Morgunblaðið - 24.02.2006, Blaðsíða 25

MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 24. FEBRÚAR 2006 25
UMRÆÐAN
EINN af rauðu þráðunum í
ræðum framsögumanna á Við-
skiptaþingi 2006, sem haldið var
fyrir sneisafullu húsi gesta, þann
8. febrúar, var mik-
ilvægi menntunar fyr-
ir framtíð og velferð
þjóðar. Þannig sagði
Halldór Ásgrímsson
forsætisráðherra að
Íslendingum bæri að
stefna að því að
menntun á öllum
skólastigum yrði með
því besta sem þekkist
í heiminum, og að
skólar og vísinda-
starfsemi ættu í
auknum mæli að
starfa í samkeppn-
isumhverfi. Þetta er
þörf framtíðarsýn og við hæfi að
hún skuli lögð fram með svo skýr-
um hætti af forsætisráðherra
landsins á samkomu sem hafði að
megininntaki að leggja línurnar
fyrir djarfa framtíðarsýn fyrir Ís-
land fram til ársins 2015.
Bestu háskólar í heimi
Ágúst Guðmundsson, stjórn-
arformaður Bakkavarar Group,
var ekki síður upplitsdjarfur.
Hann sagði að Íslendingum bæri
að stefna að því að eiga háskóla
innan tíu ára sem væru á lista yfir
bestu háskóla í heimi. Hann benti
á að fyrir áratug hefðu fáir búist
við að Íslendingar ættu fjölda al-
þjóðlega samkeppnishæfra fyr-
irtækja, eins og raunin hefði orðið,
og spurði því að gefnu tilefni: „Af
hverju getum við ekki átt al-
þjóðlega samkeppnishæfa há-
skóla?“ Og svarið er einfalt, ef
metnaður og áræði ráða för: Auð-
vitað getum við það.
Framtíðarsýn HR
Væntingar þessara áhrifamanna
eru í takt við framtíðarsýn dr.
Guðfinnu S. Bjarnadóttur, rektors
Háskólans í Reykjavík: Að HR
verði alþjóðlegur, viðurkenndur
fyrir framúrskarandi kennslu, öfl-
ugar rannsóknir og sterk tengsl
við atvinnulíf og samfélag. Nú
þegar hefur skólinn kraft og metn-
að til að bera sig saman við bestu
háskóla heims, hvort sem litið er
til kennslu eða rannsókna og það
er óhætt að fullyrða að glæst
framtíðarsýn rektors hefur smitað
út frá sér í hvern krók og kima
skólans og í raun langt út fyrir
raðir hans.
Fjölgun háskólanema
Sá eldmóður sem íslenskt há-
skólafélag hefur fyllst á síðustu
árum fer ekki fram
hjá neinum sem fylg-
ist með mennta-
málum. Háskólanem-
um í íslenskum
háskólum hefur fjölg-
að um meira en 50% á
síðasta hálfa áratug.
Spá Viðskiptaráðs er
að árið 2015 muni um
35.000 nemendur
stunda nám á há-
skólastigi hér á landi,
en nú eru þeir í
kringum 18.000. Þessa
miklu fjölgun síðustu
ára má að miklu leyti
þakka auknu námsframboði á há-
skólastigi, en hlutfall háskóla-
menntaðra einstaklinga á Íslandi
er nú svipað og þekkist í lönd-
unum í kringum okkur, en var
töluvert lægra en meðaltal OECD-
landanna fyrir aldamót. Aukið
námsframboð hefur hins vegar
ekki komið af sjálfu sér. Það er
tilkomið m.a. vegna stefnu stjórn-
valda um fjölbreytni og samkeppni
á háskólastigi, vegna aukinnar að-
komu einkaaðila að háskólanámi
og síðast en ekki síst vegna vit-
undarvakningar um gildi háskóla-
náms í atvinnulífinu, sem þar með
stuðlar að aukinni hagsæld þjóð-
arinnar. Menntun er nefnilega
auðlind, og kannski sú óþrjótandi
auðlind sem til lengri er tíma er
hægt að byggja mest á.
Jákvæð samkeppni
Á síðustu árum hefur komið
fram á sjónarsviðið heill her há-
skólafólks sem hefur gríðarlega
djarfa framtíðarsýn fyrir hönd ís-
lensks samfélags og íslensks há-
skólasamfélags. Þessir eldhugar,
sem eru víða í háskólasamfélaginu,
hafa ekki síðri drauma og áræði
en þeir framsýnu og djörfu fjár-
málamenn sem á síðustu árum
hafa komið íslenskum fyrirtækjum
í fremstu röð á alþjóðavettvangi. Í
dag starfa 8 skólar á háskólastigi
hér á landi. Auðvitað leiðir það af
sér að æ meiri samkeppni ríkir um
nemendur. Sú samkeppni er ein-
göngu af hinu góða. Hún leiðir til
þess að allir leggja sig fram um að
bjóða upp á gott nám, gott um-
hverfi, frábæra kennara og rann-
sóknaraðstöðu. Þrátt fyrir þessa
innbyrðis jákvæðu samkeppni þá
eiga háskólarnir afar auðvelt með
að snúa bökum saman, vegna þess
að þegar öllu er á botninn hvolft,
þá starfa þeir allir með sama
markmið að leiðarljósi; að gera
gott háskólanám á Íslandi enn
betra og á heimsmælikvarða.
Stóri háskóladagurinn
Á morgun, laugardaginn 25.
febrúar, frá klukkan 11 til 17,
gefst almenningi kostur á að fara í
Borgarleikhúsið og kynna sér það
nám sem 7 af 8 háskólum landsins
bjóða upp á; Háskólinn í Reykja-
vík, Listaháskóli Íslands, Kenn-
araháskóli Íslands, Viðskiptahá-
skólinn á Bifröst,
Landbúnaðarháskóli Íslands,
Hólaskóli og Háskólinn á Ak-
ureyri.
Við þessa háskóla stunda rúm-
lega 8.000 manns nám. Það er
tæpur helmingur háskólanema á
Íslandi. Við þessa háskóla er boðið
upp á u.þ.b. 100 mismunandi
námsleiðir. Má þar nefna verk-
fræði, tæknifræði, lögfræði, við-
skiptafræði, tölvunarfræði,
kennslufræði, listnám, hrossarækt,
landslagsarkitektúr, fjölmiðla-
fræði, hagfræði, kennaranám, sál-
fræði, og er þá fátt eitt upp talið.
Við skorum á alla sem eru að velta
því fyrir sér að hefja háskólanám
næsta haust að heimsækja okkur í
Borgarleikhúsið á morgun og
kynna sér það fjölbreytta náms-
framboð sem þessir skólar bjóða.
Við bjóðum sömuleiðis alla þá
velkomna sem áhuga hafa á
menntamálum og síðast en ekki
síst bjóðum við alla þá sem deila
með okkur þeirri metnaðarfullu
framtíðarsýn að koma háskólanámi
á Íslandi í fremstu röð á al-
þjóðavettvangi hjartanlega vel-
komna.
Háskólanám á Íslandi
– nám á heimsmælikvarða
Jóhann Hlíðar Harðarson
skrifar í tilefni af stóra
háskóladeginum ’Við skorum á allasem eru að velta því
fyrir sér að hefja
háskólanám næsta
haust að heimsækja
okkur í Borgarleikhúsið
á morgun.‘
Jóhann Hlíðar
Harðarson
Höfundur er markaðsstjóri.
ORKUVEITA Reykjavíkur hef-
ur nú hug á orkuvinnslu í Kerling-
arfjöllum en þekking á orkubú-
skap svæðisins er
fremur takmörkuð.
Ráðist Orkuveita
Reykjavíkur í borun
á einni eða fleiri til-
raunaborholum í
Kerlingarfjöllum
þurfa þær fram-
kvæmdir að sæta
mati á umhverfis-
áhrifum enda fælu
slíkar rannsóknir í
sér margs konar
rask í óspilltri nátt-
úru Kerlingarfjalla.
Nú hefur stjórn
Landverndar lýst þeirri skoðun
sinni að ,,hafna beri umsókn um
tilraunaborholur vegna hugs-
anlegrar jarðvarmavirkjunar í
Kerlingarfjöllum þar sem hætt er
á að þeim fylgi óafturkræf nátt-
úruspjöll“. Reyndar ganga sam-
tökin ekki lengra en að benda á að
,,… skynsamlegt [sé] að bíða með
ákvarðanir um rannsóknaboranir á
háhitasvæðum þar sem ekki hefur
verið borað áður þar til vinnu við
2. áfanga rammaáætlunar er lokið
og fram eru komnar upplýsingar
um hvaða landsvæði séu sérlega
verðmæt vegna náttúrufars og
landslags. Engir brýn-
ir hagsmunir kalla á
skjótar ákvarðanir
vegna rannsóknabor-
ana eða virkjunar há-
hita á hálendinu“.
Alfreð Þorsteinsson,
formaður stjórnar
Orkuveitu Reykjavíkur
og borgarfulltrúi
Framsóknarflokksins,
brást við með ofsa-
fullum hætti í fréttum
Stöðvar 2 sunnudaginn
19. febrúar og líkir
Landvernd við um-
hverfisverndarsamtök sem ekki
einasta berjist gegn hvalveiðum
hér við land heldur þorskveiðum
líka. Svo miklar segir Alfreð öfg-
arnar vera í þessari ályktun
stjórnar Landverndar. Alfreð gat
þó ekki um hvaða samtök hann
ætti við eða hvort þau væru yf-
irleitt til.
Segjast verður að framkoma Al-
freðs Þorsteinssonar gagnvart
Landvernd í þessu máli var í
hæsta máta ómálefnaleg. Er það
með þessum hætti sem Orkuveita
Reykjavíkur vill vinna gagnvart
almenningi? Talar Alfreð fyrir R-
listann sáluga eða Framsóknar-
flokkinn?
Það er sanngjörn krafa og hóg-
vær að beðið verði með allar fram-
kvæmdir á miðhálendi Íslands þar
til niðurstöður 2. áfanga Ramma-
áætlunar liggja fyrir. Reyndar er
hálendi Íslands svo dýrmætt í
auðn sinni og ósnertanleik að
leggjast ber gegn öllum jarð-
varmavirkjunum á því svæði.
Nefni ég þar sérstaklega Kerling-
arfjöll og Torfajökulssvæðið.
Alfreð ræðst á Landvernd
Árni Finnsson fjallar um hugs-
anlegar tilraunaborholur í
Kerlingarfjöllum ’… framkoma AlfreðsÞorsteinssonar gagnvart
Landvernd í þessu máli
var í hæsta máta ómál-
efnaleg.‘
Árni Finnsson
Höfundur er formaður
Náttúruverndarsamtaka Íslands.
DAGUR B. Eggertsson, borg-
arstjóraefni Samfylkingarinnar,
sagði í viðtali á fréttastöðinni
NFS fyrir skömmu að hann teldi
að Samfylkingin og
Sjálfstæðisflokkurinn
ættu ekki samleið í
borgarstjórn. Sú
skoðun Dags er hans
mál en rök hans eru
þess eðlis að ekki er
hægt að láta þeim
ósvarað, þ.e. að í
sveitarfélögum þar
sem sjálfstæðismenn
séu við völd sé ekki
lögð áhersla á velferð
og draga hafi þurft
flokkinn í eðlileg
þjónustuverkefni
gagnvart fjöl-
skyldum, ungu fólki
og yngstu kynslóð-
inni.
Fjölskyldan
í Garðabæ
Sjálfstæðismenn
hafa farið með stjórn
bæjarmála í Garðabæ
frá upphafi. Garða-
bær er og hefur verið
í forystu íslenskra
sveitarfélaga í fjöl-
mörgum málaflokk-
um sem snerta vel-
ferð og lífsgæði
fjölskyldufólks.
Sama gjald hjá
dagforeldrum
og á leikskólum
Garðabær niðurgreiðir dagvist-
un barna hjá dagforeldrum frá 12
mánaða aldri. Niðurgreiðslan mið-
ar að því að gjaldið sem foreldrar
greiða sé það sama hvort sem
barn er vistað hjá dagforeldri eða
er í leikskóla. Þannig geta for-
eldrar valið hvar þeir fá dagvistun
fyrir barn sitt án tillits til kostn-
aðar. Veittur er systkinaafsláttur
ef barn hjá dagforeldri á systkin í
leikskóla. Dagforeldrar hafa lýst
ánægju sinni með fyrirkomulagið í
Garðabæ og bent á hann sem fyr-
irmynd fyrir önnur sveitarfélög.
Öll 18 mánaða börn
eiga kost á leikskóla
Öll börn sem eru orðin 18 mán-
aða 1. september ár hvert eiga
kost á leikskóladvöl í Garðabæ,
sem þýðir að enginn biðlisti er í
leikskóla. Garðabær hefur verið í
fararbroddi hvað varðar leik-
skólaþjónustu fyrir yngstu börnin.
Jafnframt er lögð áhersla á að
styðja við rekstur einkarekinna
leikskóla í bænum með það að
markmiði að auka fjölbreytni í
þjónustu og rekstri leikskóla.
Í forystu í málefnum
grunnskólans
Heildstæð skólastefna Garða-
bæjar nær til leikskóla, grunn-
skóla og tónlistarskóla bæjarins.
Hugmyndafræðin einkennist fyrst
og fremst af áherslu á að koma til
móts við hvern einstakling. Bæj-
aryfirvöld hafa hvatt til aukinnar
fjölbreytni í rekstrarformi, hug-
myndafræði og áherslum grunn-
skóla og hvatt foreldra til að velja
þann skóla sem hentar barni
þeirra best. Val foreldra stendur
ekki aðeins um grunnskóla Garða-
bæjar heldur einnig um einka-
rekna skóla í bænum og annars
staðar, þar sem Garðabær greiðir
fyrir nám nemenda með sama
hætti og í skólum reknum af bæj-
arfélaginu. Einkareknir skólar eru
því raunverulegur valkostur fyrir
alla óháð efnahag.
Grunnskólar Garðabæjar eru
eftirsóttir bæði af foreldrum og
kennurum sem sýnir sig m.a. í því
að hvergi hefur verið hærra hlut-
fall réttindakennara en í Garðabæ.
Hvatapeningar til íþrótta-
og æskulýðsstarfs
Öll börn í Garðabæ á aldrinum
6–16 ára fá 20 þúsund
krónur árlega til að
lækka kostnað við
skipulagt íþrótta- og
æskulýðsstarf. Engu
skiptir hvort barnið
kýs að stunda starfið í
Garðabæ eða í ná-
grannasveitarfélög-
unum. Sambærilegir
styrkir í öðrum sveit-
arfélögum eru í flest-
um tilfellum bundnir
við þrengri aldurshóp
og háðir því að börnin
stundi íþróttina eða
æskulýðsstarfið innan
síns sveitarfélags.
Garðabær er því einn-
ig í forystu í þessum
málaflokki.
Ánægðir íbúar
Garðabær lætur
reglulega gera kann-
anir á viðhorfi íbúa og
notenda einstakra
þjónustuþátta í bæn-
um. Niðurstöður viða-
mikillar viðhorfskönn-
unar sem gerð var í
Garðabæ á síðasta ári
sýna að íbúar Garða-
bæjar eru almennt
ánægðir með að búa í
Garðabæ og með upp-
vaxtarskilyrði fyrir
börn í bænum. Þjón-
ustustofnanir bæjarins, svo sem
leik- og grunnskólar fá einnig
mjög góða einkunn frá bæj-
arbúum. Könnun sem gerð var af
Félagsvísindastofnun um land allt
árið 2000 sýndi að íbúar Garða-
bæjar og Seltjarnarness voru
ánægðastir af íbúum allra sveitar-
félaga á landinu með þjónustu síns
sveitarfélags. Foreldrakannanir
sem gerðar eru reglulega í leik-
og grunnskólum sýna einnig al-
menna ánægju foreldra með starf
þessara stofnana.
Brautin rudd í Garðabæ
Undir forystu Sjálfstæðisflokks-
ins hefur verið unnið brautryðj-
endastarf í Garðabæ í fjölmörgum
málum sem snerta velferð og lífs-
gæði fjölskyldna. Í mörgum til-
fellum hafa önnur sveitarfélög
fylgt á eftir eins og t.d. sést nú í
samþykktum annarra sveitarfé-
laga um auknar niðurgreiðslur til
dagforeldra. Almenn ánægja íbúa
sem ítrekað kemur fram í við-
horfskönnunum eru bæjarstjórn
Garðabæjar hvatning til að halda
áfram á sömu braut og halda í for-
ystu í málum sem snerta lífsgæði
fjölskyldna.
Degi B. Eggertssyni er bent á
að kynna sér málin betur áður en
hann kýs að tjá sig um starf sveit-
arstjórna í öðrum sveitarfélögum
en Reykjavík. Á vef Garðabæjar
www.gardabaer.is, eru t.d. auð-
fundnar upplýsingar um þjónustu
Garðabæjar við barnafjölskyldur
og aðra hópa bæjarbúa. Best færi
þó auðvitað á því að Dagur ynni
kosningabaráttu sína með því að
segja frá eigin afrekum en ekki
með staðhæfingum um önnur
sveitarfélög sem eiga við engin
rök að styðjast. Orðið dagsannur
þýðir samkvæmt íslenskri orða-
bók, alveg sannur eða skýlaus.
Með ummælum Dags um ýmis
málefni fer orðið væntanlega að fá
á sig allt aðra og nýja merkingu í
íslensku máli.
Að segja Dagsatt
frá eigin verkum
og annarra
Gunnar Einarsson svarar Degi
B. Eggertssyni
Gunnar Einarsson
’Orðið dag-sannur þýðir
samkvæmt ís-
lenskri orðabók,
alveg sannur eða
skýlaus. Með
ummælum Dags
um ýmis málefni
fer orðið vænt-
anlega að fá á sig
allt aðra og nýja
merkingu í ís-
lensku máli.‘
Höfundur er bæjarstjóri Garðabæjar.