Réttur - 01.05.1932, Blaðsíða 63

R I T S J A
Magnús Helgason: KvöldræCur í
Kennaraskólanum.
Þetta er sú bók síðasta árs, sem mest lof hefir fengið hér á
landi. Ekki verður því neitað, að mai-gt er um hana vel og sumt
ágætt, og fyrir margi-a hluta sakir er hún merkileg. Hún er sýn-
ishorn af starfi, sem mjög hefir verið rómað, — samtali vinsæl-
asta skólastjóra landsins við nemendur sína og um leið fær mað-
ur nokkra hugmynd um árangur þess starfs.
Stíll og mál er ágætt og með köflum undurfagurt, svo að vafa-
mál er, hvort nokkur núlifandi íslendingur ritar fegurra mál.
Greinin um Þjórsárdal er unaðsleg. Þar er listfeng lýsing á stór-
fenglegu landslagi, æfintýrabjarma slegið yfir munnmæli og
þjóðsagnir, sem heima eiga í þessum víða, tilbreytingarmikla
dal, sem eitt sinn var þéttbyggður, en nú að mestu í auðn fall-
inn. Það er tvímælalaust bezta ræðan og næst um Landnámu.
Það er augljóst, að þar er að verki maður, sem hefir næma til-
finningu fyrir því lífi, sem leynist bak við stuttar og rólegar
frásagnir í hinum fornu ritum og skáldlega sýn og framsetn-
ingargáfu til að gera þær lífríkar, áhrifamiklar og heillandi.
En þó er bókin ekki merkilegust fyrir þessar greinar. Merki-
legust er hún fyrir það, hve lítið merkilegt er í henni að finna-
Magnús Helgason hefir verið talinn einn af mestu uppeldisfræð-
ingum landsins. En í þessari bók vottar hvergi nokkurs staðar
fyrir nýjum stefnumiðum í þeirri grein. Öll uppeldisfræðin eru
undur almennar áminningar um skapstillingu, göfgi, mannkær-
leika, manndóm og fleiri slíkar gamalkunnar dyggðir. Þegar hann
talar við nemendur sína, sem hann er að búa út í lífið til að
annast mikilvægan þátt í uppeldi næstu kynslóðarinnar, þá hef-
ir hann engin heilræði að bjóða þeim, — það er ekki eitt orð í
bókinni, sem bendir til þess, að hann hafi nokkurn skilning á
þeim tíma, sem er að líða og þeim verkefnum, sem framundan
bíða á sviði uppeldismálanna.
Margar setningar bókarinnar eru merkilegt dæmi þess, hvern-
ig ja.fnvel prýðilega gáfaðir menn geta talað barnalega, þegar
þeir koma eitthvað inn á vandamál nútímans. Hann er á sama
máli og þingeyskur t)óndi, sem hann átti eitt sinn tal við, sem
taldi fornsögur okkar og biblíuna meira menningargildi hafa en
nýjustu heimsbókmenntir. Má hér sjá eitt greinilegt dæmi þess,
hve sú kynslóð, sem nú er til grafar að ganga, liefir mikla ótrú
á því, að fólk fylgist með í þeim straumum, sem um heiminn
ganga, en lifi heldur áfram í löngu liðnum tímum. I fornsögurn-
127