Fréttablaðið - 14.03.2009, Blaðsíða 19

Fréttablaðið - 14.03.2009, Blaðsíða 19
LAUGARDAGUR 14. mars 2009 19 Karlar, mataræði og heilsan UMRÆÐAN Hólmfríður Þorgeirs- dóttir skrifar um heilsu Það sem við borðum hefur mikil áhrif á heilsuna. Með því að fylgja ráðleggingum Lýðheilsustöðvar um mataræði og næringarefni má draga úr líkunum á ýmsum sjúk- dómum, þar með talið krabba- meinum. Í ráðleggingunum er áhersla lögð á fjölbreytt matar- æði í hæfilegu magni. Karlmenn eru sérstaklega hvattir til að huga að þyngdinni og halda henni innan marka. Of- fitu fylgja auknar líkur á ýmsum sjúkdómum, m.a. sumum tegund- um krabbameina. Takmarka þarf neyslu á orkuríkum mat, það er fitu- og sykurríkum vörum sem og sykruðum drykkjum. Vatn er besti svaladrykkurinn en neysla á sykruðum drykkjum tengist auknum líkum á offitu og rann- sóknir sýna að karlar á Íslandi drekka mikið af gosdrykkjum. Að auki er lykilatriði að hreyfa sig reglulega, að minnsta kosti 30 mínútur á dag. Gefnar hafa verið út sér- stakar hreyfiráðleggingar sem hægt er að fá hjá Lýð- heilsustöð. Meira af grænmeti og ávöxtum Mikill ávinningur er af því að borða meira af græn- meti, ávöxtum, grófum kornvörum (heilkorna) og baun- um því rífleg neysla grænmetis og ávaxta virðist minnka líkur á mörgum langvinnum sjúkdómum. Áhrifin virðast meiri eftir því sem meira er borðað af mismunandi tegundum ávaxta og grænmetis, t.d. tómötum og tómataafurðum, spergilkáli, blómkáli og gulræt- um. Einstök efni í töfluformi veita ekki sömu áhrif. Í skýrslu World Cancer Research Fund (WCRF), sem kom út í lok árs 2007, er ein- mitt ráðlagt að uppfylla þörf fyrir næringarefni sem mest úr fæðunni í stað þess að taka fæðu- bótarefni. Þar er einnig ráðlagt að takmarka neyslu á rauðu kjöti (í skýrslunni skilgreint sem nauta- , svína- og lambakjöt) við 500 g á viku og draga úr neyslu á unnum kjötvörum skilgreindum sem salt- ar og reyktar vörur. Þá eru karlmenn hvattir til að fylgja ráðleggingum um neyslu á mjólk og mjólkurmat, sem eru tveir skammtar af mjólk eða mjólkurvörum á dag og velja fitu- litlar og lítið sykraðar vörur. Ekki er æskilegt að neyta mikið meira en ráðleggingar segja til um því mikil neysla kalkríkra vara getur mögulega tengst auknum líkum á því að karlmenn fái blöðruháls- krabbamein. Oftar fisk Borða ætti fisk sem aðalrétt að minnsta kosti tvisvar í viku, bæði feitan og magran og taka þorska- lýsi eða annan D-vítamíngjafa dag- lega. Í fiski eru ýmis næringarefni sem eru í fáum öðrum matvælum en sjávarfangi svo sem joð, langar ómega-3 fitusýrur og D-vítamín. Ráðlagt er að neyta fitu og feitra matvara í hófi og að velja frem- ur olíu (ein- og fjölómettaða) en harða fitu (mettaða fitu eða trans- fitusýrur) á borð við smjörlíki eða smjör við matreiðslu. Mikil hörð fita er óæskileg fyrir heils- una en hún hækkar LDL-kólester- ól í blóði (vonda kólesterólið) sem er áhættuþáttur fyrir hjarta- og æðasjúkdóma. Nota ætti mismun- andi gerðir af olíum því í hverri og einni er mismunandi samsetning næringarefna. Ólífuolía og rapsol- ía gefa okkur t.d. mikilvægar fitu- sýrur í mismunandi magni. Æskilegt er að stilla saltneyslu í hóf. Karlar ættu ekki að neyta meira en 7 g af salti á dag en til að geta takmarkað saltneysluna þarf m.a. að lesa á umbúðir matvæla. Í tilbúnum réttum, pakkasúpum og nasli er almennt mikið salt, rétt er að velja lítið unnin matvæli, tak- marka notkun salts við matargerð og bera ekki fram salt með matn- um. Spennandi og hollar uppskriftir Að lokum er vakin athygli á ný- útkominni matreiðslubók, Af bestu lyst 3, sem er samstarfs- verkefni Lýðheilsustöðvar, Krabbameinsfélagsins og Hjarta- verndar. Þar sést að heilsusam- leg fæða þarf ekki að vera neinn meinlætakostur heldur eru holl- usta og gæði sameinuð í ljúffeng- um réttum. Höfundur er verkefnisstjóri nær- ingar hjá Lýðheilsustöð. HÓLMFRÍÐUR ÞORGEIRSDÓTTIR HÖFUM FJÖLBREYTNINA Í FYRIRRÚMI ■ grænmeti og ávextir daglega ■ fiskur – að minnsta kosti tvisv- ar í viku eða oftar ■ gróft brauð og annar trefjaríkur kornmatur ■ fituminni mjólkurvörur ■ olía eða mjúk fita í stað harðr- ar fitu ■ salt í hófi ■ þorskalýsi eða annar D-vítam- ín-gjafi ■ vatn er besti svaladrykkurinn HUGUM AÐ ÞYNGDINNI ■ borðum hæfilega mikið ■ hreyfum okkur daglega
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96

x

Fréttablaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Fréttablaðið
https://timarit.is/publication/108

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.