Tíminn - 08.04.1973, Blaðsíða 18

18
TÍMINN
Sunnudagur 8. april 1973.
Menn 09 m
Aðbjarga eigin skinni á
kostnað þjóðarhagsmuna?
Myndin sýnir hvar hraunveggurinn hefur stöövazt viö hús Fiskiöjunnar f Vcstmannaeyjum og slöngurnar, sem flytja sjóinn til kælingar á
Ljósm. GA—Timinn.
Frumkvöðull
fallinn
I siöustu viku fór fram útför
Björns Pálssonar, flugmanns.
Björn var brautryöjandi I is-
lenzku sjúkra- og björgunarflugi
og eiga fjölda margir honum
beinlinis lif aö launa. Björn vann
einstök afrek á þessu sviöi. Þetta
starf er Björn heígaöi lif sitt var
vafalaust hið hættulegasta og
erilsamasta, sem hægt var að
velja sér. Björn lagöi ótvirætt lif
sitt i mikla hættu ótal sinnum, en
með þvi bjargaöi hann ótöldum
mannslifum. Til Björns var ein-
mitt leitað, þegar aörar bjargir
voru bannaðar og oft þegar verst
lét að veðri og allar samgöngu-
leiðir lokaðar. En Björn var jafn-
an reiöubúinn og sinnti kalli á
nóttu sem degi og lagði oft i hina
mestu tvisýnu — og lenti ef nokk-
urn flatan blett var að finna. Og
þeir, sem bezt þekktu Björn,
sögðu, að það væri engin tilviljun,
að hann valdi sér þetta lifsstarf,
þrátt fyrir þá erfiðleika, eril og
hættur, sem þvi fylgdi. Svo rót-
gróin var mannúð og hjálpsemi i
lunderni hans, eiginleikar sem
komu fram i daglegum samskipt-
um hans við samferðamenn, en
Björn var allra manna ljúfastur i
viðmóti, léttur i lund, hvers
manns hugljúfi og hrókur fagnað-
ar, ef þvi var að skipta, en samt
stilltur vel og virtist ekkert geta
raskað ró hans og stillingu á
hættunnar stund.
Þjóðin öll stendur i mikilli
þakkarskuld við Björn Pálsson og
mun hans verða minnzt sem
mikils brautryðjanda i islenzkum
samgöngu- og heilbrigðismálum.
Ósérplægni hans og fórnarlund
lýsir við himin sem fyrirmynd til
eftirbreytni i lifsgæðakapphlaupi
eigingirninnar, sem um of hefur
sett mark sitt á þjóðfélag okkar á
ofanverðri 20. öld.
Fyrirlitning
Breta og
Vestur-Þjóðverja
á fiskvernd-
araógerðum
Sá atburður, sem gerðist á Sel-
vogsbanka sl. þriðjudag um þær
mundir, sem vestur-þýzk sendi-
nefnd ætlaði að setjast að
samningaborði i Reykjavik um
sættir i landhelgisdeilunni, er
rúmlega tveir tugir vest-
ur-þýzkra togara hópuðust inn á
viðkvæmasta hrygningarsvæðið i
trausti þess að þeir myndu verða
látnir afskiptalausir meðan vest-
ur-þýzkir sendimenn héldu uppi
samningaþófi við Islendinga,
sýnir glöggt, hve takmarkalausa
fyrirlitningu þeir, sem ferðinni
ráða i landhelgismálinu hjá vest-
ur-þýzkum yfirvöldum, þ.e. út-
gerðarmenn og togaraskipstjór-
ar, hafa á þeirri varnarbaráttu,
sem tslendingar nú heyja gegn
ofveiði og rányrkju á fiskimiðun-
um við ísland, þar sem liggur
sjálfur lifsgrundvöllur islenzku
þjóðarinnar. Sama villimanns-
eðlið kemur fram i þvi, er brezk
stjórnvöld láta eins og brezka
þjóðin eigi eins mikið, ef ekki
meira, undir fiskimiðunum við
Island og tslendingar sjálfir og
visa á bug röksemdum um að Is-
lendingar séu að verja lifsrétt
sinn til að byggja tsland, sem á
nær engar auðlindir aðrar en
fiskimiðin umhverfis landið. Þeir
skella skollaeyrum við viðvörun-
um og skýrslum alþjóðlegrar
fiskifræðinganefndar, sem segir
fiskstofnana i hættu vegna ofveiði
og ungfiskadráps, og segja að út-
færsla fiskveiðilögsögunnar við
tsland stafi af frekju og yfirgangi
tslendinga til að nýta eigin mið.
sem Bretar eigi sögulegan rétt til
að nytja. Þeir kippa sér ekkert
upp við það, þótt staðreyndir segi,
að allt að 66% af þeim afla, sem
landhelgisbrjótarnir landa I
brezkum höfnum sé ókynþroska
hrauninu. —
smáfiskur, sem þýðir, ef fiskarnir
væru taldir, að aðeins örlitil pró-
senta af fiskfjöldanum hefur náð
að auka kyn sitt. Brezk stjórnvöld
taka góða og gilda þá skýringu á
þessum óverjandi skemmdar-
verkum frá þeirri hagsmuna-
kliku, sem virðist stjórna brezku
rikisstjórninni i þessu máli, að á
þeim fjarlægu miðum, sem brezki
togaraflotinn stundar veiðar,
verði þorskur yfirleitt ekki
stærri!!
Hugarfars-
breyting
Þessi atburður á Selvogsbanka
varð þó til þess að vart varð
hugarfarsbreytingar i rit-
stjórnargreinum Mbl. i land-
helgismálinu. Virtust ritstjórar
Mbl. finna til sem Islendingar og
standa vonir góðra manna vissu-
lega til þess að sú breyting verði
varanleg. Kom þar fram glöggur
skilningur á yfirgangshugsunar-
hætti Breta og þar var lýst ósvifni
þeirra, ófyrirleitni og hroka og
Vestur-Þjóðverjar fengu einnig
sinnn skammt. Fram að þvi höfðu
það aðallega verið islenzkir ráð-
herrar, sem höfðu fengið þessar
einkunnir hjá ritstjórum Mbl.,
þegar rætt var um landhelgis-
málið.
Betra er seint en aldrei, en
vissulega hefði verið betra að
þessi næmi skilningur hefði verið
fyrir hendi, þegar ráðamenn
Sjálfstæðisflokksins gerðu óláns-
samningana við Breta árið 1961.
Þá höfðum við unnið sigur i bar-
áttunni fyrir 12 milum. Staða
Breta i deilunni við okkur nú væri
vonlaus og veik, ef þeir samning-
ar hefðu ekki verið gerðir. Það
eina sem Bretar og Alþjóðadóm-
stóllinn standa á nú eru þessir
samningar.
15. feb. 1972 ákvað Alþingi ts-
lendinga með atkvæðum allra
þingmanna að segja þessum
samningum upp og lýsa þá óbind-
andi fyrir tslendinga. A þeim
grundvelli visum við á bug hvers
konar afskiptum og úrskurðum
Alþjóðadómstólsins i Haag. Þess
vegna neitum við að koma nærri
nokkrum málaferlum gegn okk-
ur, sem grundvölluð er á
samningum, sem allir alþingis-
menn á tslandi hafa einum rómi
lýst úr gildi fallna og Islendingum
óviðkomandi. Þess vegna sendum
við enga fulltrúa til Haag og það
er engum heimilt að gera, nema
Alþingi breyti samþykkt sinni frá
15. feb. 1972.
Að bjarga
eigin skinni
Þeir alþingismenn, sem
harðast berjast fyrir þvi að Is-
lendingar sendi málflutnings-
menn til Haag, hafa ekki gert
neinar tillögu um það að Alþingi
breyti ákvörðun sinni frá 15. feb.
1972 með nýrri samþykkt um að
senda málflytjanda til Haag.
Þeim hefur gefizt til þess nægur
timi og hefðu gert það, ef þeir
raunverulega tryðu þvi að
þjóðarhagsmunum yrði þjónað
með þeim hætti. En sannleikurinn
er sá, að þessum „málflytjanda-
áróðri” er ætlað að villa um fyrir
mönnum um eðli samninganna
frá 1961 og breiða yfir það glap-
ræði, sem samningarnir frá 1961
voru, en sumir þeir sem hæst tala
nú um málflutning fyrir Haag
báru fulla ábyrgð á sem þáver-
andi ráðherrar.
Þeir forystumenn Sjálfstæðis-
flokksins, sem hæst hafa i þessu
máli, stunda þennan „málflutn-
ingsáróður” i þeirri vissu, að
meirihluti Alþingis muni aldrei
leggja við honum eyru og i þeirri
vissu að rikisstjórnin muni aldrei
senda mann til Haag. Þessir
menn segjast ákaflega bjartsýnir
á sigur i Haag og eru með barna
legar vangaveltur þar að lútandi.
Ef dómur gengur gegn okkur i
Haag, ætla þessir sömu menn,
samningamennirnir frá 1961, að
halda þvi fram áfram, að
samningarnir 1961 hafi verið
„mesti stjórnmálasigur ts-
lendinga”, og það sé aðeins nú-
verandi rikisstjórn að kenna að
Haag hefur dæmt gegn okkur
vegna þess að stjórnin féllst ekki
á aðsenda málflytjanda til Haag!
Þetta eru menn með sektartil-
finningu vegna mesta glappa-
skots, sem gert hefur verið i
millirikjasamningum tslendinga,
og þeir bera ábyrgð á, sem leyfa
sér að sá til deilna og klofnings og
spilla þannig þeirri eindregnu
þjóðarsamstöðu, sem rikt hefur i
landhelgismálinu. Þessir menn
halda að með þessari iðju geti
þeir bjargað eigin stjórnmála-
skinni og virðast kæra sig kollótta
um, þótt þeir með athæfi sinu færi
andstæöingum okkar I land-
helgismálinu vopn i hendur og
veiki um leið samstöðuna heima
fyrir.
Falsrök
afhjúpuð
Rök þessara manna eru lika
gagnsæ og haldlaus og hafa verið
afhjúpuð sem hreinar blekkingar.
Á fundi Varðbergs og Samtaka
um vestræna samvinnu um sið-
ustu helgi kaffærði Jón Skaftason
3 höfuðröksemdir þessara „mál-
flutnings”-manna,sem eru þessi:
,,a) Frestun efnisdóms fram yf-
ir hafréttarráðstefnuna. Alveg
sýnist mér ósannað, að það að
senda málflytjanda til Haag þurfi
að leiða til lengri frests á dóms-
uppkvaðningu en hin aðferðin að
senda engan málflytjanda.
Ósennilegt verður að telja, að
dómstólíinn úrskurði okkur alla
fresti gegn mótmælum Breta.
Mætum við ekki, ber dómstólnum
skylda skv. 53. gr. samþykkta
hans til þess að rannsaka allar
málsástæður, likt og sakadómur,
og ekkert bannar tslendingum að
senda bréf, simskeyti o.fl., og
vekja þannig athygli dómsins á
tilteknum atriðum, sem hann
myndi þá rannsaka.
b) Þá er þvi haldið fram, að við
munum vinna efnisdóm I málinu.
Engin fullnægjandi rök fylgja
þessari fullyrðingu, og mér finnst
a.m.k. litið samræmi vera i þvi,
að halda þessu fram, og jafn-
framt þvi, að einn aðalávinningur
okkar við að mæta fyrir Haag fel-
ist i þvi.að fá sem lengstan frest.
Hvi skyldu þeir, sem trúa á efnis-
dóm okkur hagstæðan i málinu,
vilja fresta honum?
c) Þá er þvi haldið fram, að
Bretar verði að fara út fyrir 50
milurnar strax og við samþykkt-
um lögsögu Haagdómstólsins, og
i þvi sambandi vitnað til yfir-
lýsinga islenzkra ráðamanna frá
1961, er landhelgissamningurinn
var til umræðu á Alþingi, yfir-
lýsinga, sem Bretar hafi ékki
mótmælt. Mbl. vitnar m.a. til
eftirfarandi ummæla Bjarna
Benediktssonar:
„Þvi fer fjarri, að við þurfum
að spyrja Breta um nokkuð i
þessu sambandi. Það, sem ákveð-
iðer skv. samkomulaginu, er hitt,
að við tilkynnum Bretum og þar
með öðrum þjóðum um okkar ein-
hliðaútfærslu, sem tekur gildi að
þeim 6 mánuðum liðnum, ef ekki
áður er búið að hnekkja henni
með úrskurði alþjóðadómstóls.
Þetta er vafalaust rétt hjá hon-
um, en reynslan hefur sýnt hvað
þetta þýðir i reynd i yfirstandandi
deilu við Breta, þvi að 14. april
1972 skutu þeir deilunni út af boð-
aðri útfærslu fiskveiðilandhelg-
innar 1. sept. 1972 til Haag og
fengu þann 17. ágúst leiðarvisun
um bráðabirgöaúrskurð, sem
þýddi m.a. að Bretar gætu fiskað
allt upp að 12 milum, þar til efnis-
dómur gengi. Það er þvi ljós, að
Bretar hafa frá byrjun reiknað
dæmið þannig, að þeir gætu á 6
mánaða frestinum fengið bráða-
birgðaúrskurð frá Haag, er kvæði
á um „status quo” um fiskveiði-
landhelgina við tsland og reynsl-
an hefur sýnt, að þar hafa þeir
reiknaö rétt.”
„Frjálslyndi"
Mbl. í verki
A fundinum þar sem Jón
Skaftason afhjúpaði þessi blekk-
ingarök manna með sektartil-
finninguná frá 1961, var staddur
einn af ritstjórum Mbl. Hann var
þar mættur með blýant og blað og
stóð greinilega til að gera ræðu
Jóns skil, þvi að hann hafði kallað
ljósmyndara blaðsins inn á
fundinum til að taka myndir af
Jóni og fundarmönnum.
Engin frásögn af þessum fundi
hefur birzt I Mbl. ennþá og mun
vafalaust ekki birtast. Ritstjórar
frjálslynda blaðsins, sem þeir
segja að sé sjálfur grundvöllur
frjálsra skoðanaskipta i landinu,
þegar þeir eru að gera úttekt á
sjálfum sér og blaðinu, birta ekk-
ert i stærsta máli þjóðarinnar,
sem er ekki á linu þeirrar kliku,
sem blaðinu ræður.
Þekktur Sjálfstæðismaður i
Reykjavik, Pétur Guðjónsson,
hefur nú afhjúpað sannleikann
um frjálslyndi og umburðarlynd-
ið gagnvart skoðunum annarra,
sem ritstjórar Mbl. eru haldnir.
Timinn birti sl. föstudag grein
Péturs um landhelgismálið en
greinina hafði Mbl. neitað að
birta.
I formála fyrir greininni i
Timanum segir Pétur:
„Morgunblaðið er stærsti og
áhrifamesti fjölmiðill i einkaeign
á tslandi. Sem slikt hefur það
vissum skyldum að gegna gagn-
vart þjóðinni — skyldunni að upp-
lýsa, skyldunni að fræða. Þetta er
sama skyldan og er forsendan
fyrir prentfrelsinu. Það er gott að
minnast þess á öllum timum, að
fyrir prentfrelsið verður að
gjalda, — aðalgjaldið er uppfyll-
ing skyldunnar að upplýsa,
skyldunnar að fræða. Hér á eftir
fer grein, sem gefur upplýsingar
um nokkur meginatriði i stærsta
máli þjóðarinnár I dag, land-
helgismálinu. Máli, sem tekizt
hefur aðdraga út úr flokksviðjum
og skapa algjöra samstöðu
þjóðarinnar um, samanber þings-
ályktunarsamþykktina 15. febr.
1972, er hendur allra þingmanna á
Alþingi voru á lofti i einu til sam-
þykktar. Það er algjör forsenda
fyrir sigri i málinu, að þjóðin
haldi samstöðu sinni, þvi er þeim
mönnum mikil ábyrgð á höndum,
sem á einn eða annan veg orsaka
brot á þessari samstöðu. Þjóðar-
gæfa tslendinga stendur eða fell-
ur með þessari samstöðu. Grein-
in, sem hér fer á eftir, er sýnis-
horn af þvi, hvað ritstjórar
Morgunblaðsins telja að ekki
megi koma fram fyrir almenn-
ingssjónir i sambandi við land-
helgismálið. Dæmi svo hver sem
vill”.
Þann dóm geta lesendur Tim-
and kveðið upp eftir lestur föstu-
dagsblaðsins.
— TK.