Réttur - 01.07.1930, Blaðsíða 41

Rjettur]
MARXISMINN
257
grundvöllur smáyrkjunnar, hið sígilda form hennar og
jafnframt skilyrði fyrir viðgangi hennar og velmegun.
En smáyrkja eða smárekstur er aðeins samrýmanleg
þröngum upphafslegum takmörkum framleiðslu og
þjóðfélags. Á auðvaldstímabilinu er aðeins formsmun-
ur á því,
hvernig bændur og' iönaðarverkamenn eru arðrændir. Arðræn-
inginn er liinn sami: auðmagnið. Einstakir auðmenn arðræna
einstaka bændur með fasteignaveði og' okri. Auðvaldsstéttin arð-
rænir bændurna með ríkissköttum«. »Jarðarpartur bóndans er
aðeins átylla, sem leyfir auðmanninum að taka ágóða, afborgun,
bankavexti og jarðrentu af akrinum og láta bóndann sjálfan
sjá um hvernig hann aflar sér vinnulauna.«
Venjulega lætur bóndinn auðvaldsþjóðfélaginu (þ. e.
auðvaldsstéttinni) sjálfu í té nokkurn hluta vinnulauna
sinna og sekkur niður á sama stig og írski leiguliðinn
— alt undir því yfirskyni að heita sjálfseignarbóndi. í
hverju er fólgin »ein orsök þess, að kornverðið í lönd-
um, þar sem smájarðaeign ríkir, er lægri en í löndum,
sem hafa auðvaldsframleiðsluhættk ? Hún er í því fólg-
in, að bóndinn lætur þjóðfélaginu (þ. e. auðvaldsstétt-
inni) í té nokkurn hluta afurðaaukans endurgjalds-
laust. Hið lága brauðverð er því »afleiðing af fátækt
framleiðendanna en engan veginn af framleiðslugetu
vinnu þeirra«. Smájarðeignunum, sem eru hin almenna
niynd smáyrkjunnar, hnignar mjög undir auðvalds-
skipulaginu, og hverfa þar loks að fullu.
Sósialisminn.
Af því, sem á undan er sagt, er ljóst, að Marx taldi,
að breyting auðvaldsskipulagsins í sosialiskt þjóðfélag
væri óhjákvæmileg, aðeins og eingöngu vegna atvinnu-
legra þróunar-lögmála í nútíma-þjóðfélagi. Félags-
nýting vinnunnar í þúsundum mynda, sem þroskast