Réttur - 01.01.1978, Qupperneq 49

1963, vakti feikna athygli og hefur löngum
síðan verið skoðuð sem tímamótaverk og einn
helzli hvati að kvennahreyfingu nútímans.
Betty Friedan er stofnandi og fyrsti forseti
kvenrettindasamtakanna NOW í Bandaríkjun-
um (National Organization of Women) og
hefur farið fyrirlestraferðir um Bandaríkin
og víða um lönd.
Hún stundaði nám í félags- og sálarfræði
og var starfandi sem sálfræðingur um nokk-
url skeið, en lengst af var hún við blaða-
mennsku og ritaði greinar í fjölmörg útbreidd
en ólík blöð og tímarit.
Hin síðari ár hefur hún staðið framarlega
í baráttunni fyrir endurbótum á löggjöf um
jafnréttis- og félagsmál.
Betty Friedan befur verið gestaprófessor
við ýmsa háskóla í Bandaríkjunum svo sem
Temple, Yale og Queens College.
Árið 1975 var hún í Bandaríkjunum út-
nefnd sem húmanisti ársins og hlaut jafnframt
nafnból heiðursdoktors við Smith College, en
þar var hún áður nemandi.
Betty Friedan er fædd árið 1922 í Peoria
Blinois og er af gyðingaættum. Hún er búsett
í New York borg.
Skipzt á skoSunum
Betty Friedan: Sú kvennahreyfing, sem
við höfum báðar átt Jaátt í að móta með
bókum okkar og hugsanaferli, hefur kom-
ið frarn sem ein stærsta og hraðvaxnasta
félagsleg hreyfing á áttunda áratugnum.
I Ameríku og víðar um lönd hefur Jtessi
hreyfing nú ratað í blindgötu og einkenn-
ist af einangrun og úrræðaleysi.
Simo7ie de Beauvoir: Já, Jtetta kemur
heim og sarnan við aðstæður hér í Frakk-
landi.
Friedan: Síðastl. tvö ár hefur í Ameríku
farið mikil orka í innri rökræður um
hugmyndafræðileg efni. Rétt fyrir kosn-
ingarnar 1972 voru samþykktar laga-
breytingar, sem hnigu að umbótum í
jafnréttis- og félagsmálum. Þá í sama
mund hófu sterk öfl lengst á hægri væng
rækilega fjármagnaða herferð í því skyni
að kollvarpa staðfestingu og framkvæmd
umræddra laga. Var aðgerðum einkum
stefnt gegn ákvörðun hæstaréttar um
fóstureyðingar. Grunur leikur á, að hér
hafi beinlínis flugumenn verið að verki
innan kvennahreyfingarinnar til þess að
kynda undir klofning og öfgar.
Það tók að gæta tiBmeigingar til hug-
myndafræði, sem skipar kynferðismálum
í fyrirrúm með allan forgang, t. d. sam-
kynhneigð gerð að sérdeilis mikilvægu
atriði. Þetta með meiru hefur beint kröft-
unum frá pólitískum meginatriðum og
hindrað pólitískt afl hreyfingarinnar.
de Beauvoir: Einmitt það, ekki er ég nú
alveg viss um þetta. Teljið Jrér, að hvatn-
ingin „burt með barneignir, komi sam-
kynhneigð", kunni að vera gerð að yfir-
lögðu ráði til þess að leggja hreyfinguna
í rúst?
Frieda^i: Þetta lamar hana pólitískt séð.
Að vissu marki er hér um að ræða ósvik-
inn, ekta hugmyndafræðilegan ágrein-
ing. Sumum konum innan kvennahreyf-
ingarinnar finnst e. t. v. í raun, að þetta
sé allt saman stéttahernaður gegn karl-
mönnum, að barnsfæðingar, móðerni og
kynferði séu erkiljandinn. Þarna kynni
ég reyndar að vera ósammála. Aftur á
móti Jrykist ég skynja J^að, að ýkt áherzla
á málaflokka, sem heyra til kynferðismál-
um, og sett eru móti Jteim vandamálum,
sem áhræra stöðu kvenna í Jrjóðfélaginu
yfirleitt, geti með Jæssari framsetningn
verið runnið undan rifjum þeirra, sem
49