Réttur - 01.07.1930, Blaðsíða 4

220 STRAUMHVÖRF [Rjettur
rústir. Og hin merkilega tilraun var gerð að reisa þetta
við — ekki á auðvaldsgrundvelli eins og í Þýskalandi,
Austurríki og slíkum löndum — heldur á grundvelli
kommúnismans. Allir borgaraflokkar, þar með taldir
sosialdemokratar, álitu að þessi tilraun hlyti að mis-
hepnast, annaðhvort myndi Rússland fleygja sjer í
fangið á auðvaldinu innan skamms eða alt hrynja í
rústir. Með 5 ára áætluninni, sem hófst 1. okt. 1928,
köstuðu rússnesku kommúnistarnir teningunum. »Hjer
er«, sögðu þeir, »það sem við ætlum að framkvæma á
næstu 5 árum innan okkar skipulags. Framleiðslu-
magnið 1988 þrefalt á við 1914, verkalaunin meir en
tvöföld á við 1914, samyrkjubú á 15 miljónum hektara,
sjöstundadagur mestmegnis kominn á í iðnaðinum!«
Framkvæmd þessarar áætlunar átti að verða próf-
steinninn á þrótt hins frjálsa vei'kalýðs og skipulags-
magn hins nýja þjóðfjelags. Borgaraflokkarnir hlógu
og hæddust að »draumórum« kommúnistanna. Hvernig
átti að skapa svo öra iðnaðarþróun í hinu fátæka Rúss-
landi, sem ekkert auðvald vildi lána eyrisvirði, — þeg-
ar sjálf Paradís auðvaldsins, Ameríka, aldrei hafði
upplifað svo öra þróun á sínu besta skeiði. — 5 ára
áætlunin beið nú dóms reynslunnar — og eftirvænting-
in var geysileg.
Og nú er dómurinn fallinn. Hann felst í heimsá-
standinu sem nú ríkir. Látum oss athuga það.
H eimskreppan.
Yfir auðvaldslöndin — þ. e. a. s. heiminn utan ráð-
stjórnarlýðveldanna — hefur dunið hin ægilegasta at-
vinnukreppa, sem auðvaldið enn hefur upplifað. Ekk-
ert sýnir skýrar en það, að þessi kreppa skuli verða
svo skelfileg einmitt á blómaöld hringanna og sam-
dráttar auðmagnsins, hve lítið allar sameiningartil-
raunir auðmannanna megna að ráða við hinar eðlilegu