Tíminn - 26.10.1975, Blaðsíða 10

Tíminn - 26.10.1975, Blaðsíða 10
10 TÍMINN Sunnudagur 26. október 1975. Úr siðasta |>ætti (arnien, sem skeður við iimganginn i nautaats- liringinn. Carmen lofar EseamiUo ollu l'ögru. ef hann stendur sig vel. Eins og sjá má eru ekki allir söngvararnir i búningum, en mvndin var tekin á æt'ingu. ilihiiv! mXúgjk cru þcir leikhúsgestir sgm b'iöa meö óþreyju eftir óper- unní^armen, en nú fer frumsýn- ingardagurinn senn aö renna upp, en hann er föstudaginn 31. októ- ber i Þjóöleikhúsinu. Þátttakend- ur í þessari viöamiklu sýningu verða tæplega hundrað talsins, þegar allir eru taldir með, söngv- arar, dansarar og hljómsveit. Þetta er ein af fjölmennustu sýn- ingunum á fjölum Þjóöleikhúss- ins. Byrjað var aö æfa Carmen sið- astliöiö vor og var Carl Billich kórstjóri, en auk þess æfði hann alla cinsöngvarana og hljóm- sveitina. t Þjóðleikhúskórnum eru 36 manns og 14 drengir eru i drengjakórnum. Einsöngvararn- ir eru 10 talsins. t aukahlutverk- um eru 11 manns og fimm dans- arar frá islenzka dansflokknum ásamt Erni Guömundssyni. Höf- undur dansanna er Eric Bidsted. Leikstjóri er Jón Sigurbjörns- son, um leikmyndir og búninga sér Baltasar, hljómsveitarstjóri veröur Bodan Wodisko. Sigriður E. Magnúsdóttir fer meö hlutverk Carmen, en Huth L. Magnússon hefur einnig æft þaöog mun koma fram á nokkrum sýningum. Hlut- verk Don Jose er sungiö af Magn- úsi Jónssyni, en finnski söngvar- inn Waiton Grönroos fer meö hlutverk nautabanans Escamillo. Hann er ráöinn við þýzku óperuna i Berlin og fékk leyfi þaðan til að syngja hér á fyrstu sýningunum, en siðan mun Jón Sigurbjörnsson taka við. Meö önnur hlutverk fara Ing- veldur Hjaltested,sem nú syngur i fyrsta skipti einsöngshlutverk i Þjóðleikhúsinu, Micaelu, unnustu Don Jose. Með hlutverk liðsfor- ingjans fer Hjálmar Kjartansson og liðþjálfans Halldór Vilhelms- son, en þctta er einnig fyrsta ein- söngvarahlutverk hans. Vinkonur Carmen eru þær Frasquita, leikin af Elinu Sigur- vinsdóttur og Mercedes leikin af Svölu Nielsen. Hlutverk smygl- araforingjans Dancaire er i hönd- um Kristins Hallssonar, en Garð- ar Cortes syngur hlutverk smygl- arans Rcmendado. Tónskáldið. Georges Bizet, eða Alexandre César Léopold eins og hann hét réttu nafni, var fæddur i Paris 25. október 1838. Hann var aðeins fimm ára gamall þegar faðir hans, sem var söngkennari tók hann I fyrsta tónlistartimann. Tiu ára gamall fékk hann inngöngu i tónlistarskólann. Bizet samdi sina fyrstu symfóniu sautján ára að aldri, lit- meö hvernig hin fallega og slótt- uga sigaunastiilka Carmen dreg- ur Don Jose á tálar, en fleygir honum siðan frá sér þegar hún hefur eyðilagt lif hans. Skammstafanirnar fyrir aftan nöfn söngvaranna, þýða hvaða rödd þeir syngja. BS þýðir bassi, S er sópran, T er tenór og MS er messó-sópran. 1. þáttur. Þegar tjaldið er dregið frá, sést að sviðið er torg i Sevilla. Zuniga liðsforingi (BS) og Moralés lið- þjálfi (BS) standa fyrir utan her- skála riddaranna, sem er beint á móti sigarettuverksmiðjunni. Sveitastúlkan Micaela (S) kemur til að hitta unnusta sinn, Don Jose liðþjálfa (T), en fer aft- ur þegar i ljós kemur að Jose get- ur ekki hitt hana fyrr en hann hefur lokið vakt sinni. Jose hefur aðeins rétt nýtekið við varðstöðinni, þegar starfs- stúlkurnar i verksmiðjunni streyma út á torgið i hádegishlé- inu. Ein þeirra er hin fallega og slóttuga sigaunastúlka Carmen (MS), sem kemur auga á Jose og reynir þegar að heilla hann með þvi að syngja og dansa fjörugan habanera. Jose þykist þó ekki taka eftir henni, þó hann verði þegar hugfanginn. En þetta gerir aðeins að verkum, að Carmen verður ennþá ákafari. Þegar hún verður aftur að hverfa til vinnu sinnar, kastar hún rauðri rós til José, sem tekur rósina ekki upp fyrr en Carmen er farin og felur hana i barmi sér. Micaela kemur aftur og færir Jose bréf frá móður hans. iö fallegt verk. 1 þessu verki, var að finna stef, sem vel hefðu getað verið úr seinni verkum hans, svo sem Stúlkan frá Arles eða Carmen. Nótur þessarar fyrstu symfóniu Bizet týndust, og fund- ust ekki aftur fyrr en áttatiu ár- um siðar eða árið 1935. Bizet var nitján ára er hann samdi fyrsta leikhúsverk sitt. Það var Perluveiðararnir, sem ér' ópera I þrem þáttum og var frum- sýnd 1863, en vakti litla eftirtekt. Siðan komu verk hans eitt af öðru. Don Procopio, Fallega stúlkan frá Perth, Arlési- enne-svitan, Damileh og fleiri. Carmen var siðasta verkið, sem Bizet skrifaði. Frumsýningin var 3. marz 1875, en verkið hlaut ekki þær undirtektir sem Bizet hafði vonazt til. Hann tók sér mjög nærri alla gagnrýni og, fylltist svartsýni og biturleik i hvert sinn er verk hans hlutu neikvæð ummæli. Þrem vikum eftir frumsýningu Carmen, veiktist Bizet, en hann hafði allt frá unga aldri verið hjartaveill. í mai flutti hann með fjölskyldu sína til Bougival, en þar hrakaði honum ört og lézt hann þar 3. júni 1875. Það sama kvöld var 31. sýningin á Carmen. Georges Bizet blés nýju lifi i óperurnar með þvi að gera per- sónur sinar meira lifandi og fjör- ugri en áður hafði þekkzt. Nýstár- leg brögð komu i stað hinnar gömlu tilfinningasömu óperu- tækni, sem tiðkazthafði til þessa. Carmen. óperan Carmen er i fjórum þáttum, en Bizet hóf gerð hennar 1873 og var verkið frumflutt i Paris 3. marz 1875, einsog áður er getið, og varð þvi aldargamalt sl. vor.Textann skrifuðu Meilhac og Haléug byggðan á smásögu Prosper Mérimées. Bizet tók virkan þátt i starfi þeirra og sér- staklega þó i áhrifameiri textum óperunnar. Söguþræði Mérimées er ekki nákvæmlega fylt og at- burðarrásinni mikið breytt. Óperunni var þó fljótlega breytt eftir að hún var frumsýnd fyrst, og var miklu af samtalsformun- um breytt eða hreinlega sleppt. Þessi breytta útgáfa er langoftast notuð þegar óperan er flutt. Þó að Bizethafi tekizt vel að gæða óper- una spönskum anda er hún þó fyrst og fremst franskt verk: Það er eins og sjá og upplifa Spán, séð með augum Frakkans Bizet. Arið 1888 skrifaði heimspeking- Carinen les I spilunum að hún muni láta lifið mjög fljótlega. urinn Nietzscheum Carmen: Mér finnst þessi tónlist vera fullkom- in. Hún er leikandi létt og heill- andi, djöfulleg, slungin og dular- full og mun alltaf vera vinsæl, á hvaða tima sem er. Öperan gerist á Spáni um 1820 i Sevilla og nágrenni. Hlutverk Don Jose i Cármen er óskahlut- verk tenórsöngvara, en jafnframt álitið eitt af erfiðustu tenórhlut- verkum i óperuheiminum. Fyrri hluta óperunnar er hlutverkið mjög ljóðrænt, en i seinni hlutan- um mjög dramatiskt eins og efnisþráðurinn gefur til kynna, og eru þeir ekki margir tenór- söngvararnir, sem valda hvoru tveggja. En nú skulum við fara yfir efni óperunnar Carmen og fylgjast Leikstjórinn er Jón Sigurbjörnsson, en eftir fyrstu sex sýningarnar mun hann taka viö hlutverki Es- Sn>.Vglaraforinginn Dancaire er vfgalegur mjög, eins og hér sést en camillo. Baltasar sér um leikmyndir og búninga. Kristinn Hallsson fer með það hlutverk.

x

Tíminn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tíminn
https://timarit.is/publication/50

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.