Fréttablaðið - 09.06.2006, Page 32

9. júní 2006 FÖSTUDAGUR
FRÁ DEGI TIL DAGS
ÚTGÁFUFÉLAG: 365 – prentmiðlar RITSTJÓRAR: Kári Jónasson og Þorsteinn Pálsson FRÉTTARITSTJÓRI: Sigurjón M. Egilsson AÐSTOÐARRITSTJÓRI: Jón Kaldal FRÉTTASTJÓRAR: Arndís
Þorgeirsdóttir, Pétur Gunnarsson og Trausti Hafliðason RITSTJÓRNARFULLTRÚI: Steinunn Stefánsdóttir RITSTJÓRN OG AUGLÝSINGAR: Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík AÐALSÍMI: 550 5000
SÍMBRÉF Á FRÉTTADEILD: 550 5006 NETFÖNG: ritstjorn@frettabladid.is og auglysingar@frettabladid.is VEFFANG: visir.is UMBROT: 365 – prentmiðlar PRENTVINNSLA: Ísafoldarprentsmiðja
ehf. DREIFING: Pósthúsið ehf. dreifing@posthusid.is Fréttablaðinu er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu, Suðurnesjum og Akureyri. Einnig er hægt að fá blaðið í völdum verslunum
á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. issn 1670-3871
Mest lesna viðskiptablaðið
AUGLÝSINGASÍMI
550 5000
FYLGIR FRÉTTABLAÐINU ALLA MIÐVIKUDAGA
Sa
m
kv
æ
m
t
fj
ö
lm
ið
la
kö
n
n
u
n
G
al
lu
p
o
kt
ó
b
er
2
00
5.

Ekki má á milli sjá, hvorir bregð-
ast verr við, framsóknarmenn eða
sjálfstæðismenn, þegar ég sting
upp á sameiningu flokka þeirra.
En hvers vegna ættu vinstri menn
einir að reyna að sameinast? Fjór-
ir smáflokkar þeirra stofnuðu
Samfylkinguna árið 2000 í því
skyni að auka áhrif vinstri stefnu í
íslenskum stjórnmálum. Að vísu
hefur ekki allt gengið þar eftir, og
veldur því hvort tveggja, að for-
ysta Samfylkingarinnar er veik og
að Vinstri hreyfingin - grænt
framboð spratt upp við hlið henn-
ar og veitir henni harða sam-
keppni. Því verður hins vegar ekki
á móti mælt, að Samfylkingin er
miklu öflugri stjórnmálaflokkur
en Alþýðuflokkurinn og Alþýðu-
bandalagið voru hvor um sig.
Fornir fjandmenn á vinstri
væng sameinuðust, þegar gamlir
klofningsþættir hurfu í lok kalda
stríðsins. Ekki er lengur ágrein-
ingur um, að Ísland á samleið með
öðrum vestrænum lýðræðisþjóð-
um og að frjáls viðskipti eru væn-
legri til kjarabóta en víðtæk ríkis-
afskipti. En um leið hurfu aðrir
klofningsþættir til hægri. Það, sem
skildi Sjálfstæðisflokk og Fram-
sóknarflokk að, er fæst lengur til.
Kaupmenn og kaupfélög etja ekki
kappi úti á landi. Bændur vita, að
spurningin er ekki, hvort leyfður
verður frjáls innflutningur land-
búnaðarafurða, heldur hvenær og
hvernig. Sjálfstæðisflokkur og
Framsóknarflokkur eru sammála
um, hvernig haga beri nýtingu
mikilvægustu auðlinda okkar,
fiskistofna og fallvatna. Flokkarn-
ir deila ekki heldur um það, að
tryggja verður af opinberu fé
öllum þeim, sem ósjálfbjarga eru,
mannsæmandi afkomu.
Ýmsir framsóknarmenn hafa
tekið undir hugmyndir um að gera
Ísland að fjármálamiðstöð og frí-
höfn með því að lækka skatta og
fella niður tolla og laða þannig að
fyrirtæki og fjármagn. Þannig
verður til annar framtíðarkostur
Íslands en sá að ganga í Evrópu-
sambandið, en tillaga um slíka inn-
göngu myndi sennilega kljúfa báða
flokkana. Deilur í Noregi um Evr-
ópusambandið reið sambærilegum
flokkum þar við Framsóknarflokk-
inn nær að fullu. Eftir byggða-
kosningarnar hér í maí hljóta for-
ystumenn Framsóknarflokksins
að sjá, að brýnasta verkefni þeirra
er að halda í kjarnafylgi flokksins
í strjálbýli, en það gera þeir ekki
með hugmyndinni um aðild að Evr-
ópusambandinu. Framsóknar-
flokknum hefur mistekist að auka
ítök sín á suðvesturhorni landsins,
en hefur enn talsvert fylgi annars
staðar. Sátt er nauðsynleg um öfl-
ugt atvinnulíf á landsbyggðinni og
greiðar samgöngur við hana. Þar
gegna Sjálfstæðisflokkur og Fram-
sóknarflokkur báðir hlutverki.
Bændur á Íslandi þurfa ekki að
vera neinir bónbjargamenn. Það á
ekki að hrygla í þeim eins og
sjúklingum í súrefnistjaldi. Þeir
þurfa aðeins að fá færi á að koma
eignum sínum í verð, og það geta
þeir, ef þær eru viðurkenndar að
fullu sem eignir þeirra. Í fyrsta
lagi eiga þeir jarðir, sem eru flest-
ar seljanlegar á góðu verði, auk
þess sem óvíst er, að öll búvöru-
framleiðsla fyrir innlendan mark-
að sé óarðbær og því ósamkeppn-
ishæf við frjálsan innflutning. Í
öðru lagi eiga bændur hluti í
ýmsum samvinnufélögum, sem
þurfa að verða fullkomin hlutafé-
lög, svo að þeir geti ýmist haldið
áfram að eiga hluti sína eða selt
þá. (Það munar um minna en hlut
bónda á Suðurlandi í Sláturfélagi
Suðurlands, Mjólkursamsölunni
og Kaupfélagi Árnesinga.) Í þriðja
lagi ber að viðurkenna, að bændur
eiga stuðningsrétt, sem kaupa má
af þeim á góðu verði. Ríkið veitti
þeim á sínum tíma stuðning til
óarðbærrar framleiðslu (til dæmis
á kindakjöti), sem þeir löguðu sig
eftir, svo að eðlilegt er að veita
þeim stuðning til að hætta slíkri
framleiðslu.
Meginkosturinn við sameiningu
Sjálfstæðisflokks og Framsóknar-
flokks í einn öflugan þjóðarflokk
er þó sá, að meiri festa myndast í
íslenskum stjórnmálum (eins og í
Sviss og Bajaralandi) og minni
líkur verða á vinstri stjórnum, sem
hleypa myndu af stað verðbólgu
og skuldasöfnun hins opinbera og
veikja atvinnulífið. Ég hef að vísu
litla trú á, að slík sameiningarhug-
mynd verði að veruleika. En orð
eru til alls fyrst. ■
Orð eru til alls fyrst
Í DAG
SAMEINING MIÐ-
OG HÆGRIFLOKKA
HANNES
HÓLMSTEINN
GISSURARSON
Ýmsir framsóknarmenn
hafa tekið undir hugmyndir
um að gera Ísland að fjár-
málamiðstöð og fríhöfn með
því að lækka skatta og fella
niður tolla og laða þannig að
fyrirtæki og fjármagn. Þannig
verður til annar framtíðar-
kostur Íslands en sá að ganga í
Evrópusambandið...
Uppskurður
Vilhjálmur Þ. Vilhjálmsson sest með
uppbrettar ermar í borgarstjórastólinn.
Í Fréttablaðinu í gær kveðst hann ætla
að skoða gaumgæfilega hvort rétt sé
að Orkuveitan kaupi grunnnet Símans
en fyrir það þarf víst að greiða um 22
milljarða króna. Alfreð Þorsteinsson var
einlæglega þeirrar skoðunar að rétt væri
að ráðast í kaupin en Vilhjálmur er
efins. Einnig ætlar hann að end-
urskoða stjórnkerfi borgarinnar en
Reykjavíkurlistinn varði miklu púðri
í breytingar á því. Vill Vilhjálmur
meðal annars endurvekja
embætti borgarlögmanns en
Reykjavíkurlistinn lagði emb-
ættið niður í valdatíð sinni.
Svo er að sjá hvort hróflað
verði við enn fleiri gjörðum
Reykjavíkurlistans, til dæmis
hvort nýja Hringbrautin
verði rifin upp með rótum.
Sex eða sjö?
Áhugamenn um stjórnmál og fót-
bolta standa frammi fyrir stórbrotnu
vandamáli í dag. Klukkan fjögur verður
flautað til fyrsta leiks HM í Þýskalandi
og um leið hefst miðstjórnarfundur
Framsóknarflokksins á Hótel Sögu. Báðir
viðburðirnir verða í beinni sjónvarps-
útsendingu; HM á Sýn og Framsókn
á NFS. Því er viðbúið að þeir sem
bæði fylgjast grannt með gangi mála
í pólitíkinni og boltanum flakki
ört á milli sjónvarpsstöðvanna á
rásum sex og sjö á Digital
Ísland. Það er svo
vitaskuld ástæða
til að vorkenna þeim
miðstjórnarmönnum sem
heldur hefðu viljað sitja
í sófanum heima og
horfa á fótbolta í stað
þess að sitja fundinn
á Sögu.
Varla magadans
Það liggur fyrir miðstjórnarfundi
Framsóknarflokksins í dag að ákvarða
hvenær flokksþing skuli haldið. Síðasta
þing var í febrúar á síðasta ári og bar
þar helst til pólitískra tíðinda að Halldór
Ásgrímsson tók af öll tvímæli um að
Síminn yrði seldur með grunnnetinu.
Þá sagði hann ótímabært að hefja
viðræður um aðild að Evrópusam-
bandinu. Þessi mál féllu þó í skuggan
af magadansi sem dansaður var
við setningu þingsins. Vakti hann
þjóðarathygli og fögnuðu sumir
víðsýni framsóknarmanna og áhuga
á menningu framandi þjóða en aðrir
fordæmdu athæfið og sögðu það
til marks um karlrembu. Ólíklegt
verður að telja að magadans, eða
einhver annar dans, verði dansaður
á komandi flokksþingi enda stemn-
ingin innan flokksins önnur en í
febrúar 2005. bjorn@frettabladid.is
Það eru fleiri bankar en Seðlabankinn sem geta skilað háum vöxtum. Selvogsbankinn getur einnig skilað háum raunvöxtum og það í raunverulegum verðmætum en ekki
pappírspeningum.
En kjarni málsins er þó sá að þeir einir njóta hárra vaxta
sem spara. Hinir sem taka að láni verða að greiða þá. Þetta er
sú efnahagslega staðreynd sem við stöndum frammi fyrir varð-
andi þorskstofninn.
Sumir segja að verndarstefnan hafi mistekist. Sanni nær
væri að segja að umframeyðslan hafi verið stöðvuð á sínum
tíma en nú sé komið að því að spara í raun og veru. Sá sparnað-
ur á, ef allar umhverfisaðstæður eru eðlilegar, að skila sér með
háum vöxtum.
Þorskaflareglan sem ákveðin var fyrir rúmum áratug var
pólitísk ákvörðun. Hún þótti þá nokkurt nýmæli við fiskveiði-
stjórnun og vakti fyrir þá sök eftirtekt þar sem fjallað er um
þessi efni.
Alþjóðahafrannsóknaráðið viðurkenndi þessa langtíma nýt-
ingarstefnu og hefur talið hana tryggja sjálfbærar veiðar. Regl-
an byggir á sameiginlegum rannsóknarniðurstöðum hagfræð-
inga og líffræðinga um afrakstur þorskstofnsins við
mismunandi veiðiálag.
Athyglivert er að lögmál hagfræðinnar mæla með lægra
veiðihlutfalli en líffræðivísindin. Upphaflega var það sameig-
inleg ráðgöf hagfræðinganna og líffræðinganna að halda ætti
veiðihlutfallinu milli 22 til 25 af hundraði.
Efri mörkin voru ákveðin. Það má vissulega gagnrýna nú. Af
ýmsum ástæðum hefur veiðin alla tíð farið nokkuð umfram þau
mörk. En árangurinn skilaði sér eigi að síður skjótt í mark-
verðri aukningu afla á sóknareiningu.
Staðreyndirnar sem við blasa eru hins vegar þessar: Hrygn-
ingarstofninn hefur að vísu braggast en er samt sem áður of lít-
ill. Það er ekki alvarleg hætta á hruni, en við hjökkum í sama
farinu. Burðugir árgangar eru einfaldlega of fáir. Er þetta
ásættanlegt?
Fyrir þremur árum lögðu sérfræðingar til að þorskaflaregl-
an yrði endurskoðuð. Fyrir tveimur árum ráðlögðu þeir bein-
línis að hún yrði færð niður í lægri mörk upphaflegrar tillögu.
Nú er bent á að með því að færa hana niður í 16 af hundraði
megi á fjórum til fimm árum, með verulegum líkum, byggja
þorskstofninn upp í þrjúhundruð þúsund tonn.
Sumir halda því fram að þjóðarbúskapurinn þoli ekki niður-
skurð í afla. Hitt mun sanni nær að hann hefur ekki efni á að
fórna þeim vaxtatekjum sem veiðisparnaður á þessu stigi er
líklegur til að skila.
Hér er einnig í fleiri horn að líta. Ekki er víst að óbreytt
veiðiregla njóti áfram sjálfkrafa alþjóðlegrar viðurkenningar
um sjálfbæra nýtingu. Og því má ekki gleyma að krafan um
sjálfbæra nýtingu er einnig ráðandi á öllum mikilvægustu
mörkuðunum. Við megum fyrir enga muni tefla í tvísýnu því
góða orðspori sem Ísland hefur áunnið sér á mörkuðunum að
þessu leyti.
Á vettvangi Sameinuðu þjóðanna er vaxandi þungi á bak við
kröfur um einhvers konar alþjóðlega verndun fiskistofna.
Þessu geta fiskveiðiþjóðir því aðeins varist að unnt sé að sýna
fram á gott fordæmi.
Að þessu virtu hníga öll rök að því að nú verði tekin ákvörð-
un um frekari uppbyggingu þorskstofnsins. Annað er efna-
hagslegt óvit. ■
SJÓNARMIÐ
ÞORSTEINN PÁLSSON
Seðlabanki og Selvogsbanki.
Hávaxtabankar
������ �����
������������������
����������� ������