Réttur - 01.06.1915, Blaðsíða 33

— 39 -
marflöturinn mundi vera í stafalogni og sjóleysu. Frá þeirra
sjónarmiði er jafn grunnfært að mæla dýpt hafsins eftir
gárunum á yfirborðinu og hitt, að skýra markaðsverðið
með framboði og eftirspurn, sem líka séu augnabliksgárar
á úthafi fjármálanna. Hinsvegar telja auðvaldssinnar fram-
leiðslukostnaðinn óviðkomandi markaðsverðinu og framboð
og eftirspurn alvöld um verðlagið.
Pað er eftirtektarvert við kenningu auðvaldssinna, eins og
hún kemur fram í Viðskiftafræði hr. J. O. og raunar hjá
skoðanabræðrum hans yfirleitt, að þeir gera sig ánægða
með svo lítið. Enginn, sem spyr um hversvegna folaldið
kostar 25 krónur, hækkar síðan í verði um 30 kr. á ári,
þangað til það er fullorðinn hestur, verður öllu fróðari af
að fá það svar, að þetta mismunandi verð sé að kenna
mannlegum vilja. Sá vilji virðist ærið dutlungafullur og mjög
fáráður. Því að ef viljinn einn var nægur til að verðleggja
hestinn, þá er það óskiljanlegt hvað vilji kaupandans er
alt af sanngjarn við framleiðandann. En raunar virðist þetta
hjal auðvaldssinna um viljann vera fremur gaman en al-
vara.
Aftur á móti skýrir kenning jafnaðarmanna þetta til fulln-
ustu. Verðhækkun hestsins á þessum aldri stendur í ná-
kvæmu samræmi við tilkostnaðinn, við meðalverð á árs-
fóðri hesta undir núverandi kringumstæðum á íslandi.
Aðalsönnun hr. J. Ó. í hinum tilfærða kafla eru dæmin
um klaufann og gimsteininn, enda eru þau gamall kunningi
úr samskonar ritum á erlendum málum. Bæði eiga dæmin
sammerkt í því að vera nokkuð »utangarna«, vera utan við
efnið. Peir verkamenn, sem eru svo klauffengir að þeir
koma engu áleiðis með vinnuna og meira að segja ónýta
efnið, sem þeim er fengið í hendur, eru áreiðanlega svo
sjaldgæfir, að þeir hafa ekki áhrif á márkaðsverð. En ann-
ars er þetta dæmi hreinn og beinn útúrsnúningur, eins og
sjá má af því sem áður er sagt um gildiskenningu jafn-
aðarmanna. Verð á vöru fer eftir meðalverði á meðalmanns-
verki allra þeirra sem sömu atvinnu stunda og eiga að-
gang að sama markaði. Segjum að meðalverð á íslensku