Réttur - 01.06.1915, Blaðsíða 51

- 57 -
lítið munu bankaseðlar vera nótaðir í þeim viðskiftum, en
þó er ekki gott að vera án þeirra. Við getum tæplega
vænst þess, að aðrar þjóðir beri eins mikið traust til okk-
ar, eins og við sjálfir, enda munu Landsbankaseðlar okkar
tæplega goldnir fullu nafnverði á erlendum markaði. Þó
veit eg ekki, hvort miklu munar á þeim og inum gulltrygðu
íslandsbankaseðlum, en ekki væri furða, þótt nokkru mun-
aði, og væru gulltrygðir seðlar nauðsynlegir í viðskiftum
milli þjóða, eins og nú standa sakir.
En þá getum við í bráðina lifað í voninni um að síðar
verði settur á stofn alþjóðabanki, er géfi út ógulltrygða
seðla á ábyrgð allra menningarþjóða, seðla, er gangi sem
gjaldmiðill um heim allan, og geri alla peningasláttu óþarfa.
Vísindin eru í raun og veru alþjóðaeign, enda hafa nú
á sfðari tímum komið fram tillögur um stofnun ýmsra al-
þjóðavísindastofnana. F*ær þyrftu þá annaðhvort að lifa á
samskotafé, eða stofnaður yrði alþjóðasjóður eða alríkis-
sjóður, er bæri kostnaðinn. Lægi nú ekki næst, þegar þjóð-
irnar hefðu komið sér saman um að koma á fót einhverri
slíkri vísindastofnun, að gefa út seðla, er gjaldgengir skyldu
í öllum löndum, og borga með þeim þann kostnað, sem
af vísindastofnuninni leiðir.
Fyrir hverja nýja alþjóðastofnun mætti svo að líkindum
gefa út nýjan flokk alþjóðaseðla, en þó ekki meir en svo,
að þeir gengju fullu nafnverði meðal allra þjóða.
Hingað til hefir féþröng bagað flesta vísindastarfsemi,
enda hafa þjóðirnar reynst örari á fé til margs, er óþarfara
virðist, og eigum við íslendingar hér óskilið mál með öðr-
um þjóðum.
Nú þykist eg hafa bent á félind þá: vöxtu af gjaldmiðli
í verslun — er vísindin vel mættu njóta, þar eð hún flýt-
ur af viðskiftum manna og þjóða, en er ekki uppskera af
erfiði einstaklingsins á sama hátt og korn og kjöt. Virðist
og eðlilegast, að fé því, sem er af þjóðfélagslegum upp-
runa, sé varið í þjóðfélagsþarfir, og fé af alþjóðlegum upp-
runa í alþjóðaþarfir, fremur en ti! að auðga fáa menn.
Auðvitað mætti kaupa fyrir alþjóðaseðlana ýmiskonar