Fréttablaðið - 09.12.2007, Síða 30

MENNING 4
A
fi minn og amma gátu spurt sig í upphafi
20. aldar: Verðum við sjálfstæð þjóð?
Foreldrar mínir spurðu í miðju
kaldastríðinu: Erum við raunverulega
sjálfstæð þjóð?
Ég er af þeirri kynslóð, sem getur spurt: Hvað er
þjóð og hvað er sjálfstæði?
Til hvers?
Ég get spurt af því að í dag er erfitt að efast um
raunverulegt sjálfstæði og fullveldi þessarar þjóðar.
Erlent setulið/varnarlið hefur yfirgefið eyjuna
okkar og Ísland þar með flutt að heiman undan væng
ameríska arnarins og komið út á götuna í alþjóðlegt
samfélag þjóðríkja.
Svo erum við nýrík.
Og því hljótum við að vera raunverulega fullvalda
og sjálfstæð því eins og Davíð minnti okkur alltaf á
hvern einasta 17. júní: … sjálfstæði án efnahagslegs
sjálfstæðis er orðin tóm og einskis virði.
En ég vil vekja athygli á því að forsetinn minn,
hann Ólafur Ragnar Grímsson, lét víst hafa eftir sér,
að útrás Íslendinga í jarðvarmann í Kína gæti orðið
svo stórt verkefni að orkufyrirtækin og allir bankar
Íslands kæmust ekki yfir að gera neitt annað.
Hann var nýkominn heim eftir að hafa lagt alla
atorku sína og dugnað í að ryðja brautina fyrir
íslenska viðskiptamenn inn í miðju kínverska
flokkræðisins því eins og allir vita er það eina leiðin
til að fá að græða peninga í Kína.
Á meðan forsetinn okkar var í Kína var verið að
berja niður allt andóf í nágrannaríkinu Búrma.
Nú þegar þetta er skrifað er löngu búið að hreinsa
allt draslið af götunum eftir munkana og annað
andófsfólk.
Kínversk stjórnvöld voru margbeðin um að grípa
inn í gang mála.
Búrma er jú einhverskonar rassvasaríki Kínverja.
En þeir máttu ekki vera að því.
Það hefur sjálfsagt þótt ankannanlegt í Peking að
vera beðinn um að beita sér gegn herforingjum í
Búrma fyrir vinnubrögð sem eru viðtekin í Kína.
Í Kína beita núverandi stjórnvöld stefnu gagnvart
þegnum sínum sem kalla mætti aðskilnaðarstefnu
(Apartheid).
Þeir sem ekki hugsa, trúa og tjá sig rétt og í góðum
flokksanda eru skilgreindir sem annarsflokks
þegnar og eiga á hættu að vera sviptir réttindum og
stöðu, fangelsaðir, pyndaðir eða skotnir með
vélbyssu úti á torgi.
Það má líka kalla þetta kúgunarstefnu og hún
hefur verið viðloðandi kínverska stjórnarhætti í háa
herrans tíð.
Reyndar er mannkynssagan rík af dæmum um
stjórnvöld sem hafa tileinkað sér þessa aðferð um
lengri eða skemmri tíma.
En í dag, þegar þetta er skrifað, er það nú samt svo
að ekkert ríki í veröldinni hefur stofnanavætt ofbeld-
ið gegn borgurunum jafn grímulaust og Kínverska
alþýðulýðveldið.
Virðist vera grundvallaraðferð innan stjórnsýsl-
unnar.
Það hefur verið trú margra vestrænna stjórnmála-
manna að hægt væri að lækna Kína af mann-
vonskunni með því að gefa því inn: kapítalisma.
Af efnalegri velsæld myndi spretta húmanismi og
eignaréttindum myndu fylgja mannréttindi.
Þessvegna hefur hið kapítalíska sólskin baðað
Kína í áratugi, mörgum til peningalegra hagsbóta.
En það má öllum vera ljóst að virðing fyrir
manneskjunni virðist ekki vaxa í þessu vestræna
sólskini.
Samkvæmt nýjustu skýrslu Amnesty International
hefur ástandið versnað í Kína og ofsóknir á hendur
fólki hafa aukist.
En þó lyfið virki ekki tímir læknirinn ekki að
hætta að gefa út lyfseðlana því á einhverju verða
læknar að lifa.
Vesturlönd hafa með öðrum orðum eflt þennan
dreka og gefið honum voldugan töfrastaf í aðra hönd
sem stráir peningum yfir þá sem klóra honum á
maganum en í hinni hendi heldur hann á blóðugum
refsivendi sem hann beitir miskunnarlaust á
kínversku þjóðina.
Ætli forsetinn minn sé búinn að átta sig á þessu?
Á síðasta flokksþingi fyrir framan suðandi
sjónvarpsvélar lofaði forseti Kína, Hu Jintao, því
sem hann kallaði „takmarkaðar lýðræðisumbætur“.
Samt á þó að fara varlega því þannig breytingar
gætu tekið „tug eða jafnvel tugi kynslóða“.
Sé miðað við klassískan kynslóðareikning þá eru
hverri kynslóð gefin 30 ár. Þrjár kynslóðir á öld.
Lýðræðisumbætur sem ná fram eftir einn tug
kynslóða taka ca 300 ár. Ef við erum að tala um fleiri
tugi kynslóða, segjum bara 3 tugi. Þá er hann Hu
Jintao að boða lýðræðisumbætur sem ná fram eftir
ca 900 ár.
Það vita allir að þetta lýðræðistal Hu Jintao er
bara sleikipinni, réttur Vesturlöndum til að taka með
sér á Ólympíuleikana í Peking.
Og vonandi endist þessi sleikipinni út alla leikana
svo við getum með góðri samvisku horft á eitthvað
skemmtilegt í sjónvarpinu næsta sumar.
Í dag er vitað meira um ofsóknir kínverska
ríkisvaldsins og mannréttindabrot heldur en vitað
var um ofsóknir stjórnvalda í Þriðja ríkinu þegar
heimurinn skundaði á leikana í Berlín 1936.
Samt voru ofsóknirnar í Þýskalandi ekkert
leyndarmál. Lagabálkar sem útilokuðu gyðinga og
þinghúsbrennan töluðu sínu máli og flóttamenn um
allan heim sem reyndu eins og þeir gátu að upplýsa
heiminn um glæpalýðinn, sem kominn var þar til
valda.
Í dag getum við furðað okkur á vilja nágrannaþjóð-
anna á þeim tíma til að líta í hina áttina. Samstarfs-
viljinn og samvinnupólitíkin með fasismanum er
skammarblettur í sögu Evrópu. Einn af mörgum.
Í dag finnst okkur hreinlega skammarlegt hve
margir vinstrimenn á vesturlöndum sýndu kúgunar-
stefnu Sovétríkjanna og austurblokkarinnar mikinn
stuðning og samúð.
Enn sorglegri er samstaða frjálslyndra hægri-
manna með utanríkispólitík Bandaríkjamanna sem
studdu glæpamannaherforingastjórnir um allan
heim sem ofsóttu borgara sína jafn miskunnarlaust
og vondu kallarnir hinumegin við járntjaldið.
Sleikipinninn sem menn stungu upp í sig, þar sem
þeir húktu ofaní kaldastríðs skotgröfum, hafði bragð
af tilgangi sem helgaði meðalið.
Utanríkisráðherrann minn hún Ingibjörg Sólrún
sagði um daginn „að mannréttindi eiga að vera
samofin öllu atferli í utanríkisstefnu Íslendinga“.
Ég er henni þakklátur fyrir að lýsa þessu yfir.
Ég trúi því að það sé mikilvægt fyrir allan heiminn
að lítið þjóðríki eins og Ísland taki mannréttindi
alvarlega og standi með mennskunni og helgi lífsins.
Ég trúi því að það geti skipt máli og þokað
einhverju til betri vegar, sett viðmið, orðið til
eftirbreytni.
Að fulltrúar smáríkisins Íslands æpi af öllum
kröftum þegar keisarinn er ekki í neinum fötum.
Þetta hefur alltaf verið mikilvægt og er það einnig
nú á okkar tímum þar sem við búum í heimi þar sem
ríkja þrjú ill stórveldi.
Þar fer fremst ríki hræsninnar: Bandaríkin.
Leiktjaldalýðveldið Rússland.
Og svo þriðja ríkið: Kína.
Þessi þrjú stórveldi beita kúgunarstefnu á einn eða
annan hátt gegn borgurum sínum eða öðrum
borgurum í öðrum ríkjum.
Þau ljúga markvisst að heimsbyggðinni. Þau ógna
einstaklingum og öðrum þjóðum og öll liggja þau í
einhverskonar hernaði eða hersetja önnur ríki.
Þau beita pyntingum og fangelsunum án dóms og
laga.
Er henni Ingibjörgu þetta ljóst?
Herra Sigurbjörn Einarsson biskup skrifaði
greinarkorn í Morgunblaðið um daginn sem mér
fannst vera stílað á fulltrúa mína á alþjóðavettvangi
en einnig á mig sjálfan af því að ég er borgari með
atkvæðisrétt og utanríkispólitík Íslands er rekin
meðal annars í mínu umboði.
Þar að auki er ég Reykvíkingur og þar með einn af
eigendum Orkuveitunnar. Og svo finnst mér þetta
bréf eiga erindi við Svandísi Svavarsdóttur og Dag
B. Eggertsson borgarstjórann minn sem er með
mastersgráðu í mannréttindum.
„Síðar meir hafa fallið þungir dómar um þá, sem
töldust bera ábyrgð á slysförum mannkyns… ()
Enginn vildi vera því marki brenndur sem þeir
fengu og gengu með síðan.
Ekki er hitt síður satt og sannreynt, að menn hafa
fallið fyrir blekkingum og lygum, kropið fyrir
slóttugum föntum, hyllt kjassið og sleikt hófa og klær
samviskulausra níðinga.
En þegar menn og atburðir liðins tíma eru dæmdir
á einn veg andmælalaust virðist enginn þurfa að
spyrja sjálfan sig, hvernig honum hefði farist á þeim
tíma og í sporum þeirra , sem þá féllu illa á prófi.
Hvort hann hefði stutt eða fellt Sókrates.
Hvort hann hefði játast eða hafnað Kristi.
Og hvað hann styður eða hverju hann bregst á
líðandi stundu.“
Ég vil leggja til að ríkisvaldið og allir þessir
öflugu menn og konur sem þyrstir í kínverska útrás,
taki nú höndum saman og standi fyrir alþjóðlegri
ráðstefnu í Reykjavík um mannréttindi í Kína og
þróun þeirra.
Bjóði hingað háttsettum kínversku valdsmönnum,
fræðimönnum, sagnfræðingum, mannréttindapost-
ulum og útlægum andófsmönnum, fulltrúum Falun
gong og svo að sjálfsögðu Dalai Lama.
Þetta er sjálfsagt og nauðsynlegt svo við sem
sjálfstæð og fullvalda þjóð getum tekið upplýsta
ákvörðun um hvort og hvernig við ætlum að gera
heiminn betri með því að ganga undir vænginn á
kínverska drekanum.
Benedikt Erlingsson er leikhúsmaður og áhugamaður
um mannréttindi og íslenska utanríkispólitík.
ER KÍNA ÞRIÐJA RÍKIÐ?
Pistillinn
Benedikt
Erlingsson
leikstjóri
A nnað kvöld stíga Jimmy Page, Robert Plant og John Paul Jones á svið í fyrsta sinn eftir tólf ára hlé. Verður
það á tónleikum í London til heiðurs Ahmet
Ertegun, fyrrverandi yfirmanni Atlantic
sem gaf plötur hljómsveitarinnar út. Með
þeim á sviðinu verður Jason Bonham,
sonur John Bonham trommuleikara sem
lést af völdum ofdrykkju 1980. Við andlát
hans tilkynntu þremenningarnir að nú væri
ferli hljómsveitarinnar lokið. Þeir komu að
vísu fram er þeir voru heiðraðir í Frægðar-
höll rokksins 1995, en það taldist vart með.
Þeir sem til þekkja segja endurkomu lengi
hafa staðið til og lengi var fjandskap þeirra
Plant og Page við John Paul Jones kennt
um að ekki varð af. Hann var raunar sá
sem vann allar útsetningar Zeppelin á þeim
tólf árum sem bandið starfaði. Ef Page og
Plant voru spurðir hvað væri þeim efst í
minningunni sögðu þeir það kraftinn á
sviðinu. Þeim var þá bent á að þeir þyrftu
ekki að hitta John Paul Jones nema þar.
Og í sumar kom bandið saman á ný
„einhvers staðar í Englandi“ eins og sagt
er. Hinn 10. júni var slegið í og tekin
nokkur lög aftur og eftir rennsli í gegnum
nokkra ópusa voru menn himinlifandi:
reynslunni líktu allir þrír við hreinsun,
verulega tilfinningasamur eftirmiðdagur.
Einhver stakk upp á lagi og svo var spilað,
eins og menn hefðu engu gleymt á þessum
áratugum frá því bandið vann saman.
Eftirvænting er mikil fyrir tónleikana
annað kvöld og er eins víst að bandið leggi
aftur fyrir sig konserta. Raunar er þetta
ein sú af hljómsveitum sjöunda og áttunda
áratugsins sem margir vildu sjá spila á ný.
Enn má kaupa miða fyrir annað kvöld
þegar þetta er skrifað: þeir kosta frá 113
þúsund upp í 353 þúsund. Það er því ekki
nema von að eitthvað af miðum sé eftir.
LED ZEPPELIN ANNAÐ KVÖLD
Led
Zeppelin í
blábyrjun
1968
meðan allt
var í góðu
gengi,
drykkjan
ekki farin
að setja
sinn svip
á líf og
háttu John
Bonham.
M
YN
D
/REU
TERS