Tíminn - 08.04.1973, Blaðsíða 30

30 TÍMINN Sunnudagur 8. april 1973.
Aðeins 17 ára varð Pele
heimsmeistari í knattspyrnu
Fróðir menn segja, að það sé ólíklegt,
að nokkru sinni komi fram á sjónarsviðið
knattspyrnumaður, sem gæddur
er öllum kostum „svörtu perlunnar"
PELE..snilIingurinn ungi sést hér senda knöttinn I netiö hjá Svium. A myndinni sést, hvaö hann hefur
geysilegt vald á Ifkamanum og vinstrifótarskot hans er hnitmiöaö.
Hverer bczti knattspyrnumaöur i
heimi? Þvi er fljótsvaraö, þaö
kemst enginn meö tærnar þang-
að, sem Pele, eöa „svarta perl-
an” eins og hann er kallaöur, hcf-
ur liælana. Pele, sem heitir réttu
nafni Edson Arantes do Nas-
cimento, er mesti knattspyrnu-
snillingur, sem uppi hefur veriö i
heiminum l'.og slðar. Hann fædd-
ist 1941 og ólst upp i fátækrahverfi
i Rio de Janeiro i Brasiliu. Og þar
fannst hann, þar sem liann lék
knattspyrnu berfættur og var bú-
inn aö ná ótrúlegri leikni meö
knöttinn ungur aö árum. Kor-
ráöamenn Santos-liösins sáu
strax, aö þarna væri geysilegt
efni á feröinni, og þeir voru ekki
lengi aö skrá hann i Santos. Meö
þvi liði hefur Pela leikiö siðan og
unniö marga sæta sigra, og hann
er einnig eini knattspyrnumaöur-
inn i heimi, sem hefur þrisvar
sinnum veriö i liöi, sem hefur
unniö heimsmeistarakeppnina.
Kunnátta lians og geta i knatt-
spyrnu á ekki sinn Ifka í viöri ver-
öld. Fróðir menn segja, að það sé
ólikiegt aö nokkru sinni komi
fram á sjónarsviðið knattspyrnu-
maöur, sem gæddur er öllum
kostum „svörtu perlunnar”.
Kostir hans hafa veriö og eru ein-
stakir. Hann er jafnvfgur á skot
meö báöum fótuni og hann hefur
frábæra knattmeöferö. Þá er
hann sérfræöingur i aö leika á
menn og rekja knöttinn. Ilann
hefur mjög næmt auga fyrir veil-
■um i vörn andstæöinga og er fljót-
ur að átta sig á, hvernig er bezt
fyrir hann og félaga hans að staö-
setja sig á vellinum og brjótast I
gegnum stcrkustu varnir. Meö
þvi móti hefur hann lagt upp
hundruö marka fyrir Santos og
Brasiliu. Viö skulum ekki hafa
þennan formála lengri, heldur
snúa okkur strax að glæsilegum
knattspyrnuferli Pele, en á hon-
um hafa verið margar gleöi og
sorgarstundir. „Svarta perlan”
er þjóðhetja f Brasiliu,
átrúnaöargoö, sem hvert manns-
barn kannast við og um hana eru
sagöar sögur, sem ganga manna
á milli:
Pele varð heimsfrægur
1958.
Nafnið Pele komst fyrst á allra
varir eftir heimsmeistarakeppn-
ina i Sviþjóð 1958, þegar hann að-
eins 17 ára lék frábærlega með
brasiliska landsliðinu, sem
tryggði sér heimsmeistaratitil-
inn. Enginn þeirra, sem fengu að
sjá þennan unga mann leika i Svi-
þjóð, mun gleyma honum. Pele,
sem fékk fljótlega nafnið „svarta
perlan”, vann hug og hjörtu
þeirra, sem sáu hann Ieika. Hann
var fljótur, skotharður ungur
strákur með geysilega knatt-
tækni, sem kunni svo sannarlega
að gleðjast yfir sætum sigrum.
Eftir hvert mark, sem brasílíska
liðið skoraði, og hvern sigur, sem
það vann í Svíþjóð, hljóp Pele um
völlinn eins og kálfur, sem fær að
leika lausum hala á vorin. Eftir
hvert mark, sem hann skoraði,
hljóp hann að marki mótherjans,
hékk i netinu og kastaði sér siðan
á knöttinn og kyssti hann.
Öleymanleg augnablik fyrir þá,
sem á horfðu. Pele lék sinn fyrsta
leik i heimsmeistarakeppninni i
Sviþjóð gegn Rússum i Gauta-
borg. Þann leik vann Brasilfa og
tryggði sér rétt til að leika i 8-liða
úrslitum gegn Wales. Það var
einmitt i leiknum gegn Wales,
sem Pele lét að sér kveða. Hann
skoraði eina mark leiksins,
markið, sem kom Brasiliu i
undanúrslit. Það var einmitt i
undanúrslitaleiknum gegn
Frakklandi, sem nafnið Pele
komst á allra varir. Þegar staðan
var 2:1 fyrir Brasiliu, tók Pele
leikinn i sfnar hendur og sýndi
snilldarleik. A 52. min. skoraði
hann 3:1 og bætti siðan við tveim-
ur mörkum, fyrst á 64. min. og
siðan á 75. min. Þegar hann skor-
aði þriðja markið, „hat trick”,
ætlaði allt að ganga af göflunum
af hrifningu. Ahorfendur kunnu
svo sannarlega að meta mörkin
hans. Brasilia var komin i úrslit
gegn Sviþjóð.
1 úrslitaleiknum var Pele aftur
i sviðsljósinu, þá skoraði hann tvö
mörk og átti mikinn þátt i að
Brasilia tryggði sér heims-
meistaratitilinn með sigri gegn
Sviþjóð i úrslitaleik 5:2. Pele var
orðinn fastur leikmaður með
brasiliska landsliðinu og heims-
frægur. Brasiliska landsliðið með
nöfn eins og Gilmar markvörð, D.
Santos, N. Santos, Zito, Bellini,
Orlando, Garrincha, Didi, Vava,
Pele og Zagalo var svo sannar-
lega bezta landslið i heimi.
„Svarta perlan’.’ sleit
vöðva i HM-keppninni i
Chile 1962
Þegar Brasilia kom til Chile til
að verja heimsmeistaratitilinn
1962, byrjaði liðið vel. Landsliðið,
sem var skipað nær sömu leik-
mönnum og léku i Sviþjóð, byrj-
aði á þvi að vinna Mexikó 2:0.
Pele var á skotskónum, og hann
skoraði strax i leiknum. Hitt
markið skoraði Zagalo (núver-
andi landsliðsþjálfari Brasiliu).
En svo kom óhappið. 1 öðrum leik
liðsins gegn Tékkum sýndi Pele
snilldarleik, hann var potturinn
og pannan i leik liðsins og tvisvar
i upphafi leiksins bjargaði tékk-
neski markvörðurinn Schroiff
snilldarlega skotum frá Pele. Á
25. min. varð það óhapp, aö Pele
sleit vöðva, er hann skaut einu af
sinum þrumuskotum, sem strauk
stöng. Hann var borinn af leik-
velli og gat ekki leikið meir i
keppninni. 1 fyrstu virtust meiðsli
Peles ætla að brjóta niður brasi-
liska liðið. En það náði sér fljótt
aftur á strik og tryggði sér heims-
meistaratitilinn, þegar það mætti
Tékkum aftur i úrslitaleik, sem
endaði 3:1.
Fyrsti ósigur Brasiliu i
heimsmeistarakeppni i
12 ár
Þegar heimsmeistarakeppnin i
Englandi 1966 fór fram, spáðu
flestir Brasiliu sigri. Allt benti til
þess, þegar Pele og Co. léku sinn
fyrsta leik gegn Búlgaríu. Eftir
þann leik, sem var frábærlega
leikinn, var brasiliska liðinu
klappað lof i lófa, þegar leikmenn
gengu út af að leikslokum. Pele
og hinn frægi Garrincha heilluðu
áhorfendur með leik sinum og
tveimur stórglæsilegum mörk-
um. Strax á fyrstu sek. sýndi Pele
sitt bezta. Hann lék á mótherjana
hvern af öðrum — rétt i þann
mund, sem hann ætlaði að skjóta,
tókst varnarmanni að spyrna i
knöttinn. Hann skoraði siðan
mark á 16. min. Mark, sem áhorf-
endur kunnu að meta, þeir hrein-
lega trylltust af hrifningu. Pele
var brugðið fyrir utan vitateig —
hann tók spyrnuna og knötturinn
söng i netinu. Garrincha lék eftir
list Pele siðar i leiknum. Hann tók
aukaspyrnu fyrir utan vitateig og
sendi knöttinn með þrumuskoti i
netið. Markið var stórglæsilegt og
að sjálfsögðu kunnu áhorfendur
að meta slik mörk — fagnaðar-
lætin voru geysileg. M.a. fóru
nokkrir Búlgaranna til Garrincha
og óskuðu honum til hamingju
með skotið.
En Adam var ekki lengi i
Paradis. Brasiliumenn léku án
Pele gegn Ungverjalandi, en
hann var hvfldur vegna litilla
meiðsla á hné. Ungverjar sýndu
frábæran leik og unnu Brasiliu
mjög óvænt 3:1. Þetta var fyrsti
ósigur Brasiliu i kappleik i heims-
meistarakeppninni i 12 ár. Það
voru einmitt Ungverjar, sem
unnu þá siðast i Bern 1954.
Heimsmeistararnir
slegnir út
Reiðarslagið varö a Goddison
Park i Liverpool 18. júli. Þá voru
heimsmeistararnir slegnir út úr
keppninni af Portúgölum, sem
Snillingarnir Pele og Garrincha fagna marki I Nilton Santos faömar unga
Sviþjóö. manninn Pele aö sér.