Fréttablaðið - 16.12.2004, Blaðsíða 21

21FIMMTUDAGUR 16. desember 2004
STUÐNINGUR Hagur heyrnardaufra
barna í Palestínu kann að vænkast á
næstunni því senn verða sendar 640
þúsund krónur til kaupa á sérstök-
um búnaði þeim til handa. Um helm-
ingur fjárins hefur safnast í hluta-
veltum sem íslensk börn hafa efnt
til um stræti og torg en hinn helm-
ingurinn kemur frá Leikskólum
Reykjavíkur, sem fjórða árið í röð
leggja góðu málefni lið í stað þess
að senda út jólakort. Rauði krossinn
hefur milligöngu um að senda
peningana utan.
85 börn, frá fimm til sextán ára,
stunda nám í skóla palestínska Rauða
hálfmánans fyrir heyrnardaufa. Þörf
er á bættri aðstöðu og tækjabúnaði
til að auka möguleika barnanna á
bærilegu lífi í framtíðinni.
Laugarásbíó býður tombólu-
krökkunum í bíó klukkan 5 í dag til
að þakka þeim aðstoðina við fjár-
söfnunina. - bþs
Stefán Jónasson bóksali:
Get ekki
boðið sama
verð
Stefán Jónasson hefur staðið
vaktina í um fjörutíu ár í Bókabúð
Jónasar í göngugötunni á Akur-
eyri. Margt hefur breyst í bóksöl-
unni á þeim árum, bókabúðum í
miðbænum hefur snarfækkað og
bóksala stórmarkaðanna fyrir jól-
in fest sig í sessi. „Þetta gengur
alveg þokkalega og salan núna er
svipuð og í fyrra en hún hefur
minnkað frá því að stórmarkað-
irnir komu inn. Hér á Akureyri
eru þrjár bókabúðir allt árið en
fyrir jólin verða þær allt í einu
sex eða sjö.“ Stefán segir ómögu-
legt að bjóða sama verð og stór-
markaðirnir, „enda hafa þeir nán-
ast ekkert upp úr þessu, myndi ég
halda,“ segir hann. „Þeir fá 35 til
40 prósent afslátt frá forlögunum
og selja bækurnar með upp í 35
prósenta afslætti. Það eru því
kannski um fimm prósent eftir að
jafnaði og það er of lítið fyrir
okkur. Það er best að segja það
eins og það er.“
Inntur eftir skoðun á þessari
þróun mála verður Stefán hugsi.
„Má maður nokkuð ljótt um þetta
segja. Eru ekki afslættir og tilboð
alls staðar í samfélaginu. Maður
fær ekkert ráðið við hvernig þetta
er byggt upp. Stórmarkaðirnir
selja forlögunum aðgang að aug-
lýsingunum sínum og láta þau
borga 15 til 30 þúsund krónur
fyrir hverja bók sem auglýst er.
Þannig sleppa þeir sléttir eða
græða jafnvel á auglýsingunum.
Þetta er alveg nýtt og mér er ekki
boðið upp á svona kjör.“
Stefán ber sig bærilega þrátt
fyrir að kreppt hafi að rekstrin-
um. „Maður verður að bera sig
vel. Þetta er erfiður rekstur og
ekki mikill hagnaður. Það er erfitt
að keppa við stórmarkaðina.“
En það er ekki aðeins bóksala
stórmarkaðanna sem fer fyrir
brjóstið á Stefáni. Hann man þá tíð
þegar miðbær Akureyrar iðaði af
lífi en þeir dagar eru að baki í bili.
„Það eru afskaplega fáir á ferli
hér í miðbænum, straumurinn er
annars staðar.“ ■
STEFÁN JÓNASSON
Undrast samkrull forlaga og stórmarkaða í
auglýsingum. Stendur sjálfum ekki slíkt til
boða.
ÞAÐ ER LEIKUR AÐ LÆRA
85 börn eru í skóla palestínska Rauða
hálfmánans fyrir heyrnardaufa. Senn bæt-
ist skólanum búnaður sem vonandi auð-
veldar þeim námið.
Tombólubörn og Leikskólar Reykjavíkur:
640 þúsund til Palestínu
Malt og appelsín:
Uppruni blöndunnar alls óþekktur
DRYKKIR Hefð er fyrir því á íslensk-
um heimilum að skola hangikjöti,
laufabrauði og öðru jólameti niður
með blöndu af malti og appelsíni.
Siðurinn er allgamall en þó virðist
nokkuð á huldu hvernig hann er til-
kominn.
Lárus Berg, framkvæmdastjóri
á tæknisviði Ölgerðarinnar Egils
Skallagrímssonar, hefur unnið við
maltbruggun um áratuga skeið og
þekkir því drykkinn gjörla. Eða
hvað? „Því er nú verr og miður að
maður veit eiginlega ekki alveg
hvaðan hefðin er komin. Þegar ég
kom hingað voru hér menn sem
voru búnir að vinna hjá Ölgerðinni í
hálfa öld. Ég fór að spjalla við þá
um þetta og þeir gátu ekki sagt til
um uppruna blöndunnar,“ segir
hann. Lárus hefur þó heyrt kenning-
ar um að blöndunin hafi byrjað í
heimahúsum þegar menn reyndu að
drýgja maltið með því að setja út í
það ýmsa afganga, en áður fyrr
var maltextraktið alldýrt.
Víða í Evrópu er til siðs að
blanda öl með ávaxtasöfum og
límonaði af ýmsu tagi, til dæmis
í Þýskalandi. Ekki er útilokað að
jólablandið sé undir áhrifum
þaðan.
Þótt erfitt sé að segja hvers
vegna menn tóku að blanda þess-
um drykkjum saman er hægt að
segja með nokkurri vissu
hvenær menn byrjuðu á því.
Maltið hefur verið framleitt ó-
slitið frá 1913. Heimildir eru fyrir
maltdrýgindum á fimmta áratugn-
um, en appelsínið kom fram í núver-
andi mynd um miðjan sjötta áratug-
inn og um 1960 var siðurinn orðinn
nokkuð almennur. Ekki er
vitað um staðbundin af-
brigði blöndunnar en sum-
um þykir gott að setja lögg
af kóladrykkjum út í hana.
Hægt að fá malt og app-
elsín tilbúið á dós í fyrsta
sinn í ár en farið var að
setja jólaöl á dós í fyrra.
- shg
MALT OG APPELSÍN
Nú er hægt að fá drykkinn
tilbúinn á dós.
20-21 (24 klst) 15.12.2004 20:32 Page 3