Réttur - 01.01.1978, Blaðsíða 12

reiknaðar. Brúttóhagnaður liefur örugg-
lega verið yfir 1000 millj. króna.
Eimskip sýndi 767 millj. kr. brúttó-
hagnað 1976. Slippstöðin á Akureyri og
Alafoss í Reykjavík skýrðu frá því, að
þau fyrirtæki hefðu aldrei grætt eins
mikið og árið 1976. Hið sama kom fram
af liálfu olíufélaganna þriggja. Ríkis-
bankarnir græddu árið 1976 844 millj.
króna og ísl. aðalverktakar græddu 140
millj. króna árið 1976.
Þær staðreyndir, sem hér hafa verið
dregnar fram, um þróun efnahags- og at-
vinnumála á undanförnum árum, sýna
svo ekki verður um villst, að stefna ríkis-
stjórnar Sjálfstæðisflokks og Framsóknar
hefur leitt til meiri verðbólgu en áður
hefur þekkst, til sívaxandi skuldasöfnun-
ar við útlönd, til eyðslu gjaldeyrissjóðs-
ins á stuttum tíma og síðan til gjaldeyris-
lántöku sem milljörðum króna skiptir.
Þessar staðreyndir sýna að stefna ríkis-
stjórnarinnar hefur leitt til alvarlegra
vandamála íslenskra atvinnuvega á sama
tíma og hún hefur fært milliliðum og
ýmsum stórfyrirtækjum aukinn gróða.
Verðbólgan notuð sem hagstjórnartæki
Eitt af fyrstu verkum ríkisstjórnar
íhalds og Framsóknar var að ákveða form-
lega gengislækkun 1. september 1974.
Síðan framkvæmdi hún aðra formlega
gengislækkun í febrúar 1975, eða rétt
rúmlega 5 mánuðum eftir þá fyrri. Allan
valdatíma stjórnarinnar hefur hún auk
þess notfært sér svonefnt „gengissig" og
lækkað verðgildi krónunnar á þann hátt.
Verðgildi Bandaríkjadollars gagnvart
íslenskri krónu hefur frá 1. ágúst 1974
til 1. nóv. 1977 hækkað um 120%.
12
Verðgildi íslenskra peninga hefur með
þessari gengislækkunarstefnu verið skor-
ið niður þannig að nú þarf 220 krónnr
til þess að kaupa erlendar vörur sem áð-
ur kostuðu 100 krónur.
A þennan hátt hefur ríkisstjórnin
skorið niður verðgildi sparifjárins, sem
geymt hefur verið í innlánsstofnunum.
Þann 1. okt. 1977 nam heildarfjárhæð
sparifjár landsmanna í innlánsstofnun-
um 62,6 milljörðum króna. Verðgildi
þess sparifjár hefur rýrnað eingöngu
vegna gengisfellingarstefnu ríkisstjórnar-
innar um 34 milljarða króna gagnvart
erlendu vöruverði.
Það eru algjör öfugmæli að tala um
að spariféð hafi rýrnað vegna of lágra
vaxta. Astœðan er einfaldlega sú, að verð-
gildi pess hefur visvitandi verið skorið
niður með gengislœkkunum og gengis-
sigi, og með öðrum verðbólgu-aðgerðum
ríkisstjórnarinnar.
Enginn getur eíast um að gengislækk-
anir ríkisstjórnarinnar eru gerðar til pess
að lcekka kaupmátt launa.
Ríkisstjórninni var vel Ijóst að gengis-
lækkunarleiðin leiddi til aukinnar dýr-
tíðar, til vaxandi verðbólgu.
Ríkisstjórnin lét sér þó ekki nægja
gengislækkunarleiðina eina. Til viðbót-
ar við hana lagði hún á ný gjöld í ýms-
um myndum, sem öll hlutu að leiða til
hækkandi verðlags, til vaxandi verð-
bólgu. Dæmi um slík gjöld eru hækkun
söluskatts, nýtt 18% vörugjald og sjúkra-
gjakl. Og við þetta allt var bætt síhækk-
andi vöxtum, sem velt er út í verðlagið.
Þannig var verðhólgan mögnuð.
Verðbólgan er ekkert óútskýranlegt
fyrirbæri, sem enginn veit hvaðan kem-
ur, né af lrvaða ástæðum hún er.