Réttur - 01.07.1930, Blaðsíða 5
Rjettur]
STRAUMHVÖRF
221
afleiðingar auðvaldsskipulagsins sjálfs,kreppurnar,sem
stafa af glundroða framleiðslunnar, sem hlýtur að
verða, þegar framleitt er skipulagslaust af einstökum
eigendum framleiðslutækja, sem hver reynir að fram-
leiða sem mest.
Staðarlega sjeð eru arnar heimskreppunnar tveir:
1) Auðvalds-Austurevrópa: Pólland, Rúmenía, Ung-
verjaland, Austurríki og Tschekoslovakia, þar sem
kreppan hefur geisað grimmilega síðan vorið 1929, —
og 2) Bandaríki Norður-Ameríku, þar sem auðkenni
kreppunnar brutust út í verðbrjefahruninu mikla í
sept. 1929 og fór svo sívaxandi síðan.
Og á örskömmum tíma hefur kreppan síðan breiðst
út um allan auðvaldsheiminn. Akuryrkjulönd Ameríku
og Asíu hafa dregist inn í hringiðuna einmitt fyrir
landbúnaðarkreppuna, sem er eitt aðaleinkenni heims-
kreppunnar nú. Aldrei hefur kreppa í auðvaldsskipu-
laginu dunið svo yfir öll lönd samtímis og engu þyrmt
— nema auðvitað ráðstjórnarríkjunum, þar sem við-
skiftalögmál auðvaldsþjóðfjelagsins hafa horfið með
því sjálfu.
Aðaleinkenni kreppunnar er ógurlegt verðfall á mat-
vöru úr jurtaríkinu, hráefnum af jurtum, og málmum,
sem hringarnir ekki ná yfir. Ennfremur atvinnuleysi
meir en nokkurntíman fyr.
Skal nú tilgreind verðbreyting nokkurra málma:
(í enskum pundum)
Tíu (ensk tonn)
Blý
Kopra (tonn)
Palmolía (tonn)
Tólg (Auströlsk vætt)
Gummí
n/6 1914. >y3 1929. 3>/io 1929. >% 1930.
143/o 222/o 189/io >63/o
19/o 23/16 22/8 >8/,2
24/0 23/, g 22/, g 21/0
3>/l0 39/o 33/5 29/0
31/3 41/0 38/o 36/0
2/2 >/o>/4 9'/4 pence 7'Ziopence
(shilling)