Réttur - 01.01.1978, Page 31

af fimm efstu sætunum - kommúnistar í
tvö af þessum firnm. Vinstri menn Al-
þýðuflokksins höfðu stillt hægri mönn-
unum í þessi öruggu sæti til þess að reyna
a þann hátt að tryggja fylgi þeirra við
listann og hollustu við löglegar ákvarð-
anir flokkssamtaka Alþýðuflokksins í
Keykjavík.
Héðinn Valdimarsson segir svo lrá
þessu öllu í riti sínu „Skuldaskil Jónasar
Jónssonar við sósíalismann” (Rvík 1938):
„Við gengum út frá því í fyrstu, að meiri
hluti sambandsstjórnar og hægri mennirnir
yfirleitt mundu beygja sig fyrir meirihluta-
valdi flokksins og flokkslögunum, að minnsta
kosti úr því að þeir tóku við sætum þeim efst-
um, sem við höfðum skipað þá í. Opin barátta
af þeirra hálfu var óhugsandi í Reykjavík
vegna fylgisleysis þeirra hjá alþýðunni og við
setluðum þeim þó lágmark pólitísks heiðar-
leika og drengskapar við gamla samherja og
flokkinn í heild, sem við sameiningarmenn, er
höfðum meirihluta síðasta flokksþings, höfð-
u® látið þeim eftir að hafa yfirstjórn á . . .“
„Kosningaundirbúningur allur tókst af
hálfu þeirra, sem að sigri listans unnu, sam-
einingarmanna og kommúnista, mjög vel.
ðhuginn varð óvenju mikill og kapp meðal al-
þýðu. Verklýðsfélögin samþykktu framlög til
listans, sem ekki var venja, en þar komu þó
þegar fram Ólafur Friðriksson og aðrir Fram-
soknarliðar og hörðusl gegn því. Fleiri hægri
uienn unnu þó á hak við tjöldin að því að fá
nienn til að skila auðu, að kjósa með Fram-
sókn, en ekki sameiningarlistanum, því að 3
hægri mennirnir efstu væru vissir, jafnvel að
kjósa heldur með Sj álfstæðisflokknum eða
shja heima. Alþýðublaðið mælti aldrei með
listanum sem heild og réðst aldrei á aðaland-
stæðingana í bæjarmálunum, Sjálfstæðisflokk-
inn, og har greinilega öll merki hinna óá-
nægðu með samstarf verklýðsflokkanna. Kvað
svo rammt að þessu, að meiri hluti fulltrúa-
ráðs sendi Jóni Baldvinssyni, formanni flokks-
ins, sem ekki sat í fulltrúaráði og hafði ekki
haft bein afskipti af málunum, mótmæli gegn
baráttuaðferðum hlaðsins . . .“
„Þrátt fyrir allt voru þó sigurhorfur sam-
einingarlistans enn miklar, en þá varpaði Stef-
án Jóhann sprengingarbomhunni 2 dögum
fyrir kjördag, með yfirlýsingu i Alþýðublað-
inu fyrir hönd sína, Jóns Axels og Soffíu Ing-
varsdóttur, um að þau mundu alls ekki hlíta
samþykktum fulltrúaráðsins um bæjarmála-
starfsskrá og samvinnu verklýðsflokkanna,
sem flokkslögin huðu, heldur áfrýja til sam-
handsstjórnar eftir kosningar. Nú var ekki
lengur hægt að „draga“ þau út af listanum og
sambandsstjórn hafði engin opinber afskipti
haft af málinu allan tímann. Þessi bomha var
til þess gerð að veikja trú almennings á listan-
um, draga frá honum atkvæði og undirbúa
sprengingu Alþýðuflokksins eftir kosningarn-
ar. Yfirlýsingin var gefin án vitundar Jóns
Axels, ef ekki Soffíu Ingvarsdóttur líka, og
heyrði ég Jón Axel mótmæla yfirlýsingunni
seinna við Stefán frá skrifstofu minni. Svo
mikið var kappið að sprengja hjá fyrirliðun-
um, að handlangararnir fengu ekki einu sinni
að fylgjast með.
Mér er ekki nógu vel kunnugt um leikþátt
hvers eins þeirra manna, sem stóðu að fjör-
ráðunum við samtök og sameiningu alþýð-
unnar, til þess að geta greint sundur alla
þræðina í svikavefnum. Enginn vafi er á því,
að aðalundirstaðan kemur frá Jónasi Jóns-
syni, og er samhandið milli hans og hægri
manna Alþýðuflokksins öllum ljóst af fram-
boði Jónasar og framhoðsskrifum í Nýja dag-
hl„ framhoðsræðum og stefnu hans í hæjar-
málum, sem landsmálum, að vilja sprengja
Alþýðuflokkinn, með því að heimta útilokaða
alla samvinnu og sameiningu verklýðsflokk-
anna, lofa náinni samvinnu við Framsóknar-
31