Fréttablaðið - 09.12.2007, Síða 37

11 MENNING
bandi við þessi frétta- og áróðurs-
magasín sem yfirleitt voru fimm
mínútna löng. Myndin er svarthvít
og áttatíu mínútna löng og er unnin
á 35 mm filmu. Ég nota efni úr sov-
ésku kvikmyndaseríunni Landið
okkar og Tíminn framundan. Það
getur verið svona: „Flokkurinn
leiðir okkur hinn rétta veg komm-
únismans.“ Og við þetta eru hljóð
frá fólki að marsera og lestin brun-
ar gegnum myndina. Ég klippi
tökur sem ekki voru notaðar og
legg eigið hljóð og blanda þessu
saman og smám saman fer áhorf-
andinn að efast um hvað séu hinar
réttu áróðursmyndir og hvað eru
mín klipp.
Mig langar til þess að skapa eða
öllu heldur opna nýtt rými upplif-
unar og um leið segja sögu fólksins
í Sovétríkjunum. Ég vil einnig
reyna að lýsa þessari bjartsýni
sem ríkti á þessum árum í byrjun
sjöunda áratugarins. Eða öllu held-
ur lífslýginni eins og Josef Brodsky
kallaði það. Myndin á að heita
„Kynning“ eftir ljóði Josef Brodsky
þar sem hann hæðir hinn sovéska
lífsstíl.“
Fimm mánaða klipp
Ein af myndum Loznitsa sem hefur
unnið til fjölda verðlauna er
Umsátur eða „Blokada“, gerð úr
kvikmyndum sem 28 kvikmynda-
tökumenn í Leníngrad, nú St.
Pétursborg, tóku á meðan á nær
900 daga umsátri nasista stóð um
borgina í heimstyrjöldinni síðari.
Loznitsa klippti myndirnar saman
og vann hljóðið, sem eykur nálægð
myndanna og tilfinningu fyrir
þjáningum íbúanna í umsátrinu.
„Ég vildi sýna þessar kvik-
myndir á annan hátt án tónlistar
eða sögumanns. Það var það fyrsta
sem ég hugsaði þegar ég sá þær,“
segir Sergei Loznitsa. „Það voru
nemendur og starfsmenn við kvik-
myndastofnun í Leningrad sem
mynduðu allt. Það tók mig ekki
langan tíma að sortera efnið. Þetta
voru einungis fimm klukkustundir.
Síðan sat ég og klippti í þrjá mán-
uði. Reyndar þurfti ég að fara í
burtu af og til svo ég héldi fjarlægð
við efnið.“
Þögnin og systir hennar,
afskiptaleysið
- Eru allar kvikmyndir teknar á
meðan á umsátrinu stóð?
„Eftir flugeldasenur í lok stríðs-
ins notuðum við skot úr kvikmynd-
inni „Dómstóll fólksins“ frá 1946.
Myndin sýnir mannfjölda safnast
saman til að fylgjast með því þegar
þýskir stríðsfangar voru hengdir.
Þeir voru teknir af lífi þegar
kuldinn var sem mestur og látnir
hanga þarna vikum saman. Að
þetta voru Þjóðverjar finnst mér
vera aukaatriði. Það að fólk skuli
hafa safnast saman fyrir 60 árum
til þess að fylgjast með aftökum.
Jafnvel þótt almenningur hafi
þurft að ganga í gegnum allar
hörmungarnar þá er það okkur
óskiljanlegt í dag. En eitt er víst að
miklu fleiri létu lífið í Umsátrinu
en opinberar sovéskar tölur gáfu í
skyn eftir stríð.
Þegar myndin var tilbúin héld-
um við sýningu í St. Pétursborg
fyrir gamalt fólk sem ólst upp á
meðan á umsátrinu stóð.
Á eftir var alger þögn í salnum.
Daginn eftir hringdi gömul kona
í kvikmyndahúsið og vildi vita hver
væri leikstjórinn. Þegar konan í
afgreiðslunni spurði hvers vegna
svaraði hún: „Mig langar til að
faðma þennan dreng.“
Hljóðvinnsla við Umsátrið var í
höndum Vladimirs Golovnitski.
„Við notuðum efni úr hljóðsöfnum
en það eru engin til frá því fyrir
1950 en myndirnar eru að mestu
teknar árin 1941-43. Hljóðið er
mjög mikilvægur hluti af því
hvernig við upplifum myndir,“
segir Sergei Loznitsa og við bíðum
spennt eftir að fá að upplifa það í
heimildarmyndinni Kynning þar
sem hann dregur fram sína eigin
mynd úr sovéskum filmum.
Frá Stalíngrad á stríðsárunum en ein
þekktasta mynd Sergei er unnin úr
gömlu efni frá umsátrinu um borgina.
Grár veruleikinn í St. Pétursborg, sýn
yfir snæviþakin þökin. „Það hefur í raun-
inni ekkert breyst,“ segir Sergei.
Næsta heimildarmynd Sergei er líka
unnin úr gömlu efni, áróðursmyndum um
hið hamingjuríka líf á tímum Sovétsins.
St. Pétursborg að vetri. Öflugir heimildar-
mynda gerðarmenn eru þar í borg en fáar
leiðir til að koma verkum þeirra á framfæri.
Gefum góðar stundir
Gjafakort í Þjóðleikhúsið er frábær gjöf fyrir alla fjölskylduna
ÞJÓÐLEIKHÚSIÐ
www.leikhusid.is
Sérstök gjafakort á
Skilaboðaskjóðuna
M
YN
D
/H
ELG
A
BREKKA
N
M
YN
D
/H
ELG
A
BREKKA
N