Réttur - 01.05.1932, Blaðsíða 39

'1 essinu sínu, fullu samræmi milli stíls og efnis, sem
honum oftar gengur erfiðar að samræma í íslenzku
umhverfi. Sögusafn hans ,,í fáum dráttum", útgefið í
Berlín 1930, mun síðarmeir talið marka tímamót í
smásagnalist íslenzkra bókmennta. Strax nafnið gef-
ur til kynna sérkenni frásagnarlistarinnar. — En það
er alveg eftir borgarastétt Islands og svo kölluðum
menntamönnum hennar, að dásama stíl-list Islend-
ingasagnanna, en steinþegja Halldór Stefánsson svo
rækilega í hel, að ekki sé einu sinni á bók hans
minnst í blöðunum.
En þótt Halldór nú þegar hafi sýnt svo fullkomna
stíl-list í skáldskap sínum, og sé nú þegar búinn að
skapa sér það form, er tvímælalaust mun sérkenna
sögur hans héðan í frá, þá er öðru að gegna með efn-
isvalið. Þar er hann sífellt að breytast og þroskast.
Fyrsta sögusafn hans ,,í fáum dráttum" bera sög-
urnar hvað efni snertir enn þá mjög mikinn keim
þeirra höfunda íslenzkra og erlendra, sem hann að-
allega mun hafa lært af. Hæðnin, hið bitra vopn, arf-
urinn frá Gesti Pálssyni og Kielland, setur mark sitt
á sögör hans og ,,Hjálp“. I öðru situr í fyrirrúmi
löngun listamannsins til að lýsa hinu sérkennilega
við íslenzka náttúru og mark það, er hún setur á
mennina, sem landið byggja. Er víða meistaralega
sett saman lýsingin á náttúrunni og mönnunum, hinu
þróttmikla og villta, eins og í ,,Rún“, hinu dularfulla
og drungakennda, eins og í „Valvan“, og ágætlega
tekst honum að vefja „symbolik“ (táknmyndir) inn í
hina realistisku lífslýsingu, „Hreinarnir“. Það er á öllu
auðséð, að hér er listamaður að verki, sem hefði fullt
vald á ,,romantiskum“ smásagnaskáldskap, nær æf-
intýrablænum á ýmsum beztu sögum þeirrar tegund-
ar furðu vel, — en nútíminn og hið drottnandi afl
hans, stéttabarátta verkalýðsins, dregur hann til sín,
.seyðandi fyrir þann sanna listamann, sem lætur sér
-ekki nægja að skapa listaverk á sama sviði og þau, sem
103