Réttur - 01.07.1930, Blaðsíða 25

Iljettur]
MARXISMINN
241
saka viðfangsefni sín sögulega, þar sem hún rannsakar
og fræðir um myndun og þróun þekkingarinnar, breyt-
inguna frá vanþekking til þekkingar.
Efnislega söguskoðunin.
Þar sem Marx sá hve ósamkvæm, ófullkomin og ein-
hliða eldri efnishyggjan var, sannfærðist hann um, að
nauðsynlegt væri »að koma þjóðfélagsvísindunum í
samband við þann grundvöll er efnishyggjan skapaði
þeim og breyta þeim samkvæmt þessum grundvelli«.
Þar sem efnishyggjan yfirleitt skýrir vitundina út frá
tilverunni, en eigi öfugt, þá krefst sú efnishyggja, er
beitt er á þjóðfélagslíf mannkynsins þess, að félagsvit-
undin sé skýrð út frá félagstilverunni.
»Fræðin um starfstæki mannsins afhjúpar starfsviðhorf
hans til náttúrunnar. Hún sýnir hvernig- hann beinlínis skapar
líf sitt og um leið félagsleg lífskjör sín og þær andlegu hug-
myndir, er upp af þeim spi-etta«. (Marx í »Auðmagninu«, I. b.).
Fasta stílun á grundvallarlögmálum efnishyggjunn-
ar, er henni er beitt á mannfjelagið og sögu þess, getur
að finna í eftirfarandi orðum í formálanum að riti
Marx: »Gagnrýning á hinni pólitísku hagfræði«.
»Er mennirnir skapa líf sitt í félagi, gangast þeir undir ákveð-
ið, óhjákvæmilegt skipulag, sem er óháð vilja þeirra. Þeir gang'-
ast undir framleiðsluhætti, er samsvara. vissu þróunarstigi hinna
efnislegu fra.mleiðsluafla. Til samans mynda þessir framleiðslu-
hættir »atvinnubygg'ingu« þjóðfélagsins, hinn raunverulega
grundvöll, er »yfirbygging« laga og stjórnmála er reist á. Og
þessum grundvelli samsvarar ákveðinn félagslegur hugsunar-
háttur. Framleiðsluhættir atvinnulífsins móta gersamlega allt
þjóðfélags-, stjórnmála- og' andiegt líf. Það er eigi vitund mann-
'inna, sem ákveður tilveru þeirra, heldur er það þvert á vióti fé-
lagsleg tilvera þeirra, sem ákveður vitundina. Framleiðsluöfl
þjóðfélagsins komast á ákveðnu stig'i þróunar sinnar í andstöðu
V)ð framleiðsluhættina, eða svo talað sé á lögfræðivísu, í and-
stöðu við eignarskipulagið, sem hingað til hefir markað þeim