Réttur - 01.06.1915, Blaðsíða 94

- 100 -
Akureyrar, gegn geypi verði. Hann tekur síðari kostinn, og
hvað skeður? Gjöld hans til landsjóðs af jarðeigninni, auk-
ast ekki um eina krónu. Er þetta nú sanngjarnt gagnvart
bændum, sem búa í afdölum og á útkjálkum? Hverjir eiga
að bera hin auknu útgjöld landsjóðs við þessi fyrirtæki?
bóndinn í afdalnum eða verkamenn í kaupstöðum með
auknum tolli og vörutolli. Pað mundi meiri hluti núverandi
þingmanna álíta rétt að líkindum.
í kringum Rvík eru ýmsar jarðir í svo háu verði, að það
borgar sig naumast að reka á þeim bú eins og stendur —
sem stafar ýmist af því að þær eru spentar, sem veð gegn
bönkunum eða þá af voninni um að geta selt þær hærra,
þegar líflegar blési með eftirspurn en nú.
Meðaljörð í Mosfellssveit er tíusinnum dýrari en stórjörð
í Þingeyjarsýslu, en hefir tíusinnum minni ábúð fram að
fleyta.
Hvaða áhrif skyldi landskattur hafa á nágrenni Reykja-
víkur? Líklega þau, að verkamenn í Rvík, sem nú þiggja
úr bæjarsjóði, mundu smámsaman fara að bera sig við að
rækta þar bletti í kringum kotin sín. Lóðir í Rvík eru líka
svo dýrar að þeir hafa ekki efni til þess að byggja þar hús
fyrir sig. Stórar fjölskyldur þröngva sér saman í einu til
tveimur litlum og loftillum þakherbergjum, og mega þakka
fyrir nú orðið, ef þær fá nokkurt skýli.
Lóðaskatturinn mundi koma því til leiðar að lóðirnar
lækkuðu þar til muna í verði. Pá yrði hægra fyrir með
byggingar, og kjör verkalýðsins mundu batna.
Benda má á ótalmargt fleira, sem sýnir og sannar hvað
núverandi skattagrundvöllur þjóðfélagsins er óheppilegur og
óréttldtur. Vil eg árétta það ofurlítið betur. í Eyjafirði tíðk-
ast nú þau dæmin að jarðir, sem fyrir fáum árum gengu
kaupum og sölum fyrir 3—6000 kr., eru nú seldará25—30
þúsund kr. — Mundi nú sjálfsagt boðið í flestar jarðir
fyrir innan Akureyri, meira en helmingi hærra verð en fyrir
örfáum árum. Þetta gera samgöngubætur og afstaðan,
hinn góði markaður á Akureyri fyrir mjólkurafurðir og hey;