Tíminn - 18.03.1973, Blaðsíða 15

Sunnudagur 18. marz 1973.
TÍMINN
15
ræna hæfileika til að bera og
margvisleg efni að vinna úr og á.
Sé bókinni flett áfram, verður
næst fyrir okkur frá Islandi
vatnslitamynd af heyskap frá 18.
öld. Konur raka, en karlar slá,
binda og hlaða i garða. Höfundur
bendir á, að hey er reitt heim á
hestum, sem þykja furðuleg
vinnubrögð i útlöndum. Hann
veitir þvi einnig athygli,að þarna
er jafnrétti kynjanna, karlar og
konur ganga að sama starfi af
miklum dugnaði. Hér er um að
ræða mynd frá stórbýlinu Leirá i
Borgarfirði. Næst verður fyrir
okkur velþekkt mynd úr ferðabók
Olaviusar frá 1770, þar sem þóf-
arar troða vaðmál á milli sin i
tunnu og fer sú atvinna fram i
fjósi.
Myndhöggvaranum Bertel
Thorvaldsen eru helgaðar nokkr-
ar siður i bókinni. Oft hefur
íslendingum sárnað, er Danir
eigna sér þann mæta listamann
með húð og hári. En
Broby-Johansen segir skýrt og
skorinort: „Thorvaldsen var
fæddur i Grönnegade. Faðir hans
var islenzkur hand-
verksmaður, móðir hans józk
sveitastúlka. Hann ólst upp meðai
vinnandi lágstéttarfólks. Einn
ævisöguritara hans, Emil Hann-
over, segir að hann hafi algjör-
lega farið á mis við æðri menntun
og á þann hátt alls ekki staðizt
þær kröfur, sem fagurkerar
þeirra tima gerðu til hins mennt-
aða listamanns.” Siðar tiltekur
höfundur þessi ummæli Thor-
valdsens: „Það sem ég var, varð
ég i krafti vinnu minnar”. En,
segir Broby-Johansen, „það voru
ekki margir af aðdáendum hans i
borgarastétt, sem gátu sagt hið
sama. Það sem þeir voru, voru
þeir i krafti vinnu annarra”.
Þá spyr höfundur hvers vegna
Kaupmannahafnarbúar þurfi að
ferðast til Rómar eða Reykjavik-
ur til að skoða sjálfsmynd Thor-
valdsens undir berum himni, eins
og hún á að vera. Það skyldi þó
aldrei vera vegna þess, að þessi
eftirlætislistamaður borgara-
stéttarinnar hefur gert sig sekan
um það smekkleysi að sýna sjálf-
an sig að starfi i vinnufötunum?
Hér er náttúrlega átt við styttuna
af Thorvaldsen, sem stendur i
Hljómskálagarðinum, en var
áður á Austurvelli, þar sem Jón
Sigurðsson trónar nú og hvessir
augun á Alþingishúsið.
Brátt nær iðnbyltingin til Norð-
urlanda og myndlistin lætur sig
hana varða ekki siður en land-
búnað, veiðar og handverk áður,
sem samt skipa háan sess hjá
mætustu listamönnum Norður-
landa. Skagenmálurunum
dönsku eru gerð góð skil, sama
er að segja um norsku bátasjó-
mennina, sem Christian Króhg
gerði ódauðlega, og þótt Zorn
hinn sænski hlyti heimsfrægð og
konungshylli gleymdi hann ekki
uppruna sinum og sótti oft efnivið

Smiðir að störfum I Finnlandi. Eftir Gallén-Kallela
Hellnarista frá bronzöld. Bóndi plægir akur og uxar draga plóginn. Kona sker brauö, eftir norska listamanninn Christian Krohg.