Réttur - 01.07.1973, Blaðsíða 39

fá samþykkt fyrir að leggja út í hernaðar-
æfintýri norður við Island, sem máski skap-
aði fjandskap við Nato á Norðurlöndum, ein-
mitt nú þegar höfuðhernaðaráhugi Banda-
ríkjanna beinist að Miðjarðarhafssvæðinu,
gegn olíulindum Arabaþjóða.
Það er því vissulega bezt að hafa augun
opin, en gera sér samt Ijóst að það á að vera
hægt, ef þjóðin ákveður það, að fá Island
út úr Nato án þess amerísku ofbeldi verði
beitt.
En þá mun enn verða spurt, hvernig á að
tryggja öryggi Islands — og jafnvel Banda-
ríkjastjórn ætti til með að spyrja hverja
tryggingu hún fengi fyrir því að ekki fengju
þá aðrir herstöðvar á Islandi.
Svarið við þeirri spurningu er tillaga Sósí-
alistaflokksins frá 1. des. 1938: að fá Banda-
ríkin, Sovétríkin, England og Frakkland til
þess að ábyrgjast sameiginlega sjálfstæði og
hlutleysi Islands. Slíkt hafa þessi ríki gert,
síðan sú tillaga var gerð með ábyrgðarsamn-
ingi sínum við Austurríki 1955. Og jafnframt
ætti svo íslenzk ríkisstjórn að lýsa yfir því og
láta setja í stjórnarskrá landsins að Island
væri hlutlaust og herlaust land, sem aldrei
myndi veita neinu ríki hernaðaraðstöðu á
sinni grund.
Það, sem þjóð vor þarf að gera nú er þetta
tvennt:
Átta sig á því til fullnustu hverskonar
ríki Bandaríkin, her þeirra og leyniher er
orðinn og að það er meira að segja hætta
á að þetta geti enn versnað: MacCarthy-
æði kalda stríðsins, kosningafylgi Gold-
waters 1964 (40%) og allt Watergate- og
CIA-hneykslið nú minna á hver hætta er
á að fasismi gæti orðið þar ofan á í einu
eða öðru formi, — ísland hafi því ekkert
með her þess eða hernaðarþandalag að
gera.
Hinsvegar að undirbúa og framkvæma
eftir raunsæu mati á öllum aðstæðum, en
með varkárni og festu að losa ísland til
fulls við herstöðvar Bandaríkjanna og úr
Atlanzhafsbandalaginu.
SKÝRINGAR
1. I þessari ágætu ritgerð, ritaðri 1783, tætir
Benjamin Franklin i sundur svokallaða menn-
ingu hinna hvítu og skilgreinir siðferðilega yfir-
burði Indíánanna og mannfélags þeirra yfir þá.
2. Lincoln sagði nokkru fyrir dauða sinn 1865
eftirfarandi:
Ég sé í framtiðinni kreppu nálgast, sem ég
óttast og veldur mér kviða um öryggi lands
mins. Voldug auðfélög hafa risið upp í kjölfar
styrjaldarinnar; timabil spilllngar á æðstu stöð-
um landsins mun af þvi leiða og peningavaldið
í landinu mun reyna að lengja herravald sitt
með þvi að auka sér í vil hleypidóma fólksins,
þangað til allur auður hefur safnazt á fáar
hendur og lýðveldið er eyðilagt. Mig uggir nú
meir um öryggi lands míns en nokkru sinni
fyrr, jafnvel meir en þegar styrjöldin var verst.“
3. Fræðimaðurinn bandaríski, Gustavus Myers, reit
bók sína: „History of the great american for-
tunes" 1909 og afhjúpaði þar svo rækilega alla
þá spillingu og glæpi, sem framdir voru af auð-
mönnum eins og Morgan, Vanderbilt, Astor,
Gouid og öðrum, er þeir voru að koma fótun-
um undir ríkidæmi sitt. Fyrst þorði enginn að
gefa þá bók út af ótta við málsókn af hálfu
auðjöfranna. En eftir að hún kom, þorði enginn
auðmaður í mál, hvert einasta atriði bókarinnar
var rétt. Og nú er hún orðin sígild bók i einu
stærsta útgáfusafni Bandaríkjanna „Modern
Library" (yfir 700 þéttprentaðar stórar síður).
4. Sjá t.d. frásögn Matthíasar Jochumssonar, er
sagt var frá I „Rétti" 1947 („Island og Ame-
ríka"), þar sem hann fjallar m.a. um bækur
William Stead: „Ef Kristur kæmi til Chicago"
og „Chicago i dag".
5. Eisenhower forseti sagði í kveðjuræðu sinni 17.
janúar1961 eftirfarandi:
„Þessi sameining gífurlegs hernaðarbákns og
mikils hergagnaiðnaðar er ný í reynslu Banda-
ríkjanna.
183