Fréttablaðið - 09.06.2006, Blaðsíða 26

9. júní 2006 FÖSTUDAGUR26
fólkið í landinu
Drangsnes í Kaldrananeshreppi
stendur við mynni Steingríms-
fjarðar við Húnaflóa. Um hundrað
manns búa í þorpinu og hafa flestir
atvinnu af fiskvinnslu og veiðum
en einnig vex ferðamennsku fiskur
um hrygg enda eru sveitungar í
óða önn að koma upp aukinni þjón-
ustu við gesti sem leggja leið sína á
þessar sögufrægu galdraslóðir.
En viðtökurnar sem blaðamað-
ur fær þegar hann kemur akandi í
bæinn eru blíðari en svo að hann
finni að hann sé staddur á galdra-
slóðum. Það eru ungir Stranda-
menn sem stöðva hann en þeim er
mikið niðri fyrir.
Fjörugir drengirnir á Drangsnesi
„Þú verður að koma að sjá svolítið,“
segir Guðbrandur Máni Filippus-
son, sjö ára Drangsnesingur og
frændi hans Jónas Þór Magnússon,
sem er þremur árum yngri, ítrekar
áskorun frænda síns. „Það er dauð-
ur mávur í fjörunni, þú verður að
taka mynd,“ segir svo sá eldri þegar
hann sér að myndavél er með í för.
Þegar búið er að sýna mávinn, renn-
ur mesti móðurinn af þeim kum-
pánum og tími gefst til rólegra
spjalls. „Við eru alltaf að leika
okkur,“ segir Jónas Þór. „Já,“ segir
þá sá eldri, „ við förum í leiki og svo
gerum við stundum prakkarastrik.
Þá bönkum við hjá einhverjum og
hlaupum svo í burtu. En við gerum
það samt eiginlega aldrei,“ bætir
hann við og ekki verður betur séð
en honum þyki sem hann hafi talað
af sér, svona pínulítið að minnsta
kosti.
Þeir segjast báðir ætla að verða
slökkviliðsmenn þegar þeir verða
stórir. Jónas Þór hefur ekki langt að
sækja burðina í það en hann segir
föður sinn vera slökkviliðsmann í
þorpinu. En svo fer málið að vand-
ast því þeir ætla líka að verða sjó-
menn og eftir því sem málin eru
rædd frekar koma fleiri starfsheiti
upp. En það ætti ekki að koma nein-
um á óvart að börn á Drangsnesi
ætli sér mörg störf í framtíðinni
því þar hefur fólk tileinkað sér
ýmsa hæfni og er ekki óalgengt að
þar gegni menn tveimur til þremur
störfum. Eins hafa aðstæður í þorp-
inu hagað því þannig að störf manna
hafi tekið miklum breytingum.
Aftur er rónni raskað, en þeir
kumpánar ráða sér vart fyrir kæti
þegar þeir koma auga á köttinn
Bjart, sem er alhvítur og stendur
því vel undir nafni. Kötturinn kann-
ast vel við þá og kemur í fang þeirra
þegar á hann er kallað.
Gengislækkun bjargaði rekstrinum
Þá liggur leiðin í fiskvinnsluna
Drang en þar er Óskar Torfason
framkvæmdastjóri í verkstjóra-
kompunni að tala í símann þegar
inn er komið. „Það er frekar rólegt
hjá okkur í augnablikinu, gráslepp-
uvertíð að ljúka og smá bið í að
þorskveiðar hefjist á ný en þá fer
allt á fullt,“ segir hann. „Hérna
verðum við að haga seglum eftir
vindi og nýta þau tækifæri sem gef-
ast hverju sinni. Fólkið sem hér
vinnur sinnir jafnvel öðrum störf-
um líka og þegar minna er um verk-
efni hér fara sumir til annarra
starfa, huga að sauðburði og svo
eru réttir á haustin. Sumar fjöl-
skyldur eru svo með einhverja
starfsemi tengda ferðaþjónustu
sem það svo snýr sér að í auknum
mæli þegar hægist um hér.“
Þegar vinnsla er á fullu í Drangi
eru þar um 15 manns í vinnu, en oft
hefur þessi stærsti vinnuveitandi
þorpsins þurft að sigla milli skers
og báru í þeim ólgusjó þar sem
efnahagsástand og ástand fiski-
stofna hafa sín áhrif á ölduganginn.
„Hefði gengið ekki lækkað í vor er
alls óvíst að við hefðum getað hald-
ið rekstrinum áfram. En sem betur
fer rættist úr þessu og nú fáum við
500 krónur fyrir kílóið en fyrir
nokkrum mánuðum fengum við 100
krónum minna,“ segir fram-
kvæmdastjórinn sem sér fram á
betri tíð með blóm í haga.
Í lífsins ólgusjó
Margsinnis hafa Drangsnesingar
þurft að haga seglum eftir vindi og
hefur þá oft sannast hið fornkveðna
að neyðin kenni naktri konu að
spinna. Það veit Sigurgeir H. Guð-
mundsson trillusjómaður manna
best. „Árið 1960 fylltist fjörðurinn
af þorski eftir mikla fiskitregðu en
svo hvarf hann alveg nær áratug
síðar,“ segir hann. „Þá bar hins
vegar svo vel að rækjan kom en allt
er í heiminum hverfult og hún hvarf
fyrir nokkrum árum og þá þurftu
Drangnesingar að rifja upp hand-
tökin við þann gula sem varla hafði
verið landað hér í áratugi.“
Svona virðast einar dyr opnast
þegar aðrar lokast og eins er því
farið í hitaveitumálum þorpsins.
„Þegar vatnsleiðslan fraus hérna
fyrir tíu árum,“ rifjar Óskar upp,
„var gert heljar átak í hitaveitumál-
um hér og meðal annars ákveðið að
bora fyrir heitu vatni og það reynd-
ist vera heitt vatn nær undir hverj-
um reit svo nú erum við með eigin
hitaveitu. Einnig hefur tveimur
heitum pottum verið komið fyrir í
fjörunni og þar geta menn buslað
hvenær sem þá lystir. Og þá voru
hæg heimatökin að byggja sundlaug
í þorpinu.“
En þótt Drangsnesingar hafi oft
reynst þrautgóðir á raunastund þá
hafa fæstir sloppið jafn vel og Sig-
urgeir þegar hann lenti í miklum
hremmingum á trillunni fyrir
tveimur árum. „Þá var ég á skaki
norður undir Kaldbaksvík, það er
svona tveggja klukkutíma sigling,“
rifjar hann upp, „og sé þá að það
hefur kviknað í alternatornum. Bát-
urinn varð náttúrlega vélarvana. Ég
var kominn með björgunarbátinn út
og búinn að eyða öllu úr slökkvitæk-
inu en mér tókst svo að slökkva
þetta með því að skvetta sjó á ósköp-
in. Ég get svo svarið það, þá hélt ég
að ég myndi missa hann niður.“
STAÐURINN
TÖLUR OG STAÐREYNDIR
Bátarnir liggja bundnir við bryggju enda er úfinn sær
við Steingrímsfjörð þegar Jón Sigurður Eyjólfsson kemur
akandi inn í þorpið á Drangsnesi. Hafgolan leikur um káta
Strandamenn sem vita vel hvaðan á sig stendur veðrið.
ÓSKAR TORFASON OG SIGURGEIR H.
GUÐMUNDSSON Sigurgeir var kominn til
þess að fá ís í kar hjá Drangsmönnum en á
meðan framkvæmdastjórinn var í símanum
sagði hann blaðamanni sögur af landi og
sjó og kenndi þar ýmissa grasa enda gerist
margt þegar menn eru einir úti á ballarhafi
á lítilli trillu. FRÉTTABLAÐIÐ/JÓN SIGURÐUR
Íbúafjöldi: Um 100
Sveitarfélag: Kaldrananeshreppur
Íbúafjöldi í hreppnum í desember
2005: 112
Íbúafjöldi í hreppnum í desember
1991: 174
Oddviti: Jenný Jensdóttir
Helstu atvinnurekendur: Fiskvinnslan
Drangur, Kaupfélagsútibú, Útgerðar-
fyrirtækið ST 2, Útgerðarfélagið Addi,
Gistiþjónustan Sundhani, Hitaveita
Drangsness.
Skóli: Grunnskólinn Drangsnesi, Dag-
vistun Kaldrananeshrepps.
Vegalengd frá Reykjavík: 305 kíló-
metrar ef farið er yfir Holtavörðuheiði
en 266 km ef farið er um Svínadal og
Tröllatunguheiði. Fyrrnefnda leiðin er
þó venjulega fljótfarnari.
Drangsnes
Kaupfélagið á Drangsnesi lætur ekki mikið yfir
sér og gætu margir orðið undrandi á því þegar
þeir sjá húsið að utan að þar innandyra lumi þær
Ragnhildur Elíasdóttir útibússtjóri og Sigurbjörg
Halldórsdóttir afgreiðslukona á öllu því helsta
sem þörf er á við heimilishaldið.
Sagan er einnig nokkuð löng en Guðmund-
ur Sigurgeirsson rak verslun á Drangsnesi sem
Hamravík hét. Árið 1950 keypti svo Kaupfélag
Steingrímsfjarðar lagerinn og gerði Guðmund
að fyrsta útibússtjóra sínum á Drangsnesi og
sinnti hann því starfi í 24 ár eða þar til hann var
kominn á eftirlaunaaldur. Þetta er nokkuð lýsandi
fyrir útibúið en starfsmannaveltan þar er með
því lægsta sem þekkist. Það var ekki bara fyrsti
útibússtjórinn sem reyndist þrautseigur því sá
næsti, Guðmundur B. Magnússon sem er barna-
barn Guðmundar og nafni hans, var útibússtjóri í
30 ár eða þar til að Ragnhildur tók við af honum
fyrir tveimur árum. Sigurbjörg er heldur enginn
nýgræðingur en hún hefur staðið bak við búðar-
borðið í 27 ár.
„Við finnum svolítið fyrir því að fólk er meira
á ferðinni og því er það farið að versla meira
í Bónus í Borgarnesi eða í lágvörumarkaði í
Reykjavík þegar það er á ferðinni þar,“ segir Sig-
urbjörg. „Það er hins vegar engin samkeppni frá
Ísafirði enda er maður jafn lengi að fara þangað
og suður til Reykjavíkur.“ Björn Davíðsson, tækni-
maður hjá Snerpu, heyrir þessi orð Sigurbjargar
og grípur þá inn í, „en við Ísfirðingar höldum
Drangsnesinu nettengdu. Ekki nennir Síminn að
gera það.“ En að svo mæltu var hann farinn að
endurnýja búnað sem tryggir Drangsnesingum
og nærsveitarmönnum þráðlausa nettengingu.
Eflaust er það táknrænt að sá búnaður skuli
vera í Kaupfélaginu en það hefur lengið haldið
sveitungum í sambandi.
ATVINNUREKANDINN: KAUPFÉLAGIÐ DRANGSNESI
Í samkeppni við Bónus í Borgarnesi
GRALLARARNIR GUÐBRANDUR MÁNI
FILIPPUSSON OG JÓNAS ÞÓR MAGNÚSSON
Það var í nógu að snúast hjá þessum ungu
mönnum sem ætla að verða slökkviliðs-
menn þegar þeir verða stórir og ýmislegt
fleira, en Drangsnesingar hafa yfirleitt mörg
járn í eldinum.
FRÉTTABLAÐIÐ/JÓN SIGURÐUR
HE
IMSM INJAR
Þorvaldur Thoroddsen
í lífi og starfi
Upplýsingar um ráðstefnuna og dagskrá þjóðgarðsins má finna á
heimasíðu þjóðgarðsins www.thingvellir.is og í síma 482-2660.
Ráðstefna haldin í samvinnu við Vísindafélag
Íslendinga laugardaginn 10.júní kl. 13.30 til 16.15 í
fræðslumiðstöð þjóðgarðsins á Þingvöllum við Hakið
fyrir ofan Almannagjá.
Þorvaldur Thoroddsen (1855-1921) er meðal merkustu
vísindamanna þjóðarinnar. Þekktastur er hann fyrir rannsóknir
sínar á sviði jarð- og landafræði, en fyrir þær fékk hann
viðurkenningu vísindastofnana víða um heim. Á ráðstefnunni
verður fjallað um ævi hans og rannsóknir frá ýmsum sjónarhornum.
Dagskrá:
13:30-14.40
Ávarp og kynning. Sigurður K. Oddsson, þjóðgarðsvörður.
Jarðfræðirannsóknir Þorvalds Thoroddsen.
Sigurður Steinþórsson, jarðfræðingur og prófessor við Háskóla
Íslands.
Rannsóknir Þorvalds Thoroddsen á hafís við Ísland.
Ingibjörg Jónsdóttir, landfræðingur og dósent við Háskóla Íslands.
Kaffihlé
15.00-16.15
Bréfasafn Þorvalds Thoroddsen.
Helga Kress, bókmenntafræðingur og prófessor við Háskóla
Íslands.
Heimildamynd um vísindamann.
Þorsteinn Helgason, sagnfræðingur og dósent við Kennaraháskóla
Íslands.
- traustur bakhjarl fræðslu í þjóðgarðinum á Þingvöllum
Í þorpi þrauta
og tækifæra