Réttur - 01.07.1930, Blaðsíða 27

Rjettur]
MARXISMINN
243
inn til víðtækrar og alhliða rannsóknar á gangi sköp-
unar, þróunar og hrörnunar í hinum félagslegu mynd-
um framleiðsluháttanna, þar sem hann rannsakaði alla
andstæða viðleitni í heild sinni og rakti hana til hinna
nákvæmlega ákveðanlegu lífs- og framleiðsluhátta ó-
likra þjóðfélagsstétta og útrýmdi hlutdrægni og ein-
staklingsgeðþótta við úrval og túlkun sérstakrar »ríkj-
andi« hugmynda, en gerir hinsvegar ljóst, að undan-
tekningarlaust eiga allar hugmyndir og ólíkar tilhneig-
ingar rætur sínar í ásigkomulagi efnislegra fram-
leiðsluafla. Mennirnir skapa sér sjálfir sögu. á*n Marx
vakti athygli á, af hverju hvatir mannsins og einkum
lýðsins ákveðast, hvernig árekstur andstæðra hug-
mynda og viðleitni skapast, hvað allir þessir árekstrar
í öllum mannlegum félagsmyndum sýna, hver séu hin
hlutlægu framleiðsluskilyrði hins efnalega lífs, sem
myndar grundvöllinn að allri sögulegri starfsemi
mannanna og loks hvert þróunarlögmál þessara skil-
yrða sé. Hann vísaði veginn til vísindalegrar rannsókn-
ar á sögunni, sem heildar samkynja lögbundinna fyrir-
brigða, allt um hina afskaplegu margbreytni sína og
mótsetningar. — Það eru almennt viðurkenndar stað-
reyndir, að í hverju þjóðfélagi eru tilhneigingar sumra
algerlega andstæðar tilhneigingum annara, að þjóðfé-
lagslífið er fullt mótsetninga, að sagan er barátta milli
þjóða og þjóðfélaga, en jafnframt innbyrðis barátta
með þjóðum og þjóðfélögum, — og auk þessa tíma-
bundin skifting friðar og styrjalda, byltingar og aftur-
halds, kyrrstöðu, skjótra framfara eða hnignunar.
Marx lét oss í té þann leiðarvísi, er gerir fært að upp-
götva lögmálssamræmið í öllum þessum óskapnaði,
þessu völundarhúsi, er svo virðist. Það er nefnilega
kenningin um stéttabaráttuna. — Aðeins við að kynna
sér heildar-viðleitni allra félaga ákveðins þjóðfélags
eða félagsheildar er unt að ákveða á vísindalegan hátt