Réttur - 01.06.1915, Blaðsíða 92

98 -
skattur af óbygðu landi (IV2 miljón krónur). Einstakir
menn, sem dvelja í öðrum löndum, eiga þar stórsvæði, og
bíða þess að þau hækki í verði.
— Á Nýja-Zeelandi var þessi skattaleið hafin árið 1893.
Þar er Iandskattur kominn á til fulls, nema í einstöku kaup-
stað, sem hafa eignaskatt - og búið að reyna hann lengst.
Fregnir þaðan hefi eg úr skýrslu,' sem forsætisráðherra
N.-Zeel. gaf út, óg birtist í ensku tímariti fyrir örfáum ár-
um. Áhrif skattsins eru þannig: »að ræktun landsins hefir
aukist stórkostlega, og ennfremur húsabyggingar. Verst
borgaði sig að láta lóðir og ræktanlegt land standa ónotað.
— Skatturinn hefir dregið úr gróðabralli manna á fasteign-
um. Vegna þess að hann er látinn ná til verðhækkunar
þeirrar, sem kemur fram við opinber mannvirki, hafniro.fi.
Eg hefi með stuttu yfirliti skýrt frá þessari kenningu,
helztu andmælunum, sem komið hafa fram gegn henni —
og reynslu þeirri, sem fengin er, þar sem hún hefir verið
framkvæmd. En það mun nú naumast þykja fullnægjandi.
— Þá ætla jeg í fáum dráttum að lýsa afstöðu minni gagn-
vart henni — eða hvort hún gæti átt við hér á landi og þá
á hvern hátt. En eg vil taka það fram, að eg hef ekki enn
hugsað það mál svo í gegn, að það sé fyrir mig full og
ófrávíkjanleg niðurstaða í formsatriðum, er eg legg til.
í allri löggjöf — og þá náttúrlega líka í
lslenzk skattalöggjöf — höfum vér tekið nágranna-
skattalöggjöf. þjóðirnar til fyrirmyndar, og hagað sköttum
eins og þær, haft þá að miklu leyti óbeina, sem iolla. Eg
gat þess áður, að það hlyti að dragast eitthvað enn, að
landskattur gilti einn í gömlu Jmenningarlöndunum, af eðli-
legum ástæðum. En hér á landi þarf það ekki að dragast
eins, að mínu áliti; vér megum hætta að^einblína á gömlu
löndin og líta til yngri landbúnaðarlandanna.
Hér er ekki um sérlega mikið auðsafn (kapital) að ræða
hjá einstökum mönnum — minsta kosti ekki til sveita —
svipað því, sem títt er erlendis. Við höfum enn eigi neina