Morgunblaðið - 24.02.2006, Blaðsíða 13

*   
%+
  ,   %
-
./
0
     
0
 !1%+
  ,   %
2
-
 
1

.
 
  % $ 




       
"' " 3 / %

 
 
 
 
 

 
  
4 6 6 !(5
4 6!"5
4''!(5
4!"5
AFLAVERÐMÆTI íslenskra skipa
af öllum miðum var 62,9 milljarðar
króna á tímabilinu janúar-nóvember
2005, samkvæmt tölum sem Hag-
stofa Íslands birti í gær. Á sama
tímabili árið 2004 nam aflaverðmæt-
ið 63 milljörðum króna og hefur það
því dregist saman um 0,2% milli ára.
Ástæðan fyrir samdrættinum er að
heildaraflinn minnkaði árið 2005,
auk þess sem styrking krónunnar á
nýliðnu ári hefur dregið úr verð-
mætum aflans. Áhrif gengisþróun-
arinnar koma m.a. fram í því að afli
sem var fluttur út óunninn í gámum
jókst um 8% á tímabilinu. Hins veg-
ar dróst aflaverðmæti til vinnslu
innanlands saman um 12%.
Greiningardeild Íslandsbanka
segir að sterk staða krónunnar hafi
m.a. valdið þessu og gert land-
vinnslu erfitt fyrir. Afurðaverð á
sjófrystum botnfiskafurðum hafi
hækkað mun meira en verð land-
frystra afurða á síðasta ári. Þessi
þróun og sterk króna hafi gert það
að verkum að verðmæti sjófrystra
afurða jókst um 16% milli ára. Þá sé
landvinnslan næmari fyrir gengis-
breytingum en útgerð frystiskipa
þar sem hluti af gjöldum útgerð-
arinnar, s.s. laun og olíukostnaður,
eru beintengd við gengisþróun
krónunnar hverju sinni.
Verðmæti botnfiskaflans var 43,4
milljarðar sem er tæpum 400 millj-
ónum minna en árið 2004. Munar
þar mest um að aflaverðmæti
þorsks dróst saman um 12%, en
verðmæti hans nam 22,7 milljörðum
króna samanborið við 25,9 milljarða
árið 2004. Einnig minnkaði verð-
mæti úthafaskarfaaflans umtalsvert
eða úr 2,6 milljörðum í 1,6 milljarða
sem er tæplega 37% samdráttur.
Verðmæti ýsuaflans jókst á móti um
19%, úr 6,9 milljörðum í 8,2 millj-
arða, og verðmæti karfaaflans jókst
um helming.
Verðmæti uppsjávaraflans jókst
um 21,3% milli ára, úr 11 milljörð-
um í 12,4 milljarða, og munar þar
mest um að verðmæti síldaraflans
jókst um 73,2% á tímabilinu. Þá
jókst verðmæti loðnuaflans um
21,3%, en verðmæti kolmunna dróst
saman um 47,4%.
Mest aflaverðmæti var unnið á
höfuðborgarsvæðinu eða 11,3 millj-
arðar, sem er 15% aukning frá 2004.
Mestur samdráttur var hins vegar á
verðmætum sem tekin voru til
vinnslu á Vesturlandi eða um 38%,
en þar hefur verðmæti til vinnslu
dregist saman í öllum aflaflokkum
nema skel- og krabbadýrum. Einnig
var samdráttur á Vestfjörðum eða
11,4%, 17,6% á Austurlandi og 9,7%
á Norðurlandi vestra. 18,8% aukn-
ing var á Suðurlandi, 2,3% á Suð-
urnesjum og 8,9% á Norðurlandi
eystra.
Aflaverðmæti dregst
saman um 0,2%
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 24. FEBRÚAR 2006 13
FRÉTTIR
Opel Astra er gjörbreytt bifreið eftir að hafa verið endurhugsuð frá
grunni. Þrátt fyrir að vera sjálfskipt, með stærri vél og hlaðin auka-
búnaði er Opel Astra 1.8 með ódýrustu bílunum á götunni. Kynntu
þér alveg nýja Opel Astra í dag.
Nýr, fallegri og miklu
betri Opel.
Sævarhöfða 2 Sími 525 8000 ih.is
Mánaðargreiðsla 21.033,-*
ÞESSI ER HLAÐIN AUKABÚNAÐI: ESP skriðvörn, útvarpsfjarstýring
í stýri, samlitur og loftkæling. 7 hátalarar, spilar mp3, hiti í sætum,
aksturstölva og margt, margt fleira.
NCAP eru leiðandi í öryggis- og
árekstrarprófum í Evrópu. Opel Astra
fékk hæstu mögulegu einkunn.
Sjálfskipt
og allt allt öðruvísi
* Bílasamningur miðað við 20% innborgun og eftirstöðvar í 84 mánuði – Aukabúnaður á mynd: álfelgur.
1.750.000,- Sjálfskipt - 1.8 l. vél
Rem
Koolhaas
í Reykjavík
á morgun
ÍSLENDINGAR eru gjarnari en
aðrar Evrópuþjóðir á að túlka
drauma sína sem skilaboð um eitt-
hvað utanaðkom-
andi heldur en
persónuleg skila-
boð úr sálarlífinu.
Þannig telja Ís-
lendingar sig
dreyma fyrir
veðri, atburðum
eða félagslegum
samböndum en
aðrir Evrópubúar
túlka drauma
sína sem einhvers konar ávísanir á
innri átök sálarinnar.
Þetta er meðal þess sem fram hef-
ur komið í rannsóknum dr. Adriënne
Heijnen, mannfræðings og verk-
efnastjóra hjá Den Danske Forsker-
skole i Antropologi og Etnografi, en
hún kynnti niðurstöður sínar á fyr-
irlestri á vegum Félags þjóðfræð-
inga á Íslandi í vikunni.
Dr. Heijnen, sem er hollensk að
uppruna, kom hingað til lands fyrst
árið 1994 og nam m.a. íslensku fyrir
erlenda stúdenta í HÍ. Þá stundaði
hún rannsóknir hér á landi, en fram-
kvæmdi vettvangsrannsóknir á
draumförum, táknum í draumum og
túlkun á þeim í Reykjavík og Hruna-
mannahreppi á árunum 1997–2002.
Tákn breytast gegnum tíðina
Heijnen sem kveðst lengi hafa
haft áhuga á daglegu lífi fólks og
hversdagslegum hlutum. „Ekki bara
stórum atburðum, heldur því hvern-
ig fólk talar saman, daglegum sam-
böndum milli fólks og efni sem eru
ekki opinber og formleg,“ segir
Heijnen. „Tali maður við fólk í lang-
an tíma er hægt að komast að fyr-
irbærum sem eru falin í samfélag-
inu.“
Niðurstöður Heijnen voru viða-
miklar, enda ræddi hún í rannsókn
sinni ítarlega við um 150 manns og
rannsakaði auk þess heimildir langt
aftur í tímann. „Ég bar gögn mín
saman við það hvernig draumar voru
notaðir og sagt frá þeim í Íslend-
ingasögunum og heimildum frá 12.
öld og fram til nútímans,“ segir
Heijnen sem skoðaði m.a. hvað hefði
breyst varðandi það hvaða hópar í
samfélaginu segja frá draumum,
hvort það eru frekar konur eða karl-
ar. Einnig þau draumtákn sem koma
fram í heimildum og í hvaða sam-
hengi fólk talar um drauma. Þá
rannsakaði hún hvernig fólk túlkar
drauma og hvort þeir eru túlkaðir á
sama hátt. „Þá komst ég að því að
fólk átti mjög oft sameiginleg
draumtákn í samfélaginu. Draumar
eru ekki bara persónulegir.“
Heijnen segir draumtákn hafa
breyst gegnum aldirnar. Dýr séu al-
geng draumtákn í Íslendingasögum
og geta tengst fylgjum. Dýr eru enn
mikilvæg í draumum, en önnur dýr
standi nú sem tákn fyrir mann-
eskjur. Ekki lengur úlfar og birnir
eins og í Íslendingasögunum, heldur
mýs, rottur og önnur smádýr.
Draumfólk vitjar nafns
Mikill munur er á því á því hvern-
ig fólk segir frá draumum í Reykja-
vík og í Hrunamannahreppi. Veðrið
er enn mjög mikilvægt í sveitinni.
T.d. dreymir fólk oft hvítar kindur
fyrir snjókomu. Í Reykjavík dreymir
fólk hins vegar sjaldnar fyrir veðri.
Mjög algengt er að vitjað sé nafns,
þ.e. þegar látinn einstaklingur kem-
ur til fólks í draumi og vill gefa barni
nafn. Oft er sagt að það sé hættulegt
fyrir barnið ef það er ekki gert. Til
eru sögur af því að nafnvitjun hafi
ekki verið sinnt og barnið síðan átt
erfitt og hafi jafnvel veikst. Heijnen
segir algengt að látnir færi fólki
skilaboð í gegnum drauma.
Þrátt fyrir að fólk eigi oft sameig-
inleg draumtákn eru ótal mismun-
andi viðhorf til drauma ríkjandi og
ólíkt hvernig fólk túlkar drauma.
„T.d. túlka sumir drauma sem eitt-
hvað sem hefur gerst í lífinu, en ekki
eitthvað sem veit á framtíðina,“ seg-
ir dr. Heijnen. „Ég rannsakaði
hvernig þessar skoðanir geta verið
samhliða hver annarri án þess að
takast á. Mikilvæg niðurstaða rann-
sóknarverkefnisins er sú að það sé
mikilvægt fyrir marga Íslendinga að
öðlast þekkingu í draumum.“
Aðspurð hvort eitthvað eitt sér-
stakt einkenni íslenska draumheim-
inn segir Heijnen það ríkjandi meðal
Íslendinga að dreyma fyrir hlutum.
„En það er ekki svo algengt í Evr-
ópu að dreyma fyrir hlutum, fyrir
framtíðinni eða því sem gerist næsta
dag,“ segir Heijnen. „Fólk talar ekki
á þann hátt um drauma í Hollandi,
Frakklandi og Þýskalandi, heldur
mun meira á sálfræðilegan hátt.
Stór munur er sá að ef maður vitjar
dreymanda, þá er hann í Evrópu
túlkaður sem hluti af persónuleika
dreymandans. Hér á Íslandi er þetta
mjög félagslegt, dreymandinn er að
ná sambandi við persónuna og fá vís-
bendingar um hennar líðan.“
Íslendinga dreymir frekar
fyrir atburðum en Evrópubúa
Dr. Adriënne
Heijnen
ÚR VERINU