrir sjálfstæðismenn að kyngja því að framsókn-
armaður verði forsætisráðherra næsta haust.
Breytingarnar séu þó nauðsynlegar til að flokk-
arnir vinni áfram vel saman. Hann gagnrýnir
framgöngu stjórnarandstöðunnar í öryrkjamál-
inu og eftirlaunamálinu.
Halldór Ásgrímsson
hefur áunnið sér
mikið traust sem stjórn-
málamaður og ég efast ekki
um að hann hafi styrk og
lag á því að tryggja áfram-
haldandi gott samstarf
flokkanna.
,,
FR
ÉT
TA
B
LA
Ð
IÐ
/G
VA