Morgunblaðið - 08.02.2006, Qupperneq 32

32 MIÐVIKUDAGUR 8. FEBRÚAR 2006 MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
Marteinn Karlsson: „Vegna
óbilgjarnrar gjaldtöku bæjar-
stjórnar Snæfellsbæjar af okkur
smábátaeigendum, þar sem ekk-
ert tillit er tekið til þess hvort við
megum veiða 10 eða 500 tonn,
ákvað ég að selja bátinn og flytja
í burtu.“
Sigríður Halldórsdóttir skrifar
um bækur Lizu Marklund sem
lýsa heimilisofbeldi.
Hulda Guðmundsdóttir: „Ég
tel að það liggi ekki nægilega
ljóst fyrir hvernig eða hvort hinn
evangelísk-lútherski vígsluskiln-
ingur fari í bága við það að gefa
saman fólk af sama kyni …“
Prófkjörsgreinar á mbl.is
www.mbl.is/profkjor
Jóhann Alfreð Kristinsson
styður Sigurð Örn Hilmarsson í
kosningum til stúdentaráðs í HÍ.
Atli Vigfússon styður Elínu
Margréti Hallgrímsdóttur í
prófkjöri Sjálfstæðisflokksins á
Akureyri.
Haukur Sveinsson styður
Björk Vilhelmsdóttur í prófkjöri
Samfylkingarinnar í Reykjavík.
Elísabet Hjörleifsdóttir styður
Elínu Margréti Hallgrímsdóttur
í prófkjöri Sjálfstæðisflokksins á
Akureyri.
Ágúst Ólafur Ágústsson styð-
ur Sigrúnu Elsu Smáradóttur í
prófkjöri Samfylkingarinnar í
Reykjavík.
Ingólfur Margeirsson styður
Dag B. Eggertsson í prófkjöri
Samfylkingarinnar í Reykjavík.
Gísli Gunnarsson styður Sig-
rúnu Elsu Smáradóttur í próf-
kjöri Samfylkingarinnar í
Reykjavík.
Guðrún Ögmundsdóttir styður
Sigrúnu Elsu Smáradóttur í
prófkjöri Samfylkingarinnar í
Reykjavík.
Birgir Dýrfjörð rafvirki styður
Sigrúnu Elsu Smáradóttur sem
býður sig fram í 2. til 4. sæti í
prófkjöri Samfylkingarinnar í
Reykjavík.
Aðsendar greinar á mbl.is
www.mbl.is/greinar
I
Það er afar meinlegt að sjá Alþingi
ætla að lögleiða tæknifrjóvganir sam-
kynhneigðra kvenna með nafnlausu
gjafasæði.
Með skipulögðum hætti ætlar ríkið
að búa þannig í haginn, að til verða
börn sem ekki þekkja
foreldri sitt, í þessu til-
felli föður, og geta aldrei
komist að því hver hann
er.
Þó er hann valinn af
gaumgæfni úr sæð-
isbanka eins og hrútur:
Menntunarstig, hæð, lit-
arháttur, sjúkdómar og
arfgengir þættir ákveða
valið og verður þetta
gert á þar til gerðum
stofnunum með leyfi rík-
isvaldsins.
Snúið við þessari hryggðarmynd
lesendur góðir, og sjáið karlmann velja
níu mánaða staðgöngumóður og
tryggja svo, með hjálp ríkisins, að
barnið sem hann elur upp sjálfur fái
aldrei að vita nein deili á móðurinni.
Hvernig líst mönnum á?
Minnir slíkt á verklag og drauma
sem tíðkuðust í Þýskalandi á fyrri
hluta síðustu aldar: „Lífið skal beygja
undir vilja manneskjunnar, sama hvað
það kostar.“ Þetta er að mínu mati af-
ar gagnrýnivert.
Réttur barna er þarna skertur með
nefndu frumvarpi og samband barns
við föður og móður ekki virt. Ég minni
á að samkvæmt upphafsgrein Barna-
laganna, nr. 76/2003, á barn rétt á að
þekkja báða foreldra sína.
Stendur einnig til með þessu frum-
varpi að veita lesbískum konum
greiðari aðgang að tæknifrjóvgunum
en öðrum konum t.d. í sambúð eða gift-
um. Kona í sambúð fær aðeins sæði ef
eiginmaður er með skerta frjósemi eða
vegna sjúkdóms. Þetta skýtur skökku
við.
II
Um ættleiðingar sam-
kynhneigðra eru skiptar
skoðanir og lítið eru
ræddar hér á landi,
kannski vegna almennr-
ar skoðanabælingar á
þessu málefni. Stað-
reyndin er samt sú að
sambönd mjög stórs
hluta samkynhneigðra
eru óstöðug og stutt.
Tíðni vissra smit-
sjúkdóma er há og lífaldur nokkuð
styttur m.a. vegna áhættuhegðunar. Á
þetta sérlega við um fjöllynda unga
karlmenn í þessum hópi.
Hér er vert að bæta við að hópurinn
er alls ekki einsleitur – og sjálf hneigð-
in líklega ekki heldur. Í þessu felst
ekki áfellisdómur heldur er þetta
ábending. Eru þetta staðreyndir
studdar alþjóðlegum rannsóknum sem
eru aðgengilegar almenningi.
Það sem að ofan er rakið bitnar á
ættleiddum börnum samkynhneigðra.
Ætti a.m.k. að gera það ef haldið er
þræði í röksemdafærslunni. Og gefur
það tilefni til að ætla að við séum að
fara út í tilraunastarfsemi með þessari
heimild. En þetta virðist ekki mega
nefna eða menn horfa framhjá þessu.
III
Varðandi kirkjulega hjónavígslu
stendur samkynhneigðum það til boða,
að fá blessun kristinna presta í
kirkjum sem viðurkenna samlíf og ást-
ir þeirra. Samkynhneigðir eru almennt
viðurkenndir í þjóðfélagi okkar og er
það vel. Það er engin spurning að þeir
sæta almennt ekki áreitni – og væri
svo, teldist það að sjálfsögðu óþolandi.
Fjöldi presta hefur komið til móts
við þessa einstaklinga og velvild þeirra
margra er óumdeild.
Biskup Íslands hefur unnið að því að
laga kirkjulegar athafnir að óskum
samkynhneigðra – en hann er úthróp-
aður sem fordómafullur af samkyn-
hneigðum eins og nánast sérhver sem
ekki er sammála skipulögðum mál-
flutningi þeirra.
Þeim stendur einnig til boða að
stofna sínar eigin fríkirkjur með rík-
isstyrk og hafa alla sína hentisemi. Ís-
lenska stjórnarskráin hvetur reyndar
til þeirrar lausnar í 63. gr. sem segir að
allir hafi rétt til að stofna eigið trúfélag
og iðka trú sína eftir eigin sannfær-
ingu. En lítill áhugi virðist fyrir því.
Leið samkynhneigðra til að leysa
eigin vanda og lifa sem fullgildir borg-
arar er greið og opin. En það virðist
duga skammt.
Þröngva skal lífssýn þessa hóps inn í
stofnanir þjóðfélagsins. Svo langt er
seilst í þeim efnum að löggjafinn end-
urskilgreinir hugtakið hjónaband og
strikar út „karl og konu“ víðast hvar í
eldri lagatextum. Textinn með at-
hugasemdum er á http://www.-
althingi.is/altext/132/s/0374.html.
IV
Kirkjan byggir kenningu sína á
tveimur meginþáttum; trúarhefð og
texta ritningarinnar og verða menn að
gera upp hug sinn hvort fylgja eigi
þessari kenningu Krists eða ekki.
Engin af stærri kirkjudeildum heims-
ins endurritar trúarhefð sína vegna
kynhneigðar svo mér sé kunnugt. Það
er ekki tilviljun að kirkjan skuli heyja
hér mestu glímuna og hika við að
breyta grundvallargildum sínum.
Þar kemur m.a. til saga hinnar gyð-
ing-kristnu arfleifðar. Sú trúarhefð
setti kynhvötina í farveg innan hjóna-
bandsins fyrir meira en 3500 árum. Sá
farvegur markaði tímamót í sögu Vest-
urlanda og hefur kannski haft meiri
áhrif á menningu okkar en almennt er
viðurkennt.
Fyrir þann tíma var kynhvötin –
sérlega hvöt karlmanna – óheft og
sótti sér farveg eftir geðþótta. Var fjöl-
lyndi almennt samþykkt enda ríkur
partur af kúgunartæki þeirra sem
réðu. Er enginn taumur á því hrossi
eins og menn þekkja.
Hin byltingarkennda kristna hefð
hafnaði þessu ákveðið og þar með
einnig hómósexúalisma sem lífsstíl til
eftirbreytni.
Var þess í stað lagður grunnur að
sambandi milli karls og konu sem
ramma utan um æxlunarhlutverk
mannsins og hefur þetta markað
menningu okkar æ síðan.
V
Getur það talist mannréttindamál
að sveigja kenningu kirkjunnar til lags
við óskir sérstakra hópa?
Verður kirkjan í kjarna sínum ekki
að geta staðið óhögguð, óháð sveiflum
tímans og tískustraumum?
Er viðunandi fyrir heila þjóð að
breyta tvö þúsund ára gömlum siðum
kristinnar kirkju vegna kynhneigðar?
Finnst mér það sérkennileg sjálfs-
hyggja – en að sumu leyti tímanna
tákn í kynvæðingu nútímans.
Frekar finnst mér þörf á að styrkja
þessa stofnun – hjónabandið og fjöl-
skylduna – fjársjóð menningar okkar.
Einnig fara gætilega í tæknivæðingu
getnaðar og barneigna.
Brot á réttindum barna
Guðmundur Pálsson
fjallar um tæknifrjóvganir
með nafnlausu gjafasæði ’Snúið við þessarihryggðarmynd lesendur
góðir, og sjáið karlmann
velja níu mánaða stað-
göngumóður …‘
Guðmundur Pálsson
Höfundur er sérfræðingur
í heimilislækningum.
NOKKUÐ hefur verið skrifað
að undanförnu eins og svo oft áður
um aðskilnað ríkis og kirkju. Sem
fyrrverandi kirkjuþingsmaður
vildi ég segja um það nokkur orð.
Samvinna ríkis og kirkju er
nauðsynleg. „Trúarbrögðin eru
siðferðileg kjölfesta stærsta hluta
mannkynsins og mik-
ilvægur þáttur í sögu
og menningu flestra
ríkja.“ Ég held að
flestir Íslendingar
séu sammála um rétt-
mæti þessara orða.
Þetta atriði er einnig
staðfest í stjórn-
arskrá Íslands frá
1874 en þar segir í 62
grein „ Hin evang-
elíska lúterska kirkja
skal vera þjóðkirkja á
Íslandi, og skal rík-
isvaldið að því leyti
styrkja hana og vernda.“ Þarna er
tekin ákveðin afstaða til trúar-
bragða Íslendinga sem reynst hef-
ur vel. Í 63. og 64. grein er öllum
tryggt trúfrelsi.
Innihaldi þessara greina á því
ekki að breyta þó ný stjórnarskrá
verði samin.
Hvers vegna vilja menn breyta?
Prófessor Hannes Hólmsteinn
kemur með nokkur atriði til stuðn-
ings aðskilnaði í grein í Frétta-
blaðinu nýlega. „Trúarlíf er því
fjörugra og eðlilegra sem ríkið
skiptir sér minna af því. Það hefur
staðið íslensku kirkjunni fyrir
þrifum að ríkið hefur tekið hana
að sér.“ Þvílík vitleysa! Það er
margsannað að styrkur ríkisins til
kirkju og menningarmála hefur
ávallt haft jákvæð áhrif
„Prestar þjóðkirkjunnar eru op-
inberir embættismenn, kontóristar
eins og Kiljan myndi kalla þá, og
slíkir menn eru ekki líklegir til af-
reka.“
Hvað segir sagan okkur um
störf íslenskra presta gegn um
aldirnar?
Eftir að hafa lýst trúarþörf
manna segir hann:
„Þessari djúpu og
miklu þörf getur
kirkjan best fullnægt
ef hún er óháð, laus
undan kæfandi faðm-
lögum ríkisins.“
Kirkjan er óháð.
Þjóðkirkjan ræður
sínum málum sjálf að
mestu leyti eftir laga-
setninguna 1997.
Ríkið mismunar
ekki kirkjudeildum að
því leyti að hún inn-
heimtir sóknargjöld
fyrir alla trúarsöfnuði en frí-
kirkjusöfnuðurnir og þjóðkirkjan
eru aðskilin og þar er nokkur
munur á fjárhagslegum stuðningi.
Eðlilegast væri að fríkirkjusöfn-
uðurnir væru einnig í þjóðkirkj-
unni og nytu þar sömu réttinda og
aðrir söfnuðir en fengju að starfa
sjálfstætt með samkomulagi
beggja. Það fyrirkomulag myndi
styrkja báða aðila, því ekki er um
trúarlegan ágreining að ræða.
Ég er sammála baptistaprest-
inum Patrick Vincent Weimer þar
sem hann segir í grein í Morg-
unblaðinu .„Það er ekki mögulegt
að veita öllum trúfélögum tæki-
færi til þess að fjalla um trú sína í
ríkisskólunum.“ Sú umfjöllun þarf
þó að eiga sér stað en þá á öðrum
vettvangi og með samkomulagi við
fræðsluyfirvöld og þjóðkirkju
þannig að allir aðilar séu sáttir.
Siðferðisboðskapur kristinnar trú-
ar á að tryggja að fullrar sann-
girni sé gætt.
Ég er aftur ósammála prest-
inum þegar hann segir: „Það á
ekki að vera til þjóðkirkja,“ því
þjóðkirkjan á að vera til með ekki
síðri rökum en kirkja baptista.
Ef aðskilnaður ríkis og kirkju
kemur að fullu til framkvæmda
má með nokkrum sanni segja að
verið sé að einkavæða kirkjuna.
Ég er á móti slíkri breytingu því
að svo geti farið að starfsemi þjóð-
kirkjunnar miðaðist þá við hvaða
brauðmolar féllu af borði Baugs
Groups og annarra stórfyrirtækja
til starfsemi hennar. Á því gæti
verið stór hætta ef ríkið tryggir
ekki sjálfstæði hennar. Að þiggja
gjafir og styrki til einstakra verk-
efna er allt annað mál.
Stjórnarskrárákvæðin frá 1874
hafa reynst okkur vel og á þeim
skulum við byggja í framtíðinni
með trúfrelsi fyrir alla, og fræðslu
í anda þess sem öllu ræður.
Samvinna ríkis og þjóðkirkju
Gunnar Sveinsson fjallar
um þjóðkirkju og trúmál ’Ef aðskilnaður ríkis ogkirkju kemur að fullu til
framkvæmda má með
nokkrum sanni segja að
verið sé að einkavæða
kirkjuna.‘
Gunnar Sveinsson
Höfundur er fyrrverandi
kirkjuþingsmaður.
DV SAGÐIST ætla að taka upp
nýja ritstjórnarstefnu og skipti þess
vegna um ritstjóra eftir að maður hafði
framið sjálfsmorð, sem talið var að hafi
verið vegna umfjöllunar blaðsins. En
hvað hefur breyst? Ekki veit ég það.
Þeir halda áfram að rífa
niður og reyta mann-
orðið af fólki og telja sig
vera í fullum rétti til
þess. Þarf þjóðfélagið á
blaði eins og DV að
halda? Það er lágmark
að fréttir DV séu réttar
og rétt sé eftir fólki haft
það sem það segir við
blaðið, en það kæra þeir
sig ekki um. Þeir snúa
fréttum á haus og fara
með hrein ósannindi og
klárar lygar frá rótum.
Svona er hin breytta rit-
stjórnarstefna þeirra. Ég
var sjálfur „tekinn þar af
lífi“ með fréttaumfjöllun
og ekki var rétt haft eftir
það sem ég sagði við
blaðið. Svona blaða-
mennska á ekki að líðast
og er það alveg furðulegt
að í blaðamannastétt séu
menn, með svona skoð-
anir og hugsanir. Menn
sem leyfa sér allt – þá á
ég við allt – hvaða sora sem er. Ég held
að það sé nú kominn sá tími að blaða-
útgáfu DV verði hætt, 365 ljós-
vakamiðlar sem vilja vera með heið-
arlega fjölmiðlun ætti að stoppa nú
útgáfu blaðsins, því eins og staðan er í
dag er ekki grundvöllur fyrir meiri
sora og viðbjóð. Þjóðin er búin að fá
nóg. Fólk vill ekki vera að velta sér
upp úr vandamálum annarra, ekki
heldur þegar einhver misstígur sig í líf-
inu. Þannig er þjóðarsálin og ég skora
á fólkið í landinu að kaupa ekki blaðið,
með því er líka hægt að leggja það nið-
ur. 365 ljósvakamiðlar, sem reka NFS
og Fréttablaðið, segjast á sama tíma
reka heiðarlega fréttamennsku, en
halda svo úti blaði, sem þeir borga
með, það er staðreynd, það er enginn
gróði af DV.
Ég krefst þess að fá að kynnast
hinni nýju ritstjórnarstefnu DV, sem
þeir sögðust ætla að taka upp þegar
hinir fyrri ritstjórar hættu. Það hlýtur
að vera sanngjörn krafa að fjölmiðlar
hafi rétt eftir fólki, þegar það tekur
það í viðtal. En það er ekki vandamál
DV, þeir skrifa um þá og það sem þeim
sýnist. Eftir „aftökuna“ á mér, geri ég
þá kröfu til 365 ljósvakamiðla að þeir
biðjist afsökunar. Þeir sögðu t.d. í frétt
sinni að ég hafi reynt að leysa út
dauðatöflur. Ég veit ekki til þess að
apótek selji dauðatöflur og að þetta lyf
sé aðallega fyrir fíkla.
Umrætt lyf er lækn-
ingalyf, sem er hægt að
misnota eins og öll önnur
lyf. Þeir segja líka að ég
hafi falsað lyfseðilinn frá
rótum. Hið rétta er að
lyfseðillinn var ekki á
mínu nafni. Svo tengja
þeir þetta mál við fíkla
sem er á ekki nokkurn
hátt sanngjarnt. Þeir eru
að reyna að tengja mig
við undirheiminn. Sem
ég þekki ekkert til og
kæri mig ekki um það.
Þeir hjá DV hafa ekki
birt leiðréttingu á frétt
sinni eins og ég fór fram á.
Þeir halda sig við sama
heygarðshornið. En það
er ekki nóg að skipta um
ritstjóra ef sorinn heldur
áfram. Það er skoðun mín
að núverandi ritstjórar
eigi að segja af sér eins og
hinir fyrri, því lengi getur
vont versnað. Ég vil að af-
tökusveit DV verði gerð óvirk. En það
munu þeir örugglega ekki gera því sið-
ferði þeirra og siðferðisplan og dóm-
greind eru skökk. Ég endurtek það að
ef 365 ljósvakamiðlar vilja taka sig al-
varlega, þá skeri þeir krabbameinið
DV frá sér og hætti að koma fram með
lygi og ósannindi um fólk, um það
snýst málið.
Ég veit það að fólk tekur ekki mikið
mark á DV, en samt sem áður á sora-
fjölmiðill ekki að þrífast í íslensku sam-
félagi.
Mér finnst að þingmenn og ráð-
herrar eigi að fjalla meira um ritstjórn-
arstefnu DV opinberlega og taka þá al-
mennilega í gegn fyrir sinn
fréttaflutning. Fólkið vill blaðamenn-
ina, ritstjórana og blaðið burt í eitt
skipti fyrir öll.
Burt með meinið. Fyrir fullt og allt.
Því fyrr því betra.
Aftökusveit DV
Þórir Karl Jónasson fjallar
um ritstjórnarstefnu DV
Þórir Karl Jónasson
Höfundur er fv. formaður Sjálfs-
bjargar á höfuðborgarsvæðinu.
’Það hlýtur aðvera sanngjörn
krafa að fjöl-
miðlar hafi rétt
eftir fólki, þeg-
ar það tekur
það í viðtal. ‘