Fréttablaðið - 29.08.2008, Blaðsíða 22

22 29. ágúst 2008 FÖSTUDAGUR
„Ef við megum ekki eiga hann þá
hljótum við að verða að selja
hann,“ segir Svandís Svavarsdótt-
ir, fulltrúi Vinstri-grænna í stjórn
Orkuveitu Reykjavíkur, um hlut
Orkuveitunnar í Hitaveitu Suður-
nesja (HS).
Samkvæmt áfrýjunarnefnd
samkeppnismála má Orkuveitan
ekki eiga meira en 10 prósenta hlut
í HS, en á nú ríflega 16 prósent og
hafði samið við Hafnarfjarðarbæ
um kaup á ríflega 14 prósentum í
viðbót. Samkvæmt heimildum
Markaðarins hafa bæði Geysir
Green Energy (GGE) og Norðurál
spurt eftir hlut Orkuveitunnar.
Svandís kveðst þeirrar skoðunar
að orkufyrirtækin eiga að vera í
almenningseigu.
Kjartan Magnússon, fráfarandi
stjórnarformaður Orkuveitunnar,
segir þessi mál hafa verið í
stöðugri skoðun, hins vegar hafi
menn tímann fyrir sér í þessu efni.
Hann staðfestir að utanaðkomandi
aðilar hafi sýnt áhuga á að eignast
hlutinn, en kveður ekki tímabært
að gefa um það nánari upplýsing-
ar.
Hjörleifur Kvaran, forstjóri
Orkuveitunnar segir sennilegt að
fátt gerist fyrr en Hitaveita Suður-
nesja hefur verið endurskipulögð.
Orkuveitan og Hafnarfjarðar-
bær eiga ennfremur í málaferlum
vegna samnings um kaup Orku-
veitunnar á hlut Hafnarfjarðar í
HS. Orkuveitumenn og Hafnfirð-
ingar segja hvorir um sig að fátt
verði selt meðan málið sé fyrir
dómstólum. - ikh
KJARTAN
MAGNÚSSON
SVANDÍS
SVAVARSDÓTTIR
Orkuveitan hlýtur að selja
„Upphaflega hugmyndin var að
koma okurlánurunum frá. Nú hafa
þeir snúið aftur, í gervi góðgerðar-
manna,“ segir Muhammad Yunus,
upphafsmaður svonefndra örlána í
þriðja heim-
inum og
handhafi
friðarverð-
launa Nób-
els, í samtali
við Spiegel.
Fram
kemur í
umfjöllun
tímaritsins
að vestræn
stórfyrir-
tæki hafi
fjárfest sem
nemur tugum milljarða í örlánum
undanfarin fjögur ár.
Í þeim hópi eru fyrirtæki á borð
við Credit Suisse, Morgan Stanley,
Axa, Blackstone og Carlyle. Einnig
hafa vestrænir lífeyrissjóðir fjár-
fest í örlánafyrirtækjum.
Þessi starfsemi hófst í Bangla-
dess fyrir nokkrum áratugum. Hún
gengur út á að lána fátæku fólki,
einkum konum, lágar upphæðir til
þess að hefja rekstur. Vextir eru
heimtir af lánunum, jafnvel yfir 20
prósent, en í tilviki Yunusar, fer
allur ágóði í að mæta útlánatapi og
greiða kostnað. Hugmyndin er
fyrst og fremst að draga úr
fátækt.
Nú hafa ýmsir séð í þessu gróða-
von. Til að mynda er mexíkóski
Compartamos-bankinn upprunninn
í örlánastarfsemi. Hann var skráð-
ur á hlutabréfamarkað í fyrra. Þar
eru vextirnir á örlánum nálægt
níutíu prósentum og hagnaður
bankans yfir fimmtíu prósent. For-
stjórar hans réttlæta þetta hins
vegar með því að þeir þjóni hvor-
um tveggja, fátækum og fjárfest-
um. - ikh
Okurlán til fátækra
MUHAMMAD YUNUS
NORDICPHOTOS/AFP
Samdráttur í útflutningi og einka-
neyslu í ár og á næsta ári munu
leiða til mikils samdráttar í hag-
vexti og aukins atvinnuleysis.
Ekki mun rétta úr kútnum fyrr en
á árinu 2010. Þetta kemur fram í
skýrslu Hagfræðistofnunar Sví-
þjóðar sem birt var á miðviku-
dag.
Hagvöxtur í ár verður 1,7 pró-
sent, í stað 2,4 prósenta sam-
kvæmt spá stofnunarinnar í júní.
Hagvöxtur á næsta ári verður 1,4
prósent í stað 2 prósenta, sam-
kvæmt fyrri spá. Árið eftir mun
hann ná 3 prósentum. Stofnunin
spáir 5,9 prósenta atvinnuleysi í
ár og 6,5 prósenta atvinnuleysi á
næsta ári. Stofnunin telur sam-
drátt og minnkandi verðbólgu
gefa færi á stýrivaxtalækkun í
byrjun næsta árs, en mikill þrýst-
ingur er á Seðlabanka Svíþjóðar
að lækka stýrivexti.
Spá Hagfræðistofnunarinnar er
betri en spár greiningardeilda
SEB og Handelsbanken sem birt-
ar voru í vikunni. Skýrsla SEB,
sem sænskir fjölmiðlar segja
„kolsvarta“ segir hagvöxt í ár
verða 1,4 prósent og 0,9 á næsta
ári. -msh
Samdráttarskeið
hafið í Svíþjóð
Samkvæmt skýrslu Trygg-
ingarsjóðs bandarískra
sparifjáreigenda sem birt
var á þriðjudag hefur
bankakerfi landsins ekki
staðið verr síðan í upphafi
tíunda áratugarins, en þá
gekk stærsta hrina banka-
gjaldþrota í sögu Banda-
ríkjanna yfir.
Bandarísk stjórnvöld hafa nú
nánar gætur á 117 bönkum sem
óttast er að reki í þrot. Samanlagð-
ar eignir þeirra nema um 78 millj-
arða dollara. Þetta er mikil aukn-
ing frá því í maí, þegar síðustu
tölur voru birtar. Þá höfðu stjórn-
völd gætur á níutíu bönkum með
eignir upp á 26 milljarða. Þetta
kemur fram í nýrri skýrslu Trygg-
ingarsjóðs bandarískra sparifjár-
eigenda, FDIC.
„Sannast sagna er niðurstaðan
afleit,“ sagði Sheila Blair, yfir-
maður FDIC, þegar skýrslan var
kynnt, en hún sagði að enn ætti
eftir að fjölga á listanum og að
botninn væri ekki í sjónmáli í láns-
fjárkrísunni. Þá sagðist Blair ótt-
ast að sjóðir FDIC dugi ekki til að
standa undir skuldbindingum ef
það komi til stórra bankagjald-
þrota. Að jafnaði hafa 13 prósent
banka sem lenda á listanum orðið
gjaldþrota. Listinn er þó hvergi
nærri tæmandi. Til dæmis var
Indymac, sem varð gjaldþrota í
sumar, ekki á lista FDIC um banka
í vandræðum.
Ársfjórðungslegar skýrslur
FDIC eru taldar með bestu heim-
ildum um ástand bandaríska
bankakerfisins sem völ er á. Þessi
skýrsla er talin sýna að ástand
bankakerfisins nú sé verra en
nokkru sinni síðan í upphafi
tíunda áratugarins, þegar síðasta
gjaldþrotahrina gekk yfir.
Tekjur bandarískra viðskipta-
banka drógust saman um 86,5
prósent miðað við sama tíma í
fyrra. Þá námu afskriftir 26,4
milljörðum dollara og hafa ekki
verið meiri síðan 1991. Vanskil
jukust um 19,6 prósent milli árs-
fjórðunga, en nú nema lán sem
eru meira en þrjá mánuði í van-
skilum um 26,7 milljörðum doll-
ara og hafa ekki verið hærri síðan
1993. Vanskil hafa aukist í hverj-
um síðustu níu ársfjórðunga. Þá
þykir mikið áhyggjuefni að van-
skil hafa vaxið mun hraðar en
afskriftarreikningar bankanna.
Verðhrun hlutabréfa í fast-
eignalánasjóðunum Fannie Mae
og Freddie Mac hafa einnig haft
alvarleg áhrif á bandaríska banka,
því hlutabréf þeirra vega mjög
þungt í eignasafni flestra við-
skiptabanka.
Í síðustu viku vakti Kenneth
Rogoff, fyrrverandi aðalhagfræð-
ingur Alþjóðagjaldeyrissjóðsins,
athygli þegar hann lýsti því yfir
að fjöldi bandarískra banka ætti
eftir að verða gjaldþrota á næstu
árum, og að meðal þeirra yrði
minnst einn stórbanki.
- msh@markadurinn.is
VERRA EN Á HORFÐIST Þegar ríkið tók yfir hinn gjaldþrota Indymac-banka í sumar var
talið að kostnaður skattgreiðenda yrði á bilinu 4 til 8 milljarðar, en nú lítur út fyrir að
hann verði nærri 9 milljarðar. MARKAÐURINN/AFP
Fleiri bandarískir
bankar eru í hættu
Eigið fé Sparisjóðs Keflavíkur
rýrnaði um meira en helming á
fyrri helmingi ársins, samkvæmt
hálfsársuppgjöri sem birt var í
gær.
Það nam 25,5 milljörðum króna
um áramót, en 12 milljörðum um
mitt árið.
Sparisjóðurinn tapaði 10,6 millj-
örðum króna eftir skatta á tíma-
bilinu. Það skýrist af þróun hluta-
bréfamarkaða og
varúðarniðurfærslu eignasafns
sjóðsins, að því er fram kemur í
tilkynningu til Kauphallarinnar.
Þar munar mestu um eignir í
Exista og Icebank, að sögn Geir-
munds Kristinssonar sparisjóðs-
stjóra.
Haft er eftir honum í tilkynn-
ingunni að sjóðurinn hafi undan-
farin ár byggt afkomu sína á þróun
fjármálamarkaða, það er verð-
bréfaeign. Undanfarna mánuði
hafi óhagstæðar markaðsaðstæð-
ur komið niður á afkomu sjóðsins.
„Miklar lækkanir á mörkuðum,
verðmætarýrnun og háir stýri-
vextir hafa skilað neikvæðri
afkomu fyrstu sex mánuðina,“
segir hann í tilkynningunni.
Eiginfjárhlutfall sparisjóðsins
nam 10,31 prósenti um mitt árið.
Geirmundur segir að hefðbund-
in bankastarfsemi skili sjóðnum
jákvæðri niðurstöðu og í áætlun-
um sé gert ráð fyrir því að styrkja
grunnreksturinn frekar. Síðari
helmingur ársins fari vel af stað
„og ef ytri aðstæður verða hag-
stæðar, þá mun afkoma sparisjóðs-
ins verða vel viðunandi.“ - ikh
Helmings rýrnun eigin fjár
Í SPARISJÓÐNUM Sparisjóður Keflavíkur
tapaði hátt í ellefu milljörðum króna á
fyrri helmingi ársins. FRÉTTABLAÐIÐ/VILHELM
Hagnaður fasteignafélagsins
Eikar nam 357 milljónum króna á
fyrstu sex mánuðum ársins sam-
kvæmt hálfsársuppgjöri sem birt
var í gær (fimmtudag). Á sama
tíma í fyrra var hagnaðurinn tæpir
tveir milljarðar króna.
Velta félagsins var 806 milljónir
króna, en það er 16 prósenta aukn-
ing frá fyrra tímabili.
Arðsemi eiginfjár var 30,2 pró-
sent. Rekstrarhagnaður fyrir
afskriftir (EBITDA) nam 646
milljónum og jókst um 27 prósent.
Félagið sérhæfir sig í útleigu
atvinnuhúsnæðis á höfuðborgar-
svæðinu.
Í fréttatilkynningu segir að
þrátt fyrir samdrátt í samfélaginu
og erfiða stöðu á fasteignamark-
aði hafi reksturinn gengið vel.
Eik er í eigu Saxbygg sem á 55
prósent og Glitnis sem á 43 pró-
sent. Aðrir eigendur eiga aðeins
tveggja prósenta hlut. - msh
Eik hagnast um
357 milljónir