Réttur


Réttur - 01.01.1953, Side 36

Réttur - 01.01.1953, Side 36
36 RETTUR búnaðarvara á innlendum markaði, og verður ekki um það deilt að þar átti Sósíalistafl. drýgstan þátt í því samkomulagi, sem orðið hefur bændum hagstæðara en nokkur önnur tilhögun, sem upp hefur verið tekin á þeim málum. Bændastéttin er minnug kreppuáranna frá f jórða áratug þessarar aldar, þegar erlendur markaður brást, og kaupgeta innlendra neyt- enda var svo lítil vegna lágs kaupgjalds, og ónógrar atvinnu, að innl. markaðurinn gat ekki tekið á móti framleiðslunni, þótt hún væri miklu minni en nú. Þá var leitað eftir samkomulagi við neytendasamtökin, og varð það til þess að bæta úr brýnustu nauð- syn í bili. Kom þá greinilega í ljós, að samvinna milli þessara stétta var hið eina sem gat tryggt hagsmuni beggja. En þegar styrjöldin var hafin og verðlag breyttist, svo sem raun varð á, reyndist óhjákvæmilegt að taka þau mál til athugunar að nýju. Fyrsta stigið í sambandi við þá athugun var skipun sex manna nefndarinnar svo kölluðu sumarið 1943. Var hún skipuð þrem fulltrúum frá Búnaðarfélagi íslands og þremur fulltrúum frá aðal- neytendasamtökum Reykjavíkur. Nefnd þessi náði samkomulagi um verðlagsgrundvöll landbúnaðarvara, er byggðist á því, að bændur skyldu hafa sambærilegar tekjur og aðalvinnustéttir bæj- anna. Það er athugavert að þessi hugmynd kemur fyrst fram, þegar Sósíalistaflokkurinn er orðinn voldugt afl í verkalýðshreyf- ingunni, og jafnframt orðinn að stóru pólitísku valdi á Alþingi. Enda er það fullkunnugt öllum þeim er nálægt þessum málum komu í það sinn, að það voru fyrst og fremst áhrif hans er þessum úrslitum réðu. Þetta var hið svo nefnda sex manna nefndar sam- komulag, sem bændastéttinni hefur þótt svo mikils virði, að vart mun finnast einn einasti bóndi á öllu landinu, sem ljá vildi máls á því að nema það úr gildi. Enda var hér um að ræða meiri viður- kenningu á gildi þess starfs, er bændur inna af hendi en bænda- stéttin hafði áður átt að venjast. Þannig stóðu málin fram á árið 1944, er athuga skyldi verðlagn- ingu landbúnaðarvaranna að nýju. Kom þá í ljós að landbúnaðar- vísitalan hafði hækkað um 9,4%. Var þá Búnaðarþing kallað saman í skyndi til þess að taka afstöðu til þessarar verðhækkunar. Voru viðbrögð þess þau, að samþykkja eftirgjöf á þessum 9.4%, sem verðið hefði átt að hækka samkvæmt vísitölunni. Var mikið úr því gert, að þarna væri bændastéttin að fóma hluta af sínum rétti til þess að bjarga þjóðinni frá hinu ægilega dýrtíðarböli. Sannleikurinn var þó miklu fremur sá, að bændastéttin var að engu spurð í þessu efni, heldur voru þeir fulltrúar sem hér um fjölluðu,

x

Réttur

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Réttur
https://timarit.is/publication/319

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.