Réttur - 01.06.1915, Blaðsíða 60

— 66 —
verða jafnan með skýrustu rökum taldir fremstir í röðinni.
Þeir veita drjúgum peningastraum inn í landið, í vasa al-
þýðunnar og til opinberra þarfa, í þessu góða verzlunar-
ári. Starfsmenn þjóðarinnar og daglaunamennirnir, sem
vinna hvern dag fyrir ákveðnu kaupi, standa þeim hér um
bil jafnfætis í þessu efni.
En hvar skyldu þeir standa í stiganum sumir af þeim
mönnum, sem mikill hluti íslenzkrar alþýðu ber mesta lotn-
ingu fyrir — og virðist tamast að tyldra til opinberra trún-
aðarstarfa, í bæjarstjórnir og fleira þess konar — ef litið
er á þá frá þessu sjónarmiði?
Fjöldi manna hyggur að kaupmannastéttin og gróða-
brallsmennirnir, sem fylla flest kauptúnin hér á landi, séu
helztu velgjörðarmenn alþýðunnar og leggi stærsta skerf-
inn til landsjóðs- og sveitarþarfa. Hér skal stuttlega bent á
eitt dæmi, sem sýnir hvað þetta álit er falskt. Einn stór-
laxinn úr þessum hóp, sem situr í bæjarstjórn eins kaup-
staðarins og gegnir fleiri trúnaðarstörfum fyrir bæinn, hef-
ir fyrir atvinnugrein heildsölu á einstöku vörutegundum
erlendum og innlendum, einkum sjávarafurðum og því, er
heyrir til skipaútgerðar. Hann á sjálfur gott skip og vel
búið til fiskiveiða, en síðustu missirin hefir það legið upp
í hrófi og eigi verið hreyft til þess. Eigandanum eigi fund-
ist svara kostnaði að gera það út, hversu mikill sem síld-
araflinn hefir orðið. Líklegt er, að þessi maður hafi all-
góðar tekjur af verzlun sinni fyrst það er tilvinnandi að
láta skipið standa ónotað, til þess að geta gefið sig allan
við henni. Og lítill er arður alþýðumanna af atvinnu á skip-
inu því. — Hvað haldið þið að hann greiði af tekjum sín-
um í landsjóð? Nú eru þær »netto« yfir 100 þúsund á
ári. Samkvæmt núgildandi lögum, er eigi hægt að ná því
með neinum skatti svo teljandi sé. Daglaunamaðurinn, sem
vinnur hjá honum fyrir lágmarkskaup, greiðir hér um bil
eins mikið í landsjóð, óbein gjöld; hann neytir kaffi, syk-
urs og annarar tollskyldrar vöru eins og kaupmaðurinn.
Qróðabrallsmaðurinn stritast við að sitja, og hlera við
Símann, eftir breytingum á markaðsverðinu. Sé f>að hækk-