Morgunblaðið - 02.02.2006, Blaðsíða 28

28 FIMMTUDAGUR 2. FEBRÚAR 2006 MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
ÉG HEF búið í þessari borg stór-
an hluta ævi minnar og hef ákveðna
skoðun á því hvernig lífvænleg borg
á að vera. Ég vil berjast fyrir þess-
um viðhorfum og tryggja þann ár-
angur sem náðst hef-
ur á síðustu 12 árum.
Fyrst þegar ég
man eftir mér mátti
ekki gera gott veður í
Reykjavík því þá
fylltist hún af ryki. Þá
þurfti að fara til
Austurlanda eða Síb-
eríu til að finna borg-
ir með malargötum.
Á sumardaginn
fyrsta gengu börn í
hús og seldu ,,Sól-
hvörf" til styrktar
auralitlum samtökum
sem ráku nokkur dagheimili í
Reykjavík. Fólk sem lét op-
inberlega í ljós óskir um fleiri
barnaheimili var kallað kommar og
bent á að fara til Rússlands þar sem
börnin væru allan daginn í barna-
gæslu og sæju ekki foreldra sína
nema eftir vinnu og um helgar.
Menn hryllti við tilhugsuninni.
Tveir sjálfstæðir barnaskólar voru í
borginn og börðust í bökkum. Allir
barnaskólar borgarinnar voru tví-
eða þrísetnir.
Svo fór maður að fara til útlanda
og blöskraði. Malbikaðar götur,
leiguíbúðir, heilsdags leikskólar,
einsetnir skólar, íþróttir, tónlist og
tómstundir tengdar skólastarfi. Al-
menningssamgögur
voru hluti af heild-
arskipulagi og fluttu þig
á stuttum tíma milli
áfangastaða. Við vorum
langt, langt á eftir í öllu.
Það var ekki bara að
bíómyndirnar kæmu
mörgum árum eftir að
sýningar á þeim hófust
erlendis. Allt kom
seinna og sumt ætlaði
aldrei að koma.
Ég bjó út á landi þeg-
ar Reykjavíkurlistinn
fékk meirihlutann en
flutti aftur í borgina fyrir nokkru.
Borgin hefur tekið ótrúlegum
stakkaskiptum. Heilsdags leik-
skólar í hverfinu sem þú átt heima í,
einsetnir grunn- og framhalds-
skólar og búið að byggja nokkur af
þeim 15 eða 20 mislægu gatnamót-
um sem sjálfstæðismenn ætluðu að
gera 1962. Þú verður áþreifanlega
var við heilbrigt borgaralegt stolt,
enda er Reykjavík orðin borg sem
erlent fólk kýs að búa í. Öryggi
borgaranna lýsir sér vel í að um-
ferðaslysum í borginni hefur fækk-
að um þriðjung og um tvo þriðju í 30
km hverfum.
Öll umræða byggir á miklu
trausti fólks á framkvæmdagrósku í
borginni. Menn hnakkrífast um
Vatnsmýrina og Sundabraut, ekki
hvort eigi að byggja heldur hvenær,
hvar og hvernig. Menn heimta götur
oní jörðina ekki hvort heldur hve-
nær og hve langar. Áhugi manna á
að búa í miðbæ Reykjavíkur sést á
háværum óskum manna um að flug-
völlurinn fari. Ásókn stórra fyr-
irtækja í Vatnsmýrina og miðbæinn
er vísbending um trú fyrirtækja á
stefnu núverandi borgarstjórnar.
Tugþúsundir fermetra bygginga
eru þegar byggðir í Túnunum og í
Skuggahverfinu og verið að hanna
hundruð þúsunda fermetra í bygg-
ingum frá Rauðasandi vestur að
Granda og upp undir Skólavörðu-
hæð. Þú þarft ekki lengur að afsaka
borgina sem þú býrð í þegar erlend-
ir gestir koma í heimsókn. Eftir tólf
ára starf félagshyggjufólks í
Reykjavík er borgin loks komin inn
í nútímann og það sem meira er,
menn hafa trú á framtíðinni.
Ég er ekki að vanþakka höfnina,
hitaveituna, malbikið og grænu
byltinguna. Upp úr stendur samt að
opinber þjónusta var alltaf langt á
eftir, borgin þandist alltaf meira og
meira út, miðbærinn og almenn-
ingssamgöngur dröbbuðust niður
og engum borgarstjóra tókst að
vekja trú framkvæmda- og athafna-
manna á borginni.
Félagshyggjufólki tókst það sem
sjálfstæðismönnum tókst aldrei.
Með því að leggja fram ábyrgar
áætlanir um uppbyggingu í gamla
bænum og með því að hætta að nið-
urgreiða lóðir á jaðri borgarinnar
og leyfa frjálsri verðmyndun að
ráða vali verktaka á byggingarlandi
skapaðist sú sókn inn í gamla bæinn
sem þurfti. Verðmyndunin leiddi
einnig til umhverfisbóta. Verðmæti
lands í gamla bænum er orðið það
mikið að það er of dýrt til að hafa á
því bílastæði, ódýrara að setja þau
oní jörðina. Eftir því sem byggðin
þéttist í gamla bænum verður auð-
veldara og ódýrara að flytja fólk
milli heimilis og vinnu og ódýrara og
auðveldara að sinna verslun og af-
þreyingu og hægt að hægja á sókn í
að byggja nálæg útivistarlönd.
Reykjavík er lang stærsta hjólið í
hagkerfi landsins og sjálfsmurt því
hún þiggur enga opinbera aðstoð.
Velmegun okkar tíma byggir ekki
síst á þessum heilbrigða og ónið-
urgreidda hluta hagkerfisins. Upp-
bygging í Reykjavík byggir því á
arðbærum grunni og félagshyggju-
öfl lögðu grunnin að þessari arð-
semi.
Hús skapa þó ekki hamingju og
enn er margt ógert til að bæta að-
stæður þeirra mörgu borgara, sem
þurfa einstaklingsmiðaða þjónustu
og aðstoð, en markmið hennar verð-
ur að vera að hlutur einstaklingsins
í samfélaginu sé sem stærstur.
Til þessa verks þarf fólk sem veit
hvernig samfélag það vill, fé-
lagshyggjufólk, til að tryggja að
borgin drabbist ekki aftur niður og
verði að þeim gráa stað sem hún var
meðan hugsjónina vantaði í stjórn
hennar. Öll markmiðuð hugsun um
samfélag er félagshyggja. Markaðs-
lögmálið er tæki sem þú notar til að
ná þeim árangri sem þú vilt.
Vinnum borgina saman, takið þátt í
opnu prófkjöri samfylkingarinnar
11. og 12. febrúar.
Hvers vegna vil ég í borgarstjórn?
Eftir Stefán Benediktsson ’Vinnum borgina saman,takið þátt í opnu próf-
kjöri Samfylkingarinnar
11.–12. febrúar.‘
Stefán Benediktsson
Höfundur er arkitekt og býður sig
fram í 2.–3. sæti í prófkjöri Samfylk-
ingarinnar í Reykjavík.
Prófkjör Reykjavík
UNDANFARIÐ hafa birst á síð-
um Morgunblaðsins áhugaverðar
greinar um framtíð miðstöðvar inn-
anlandsflugsins í Vatnsmýrinni í
Reykjavík. Í nokkrum af þessum
greinum hefur verið vitnað í Kastljós
þann 6. desember síðastliðinn þar
sem undirritaður tók þátt í rökræð-
um um málið. Þó öll
umræða um þetta mik-
ilvæga mál sé góð virð-
ast greinarhöfundar
missa sjónar á aðal-
atriðum málsins.
Flugvöllurinn
er á förum
Borgaryfirvöld og
samgönguráðherra
hafa undirritað yfirlýs-
ingu þess efnis að flug-
völlurinn geti farið úr
Vatnsmýrinni árið
2016 og Reykjavík-
urborg hefur nú þegar blásið til al-
þjóðlegrar hönnunarsamkeppni um
skipulagningu Vatnsmýrarinnar.
Stjórnmálaflokkarnir sem standa að
R-listanum og Sjálfstæðisflokkurinn í
Reykjavík hafa lýst því yfir að þeir
vilji flugvöllinn burt úr Vatnsmýrinni.
Hvernig sem á málið er litið er ljóst
að flugvöllur verður ekki staðsettur í
miðborg Reykjavíkur til langframa.
Höldum okkur því við aðalatriði máls-
ins; hvert á hann að fara og hvernig á
að bregðast við breyttri staðsetningu
miðstöðvar innanlandsflugsins?
Keflavíkurflugvöllur
hagkvæmasti kosturinn
Undirritaður er einn af tals-
mönnum samtakanna Flugkef sem
berjast fyrir því að mið-
stöð innanlandsflugs
færist til Keflavík-
urflugvallar þegar flug-
völlurinn í Vatnsmýrinni
verður lagður niður.
Samtökin voru ekki síst
stofnuð til að koma í veg
fyrir það slys að annar
flugvöllur verði byggður
í nágrenni Reykjavíkur í
stað þess að nýta Kefla-
víkurflugvöll og þau
mannvirki sem þar eru
til staðar. Hafa samtökin
rökstutt mál sitt með
augljósum hagkvæmnissjónarmiðum
þess að sameina miðstöð innanlands-
flugs og millilandaflugs á einum flug-
velli í stað tveggja.
Komið hafa upp spurningar um
samgöngur milli Keflavíkurflugvallar
og Reykjavíkur og hefur í því sam-
bandi verið bent á að unnið er að stór-
felldum endurbótum á samgöngu-
mannvirkjum og áfram verður haldið
á þeirri braut, ekki síst ef innanlands-
flugið færist til Keflavíkurflugvallar.
Allir sjá fjárhagslega hagkvæmni í
sameiningu flugvalla í stað þess að
byggja upp nýjan flugvöll í nágrenni
Reykjavíkur. Ekki síst í ljósi þess að
með bættum samgöngum tekur að-
eins um 25 mínútur að aka til höf-
uðborgarinnar.
Tækifæri fyrir innanlandsflugið
Varnarliðið hefur nú dregið mikið
úr starfsemi sinni og ljóst er að ís-
lensk stjórnvöld þurfa á komandi ár-
um að taka við rekstri Keflavík-
urflugvallar. Enginn ábyrgur
stjórnmálamaður hefur lýst því yfir
að stjórnvöld geti tekið við rekstri
Keflavíkurflugvallar samhliða því að
byggja nýjan flugvöll í 20–40 mínútna
fjarlægð frá honum. Það er ekkert
annað en sóknarfæri fyrir innan-
landsflugið að samnýta mannvirki
með millilandafluginu. Þannig mætti
auka hagkvæmni og lækka flugfar-
gjöld í innanlandsfluginu sem í dag
eru of há.
Reykjavíkurflugvöllur þjónar
landsbyggðinni sem mikilvægur þátt-
ur í sjúkraflugi og ljóst er að stað-
setning hans í nágrenni Landspít-
alans er góð með tilliti til sjúkraflugs.
Brotthvarf flugvallarins kallar á ýms-
ar breytingar og ekki síst hvað varðar
sjúkraflugið. Í því sambandi hefur
verið nefnt að flytja þyrlusveit Land-
helgisgæslunnar til Keflavík-
urflugvallar, bæta enn frekar sam-
göngur og styrkja starfsemi
Heilbrigðisstofnunar Suðurnesja og
Fjórðungssjúkrahússins á Akureyri
svo dæmi séu tekin.
Gæta þarf þess að hagkvæmni ráði
vali á nýrri staðsetningu innanlands-
flugsins um leið og hugað er vandlega
að því að tryggja öryggi íbúa lands-
byggðarinnar.
Aðalatriði
flugvallarmálsins
Viktor B. Kjartansson fjallar
um framtíðarflugvöll ’Það er ekkert annað ensóknarfæri fyrir innan-
landsflugið að samnýta
mannvirki með milli-
landafluginu.‘
Viktor B. Kjartansson
Höfundur er stjórnarmaður
í Flugkef.
MARGIR spyrja sig hvers vegna
við séum ennþá að berjast við tann-
skemmdir, og önnur tengd tann-
vandamál, þar sem
enginn vafi leikur á því
í dag hvað veldur tann-
skemmdum og hvernig
best sé að fyrirbyggja
þær. Það er viðurkennt
að allir eiga að geta
haldið tönnum sínum
heilum með hollu mat-
aræði og réttri um-
hirðu. Undantekningin
frá því eru meðfæddir
gallar á tönnum. Þeir
eru auðgreinanlegir frá
„venjulegum“ tann-
skemmdum og lúta
öðrum lögmálum. Þró-
unin hefur sem betur
fer verið í rétta átt og
er nú svo komið að
samkvæmt opinberum
tölum er tannheilsa ís-
lenskra barna og unglinga ekki ósvip-
uð því sem gerist til dæmis hjá öðrum
Norðurlandaþjóðum. Óumdeilanlegt
er að notkun flúortannkrems á
stærstan þátt í því sem og aukin
fræðsla til almennings og forvarnir á
tannlæknastofum.
Um fjórðungur barna fer ekki
reglulega til tannlæknis
En það er ýmislegt sem bendir til
þess að áhrif forvarnanna hafi náð
sínu hámarki og þróun tannskemmda
er jafnvel sums staðar farin að snúast
í öfuga átt. Ástæður þessa eru marg-
þættar en víst er að víða hafa verið
skorin niður fjárframlög hins op-
inbera til forvarna á tannlækna-
stofum og sennilega ekki síður vegna
þess að sykurneysla virðist endalaust
aukast í samfélagi okkar. Þetta gerist
þrátt fyrir allan þann áróður sem rek-
inn er af næringarfræðingum, lækn-
um, tannlæknum og öðrum. Kemur
þetta ekki síst til vegna breytts
neyslumynsturs fólks í nútíma-
samfélagi. Viðbættur sykur er víða,
misvel falinn. Hann er í ýmsum
mjólkurvörum, morgunkorni, áleggi,
ávaxtadrykkjum og viðbiti ýmiss kon-
ar. Allt þetta hefur síðan leitt til þess
að bilið eykst milli þeirra barna sem
ekki eiga við tannvandamál að stríða
og þeirra sem það eiga. Flestir sleppa
ágætlega en eftir stendur hópur sem
þarf mun meiri aðstoð og umönnun til
að viðhalda tannheilsu. Þessi hópur,
sem betur fer er minnihlutahópur, er
nógu stór til þess að hafa áhrif á með-
altalstölur um tannheilsu íslenskra
barna og ungmenna. Því miður er það
einnig svo að nær fjórð-
ungur íslenskra barna
fer ekki reglulega til
tannlæknis í eftirlit. Það
veldur því að tann-
vandamálin verða stærri
og erfiðari viðureignar.
Sérlega er slæmt að
ennþá árið 2006 skuli
koma inn börn yngri en
tveggja ára með margar
tennur skemmdar
vegna þess að barnið
fær að hafa pela á nótt-
unni með einhverju öðru
en vatni.
Minnka þarf neyslu
súrra drykkja
Annað vandamál, ekki
nýtt af nálinni en mjög
vaxandi, er tannslit hjá
ungmennum vegna súrra drykkja og
matar. Helstu skýringuna á þessu
teljum við vera aukna neyslu á gos-
drykkjum og safa ýmiss konar. Oft er
lítið til ráða til viðhalds slíkum tönn-
um ef neyslumynstrinu er ekki
breytt.
Sem betur fer mætir þó þorri ís-
lenskra barna reglulega til tann-
læknis og á ekki við alvarleg tann-
vandamál að etja. Við skulum þakka
þennan árangur sem náðst hefur
miklu samstarfi yfirvalda, tann-
heilsustétta og foreldra við forvarnir
undanfarna áratugi.
Að lokum kemur hér einföld og
margreynd uppskrift að heilbrigðum
tönnum allt lífið – varast ber að
sleppa einhverju af innihaldi hennar.
Tannburstun tvisvar sinnum á dag
með flúortannkremi. Börn þurfa að-
stoð til þessa frá fyrstu tönn að tíu
ára aldri.
Aukaflúor í formi flúortaflna,
munnskols eða flúortyggigúmmís
fyrir einstaklinga í áhættuhópi.
Regluleg notkun tannþráðar.
Eingöngu vatn í pela sem barn fær
að sofa með.
Reglulegar heimsóknir til tann-
læknis.
Takmarka sætt og súrt nart milli
mála.
Tannheilsa
íslenskra barna
Helgi Hansson fjallar
um tannheilsu
’Tannburstuntvisvar sinnum á
dag með flúor-
tannkremi.‘
Höfundur er tannlæknir.
Helgi Hansson
Marteinn Karlsson: „Vegna
óbilgjarnrar gjaldtöku bæjar-
stjórnar Snæfellsbæjar af okkur
smábátaeigendum, þar sem ekk-
ert tillit er tekið til þess hvort
við megum veiða 10 eða 500
tonn, ákvað ég að selja bátinn og
flytja í burtu.“
Sigríður Halldórsdóttir skrifar
um bækur Lizu Marklund sem
lýsa heimilisofbeldi.
Hulda Guðmundsdóttir: „Ég
tel að það liggi ekki nægilega
ljóst fyrir hvernig eða hvort
hinn evangelísk-lútherski vígslu-
skilningur fari í bága við það að
gefa saman fólk af sama
kyni …“
Birgir Ásgeirsson: Opið bréf til
vígslubiskups Skálholtsstiftis,
biskups Íslands, kirkjuráðs og
kirkjuþings.
Prófkjörsgreinar á mbl.is
www.mbl.is/profkjor
Gunnar Gíslason styður Ás-
gerði Halldórsdóttur í 2. sætið í
prófkjöri sjálfstæðismann á Sel-
tjarnarnesi.
Þór Whitehead styður Ólaf Eg-
ilsson, sem býður sig fram í
prófkjöri sjálfstæðismanna á
Seltnarnarnesi. Ólafur býður sig
fam í 3. sæti listans.
Birgir Dýrfjörð rafvirki styður
Sigrúnu Elsu Smáradóttur sem
býður sig fram í 2. til 4. sæti í
prófkjöri Samfylkingarinnar í
Reykjavík
Magnús Helgi Björgvinsson
mælir með Guðríði Arnardóttur
í 1. sætið í prófkjöri Samfylking-
arinnar í Kópavogi.
Aðsendar greinar á mbl.is
www.mbl.is/greinar