Morgunblaðið - 30.03.2006, Qupperneq 16

16 FIMMTUDAGUR 30. MARS 2006 MORGUNBLAÐIÐ
ERLENT
ÚRSLITIN í þingkosningunum í
Ísrael voru aðeins hálfur sigur fyrir
Kadima og leiðtoga hans, Ehud Ol-
mert, starfandi forsætisráðherra,
sem nær víst má heita að fari einnig
fyrir næstu stjórn. Fljótlega eftir
stofnun flokksins í fyrra var honum
spáð 44 sætum af 120 á þinginu,
Knesset. Ariel Sharon, stofnandi
flokksins og sá sem flestir Ísraelar
treystu til að stýra þjóðinni, hefur
hins vegar verið fjarri góðu gamni en
hann hefur legið í dái síðustu vik-
urnar.
Sumir kenna Olmert sjálfum um,
segja að hann hafi átt sinn þátt í að
svæfa menn á verðinum þegar hann
sagði fyrir viku að niðurstaðan væri
„þegar ráðin“. Eitt er víst að kjör-
sókn var sú minnsta sem verið hefur
í sögu landsins frá því að ríkið var
stofnað 1948, aðeins um 63%.
Kadima mun þurfa að leita sam-
starfs við nokkra flokka, sennilega
um miðju-vinstristjórn. Auk Kadima
mun Verkamannaflokkur Amir Pe-
retz, sem hlaut mun betri kosningu
en lengi hafði verið reiknað með, lík-
lega verða í stjórninni. Peretz, sem
er fæddur í Marokkó, þótti standa
sig vel í kosningabaráttunni.
Olmert er líklegur til að reyna að
fá í stjórnina lítinn vinstriflokk frið-
arsinna, Meretz og rætt er um að
tveir flokkar bókstafstrúarmanna
gyðinga, Shas og Sameinaðir Torah-
gyðingar, muni ef til vill verða með.
Gyðingar verði í meirihluta
„Á næstunni munum við huga að
því að ákveða hver endanleg landa-
mæri Ísraelsríkis skuli vera, gyð-
ingaríkis með gyðinga í meirihluta,“
sagði Olmert á kjördag. Vill hann að
endanleg landamæri verði orðin að
veruleika 2010. Í sigurræðunni í gær
sagðist hann vilja ræða málið við
Palestínumenn og virtist þannig vilja
draga nokkuð úr áherslunni á ein-
hliða aðgerðir ef ekki semjist, ef til
vill með það í huga að blíðka frið-
arsinna í flokkum sem hann þarf að
semja við. Óljóst er hver afstaða
sumra flokka verður til stefnu Kad-
ima, þannig segja talsmenn Shas að
þeir vilji slaka til og láta land af
hendi fyrir frið. En skilyrði Shas er
að þá verði friður tryggður.
Lífeyrisþegar í lykilstöðu?
Afstaða nýs flokks lífeyrisþega,
Gil, sem vann óvæntan sigur, hlaut
átta sæti, er ekki á hreinu. En leið-
togi hans, hinn 79 ára gamli Rafi Eit-
an, gefur þó í skyn að flokksmenn
vilji enga harðlínustefnu gagnvart
Palestínumönnum. Eitan er þjóð-
þekktur, var yfirmaður leyniþjón-
ustunnar Mossad og stýrði m.a. rán-
inu á stríðsglæpamanninum Adolf
Eichmann í Argentínu árið 1960.
Margir hafa bent á að ekki verði
við það unað til lengdar að minnihluti
gyðinga ríki með harðri hendi yfir
svæði þar sem arabar verði í meiri-
hluta. Þannig gæti staðan orðið eftir
nokkra áratugi vegna mikillar við-
komu Palestínumanna og ísraelskra
araba. Þess vegna verði að yfirgefa
mestöll hernumdu svæðin. Kadima
vill innlima stærstu byggðir land-
tökumanna gyðinga á Vesturbakk-
anum en leggja aðrar niður. Myndu
þá um 70.000 gyðingar í einangruð-
um byggðum verða að flytja á brott.
Það mun kosta átök.
En hafi Kadima sitt fram mun ör-
yggisveggurinn, múrinn milli Ísraela
og Palestínumanna, krækja langt
inn á svæði Palestínumanna. Olmert
hefur sagt að reynt verði að fá al-
þjóðasamfélagið til að samþykkja
þessa ráðagerð. En Palestínumenn
benda á að þeir byggi nú aðeins um
22% alls þess svæðis sem nefnt var
Palestína áður en Ísrael var stofnað.
Þeir spyrja hvað réttlæti að þeir færi
enn nýjar fórnir. Mahmoud Abbas,
forseti Palestínumanna, hvatti í gær
Ísraela til að grípa ekki til einhliða
aðgerða.
„Niðurstöðurnar breyta ekki
nokkrum hlut nema Olmert breyti
stefnu sinni og gefi upp á bátinn hug-
myndir sínar um einhliða aðgerðir,“
sagði Abbas.
Hafa augastað á Jórdandalnum
Ísraelar hafa þegar innlimað Gól-
an-hæðir, sem hernumdar voru í sex
daga stríðinu 1967 eins og Vestur-
bakkinn og Gaza og tilheyrðu Sýr-
landi. En Ísraelar íhuga einnig að
tryggja sér yfirráð Jórdandalsins á
mörkum byggða Palestínumanna og
Jórdaníu, austasta hluta Vestur-
bakkans. Er þá markmiðið að auka
hernaðarlegt öryggi Ísraels en einn-
ig skiptir miklu að Jórdanáin er mik-
ilvæg fyrir vatnsbúskap Ísraels.
Nái þessar hugmyndir fram að
ganga er erfitt að sjá fyrir sér að
friður og stöðugleiki séu í augsýn,
jafnvel þótt við völd í Ísrael verði
boðberar afla sem segjast vilja
samninga og frið. Flestir virðast
hafa í bili sætt sig við að ekki verði á
næstunni neinar alvöruviðræður um
stofnun sjálfstæðs Palestínuríkis.
Þröskuldurinn er m.a. að Hamas-
menn eru í meirihluta á Palestínu-
þingi sem lagði blessun sína yfir rík-
isstjórn þeirra sama dag og Ísraelar
kusu. Hamas neitar sem fyrr að við-
urkenna Ísrael og er því þröngt um
vik. Ef til vill munu menn þó eiga
auðveldara með að finna friðarsmug-
ur þegar kosningum er lokið og ekki
lengur nauðsynlegt að veifa þjóðfán-
um af jafnmiklu kappi.
Olmert leggur áherslu
á varanleg landamæri
Niðurstöður kosninganna í Ísrael voru óvæntar en
líklegast er að Kadima, flokkur Ehud Olmerts, myndi
næstu stjórn. Kristján Jónsson kynnti sér stöðu mála.
kjon@mbl.is
 


  







 
 
 
 






!"
$
" 
"
#
! "





    

  

 
   


 





   !"!#$%""!


  
 





 

 

 


 
AP
Ehud Olmert, starfandi forsætisráðherra Ísraels (t.v.), og Shimon Peres,
fyrrverandi forsætisráðherra, fagna ásamt félaga þeirra í Kadima eftir að
ljóst varð að flokkurinn fékk mest fylgi í kosningunum í fyrradag.
Jerúsalem. AFP. | Stuðningsmenn
Avigdors Liebermans hafa lýst hon-
um sem sterka manninum er Ísrael
þurfi nú á að halda en andstæðingar
hans segja hann vera kynþáttahat-
ara og lýðskrumara.
Flokkur Liebermans varð fjórði
stærsti flokkur Ísraels, með tólf
þingsæti, og stærsti hægriflokkur
landsins þar sem
Likud galt mikið
afhroð í kosning-
unum í fyrradag.
„Ég gleðst yfir
því að við erum
nú stærsti flokk-
ur þjóðernissinna
og ég er viss um
að næst verðum
við valdaflokk-
urinn,“ sagði Lie-
berman sem hef-
ur einkum notið stuðnings
innflytjenda frá fyrrverandi lýðveld-
um Sovétríkjanna. „Við sönnuðum
að við höfum sameinað fólkið. Okkur
tókst að leiða saman innflytjendur
og gamalgróna íbúa, veraldlega
sinnaða og trúaða, landnema og íbúa
Tel Aviv og nágrennis. Þetta er
mikilvægasta afrek okkar.“
Skiptist á landsvæðum
Lieberman fæddist í Moldóvu
1958 og flutti búferlum til Ísraels ár-
ið 1978. Hann var framkvæmda-
stjóri Likud-flokksins á árunum
1993–96 og var hægri hönd Benjam-
ins Netanyahus í forsætisráðuneyt-
inu 1996–97. Hann var þá kallaður
„Raspútín“ þar sem hann þótti mjög
valdamikill á bak við tjöldin.
Lieberman stofnaði flokkinn
Yisrael Beitenu (Heimili okkar Ísr-
ael) árið 1999 og var kjörinn á þing
sama ár. Hann hefur verið mjög um-
deildur vegna þeirrar stefnu sinnar
að Ísraelar gefi eftir ísraelsk land-
svæði, sem byggð eru aröbum, og fái
í staðinn að halda byggðum gyðinga
á Vesturbakkanum.
„Það kemur ekki til greina að Pal-
estínuríki geti losað sig við alla gyð-
inga en Ísrael verði tveggja þjóða
ríki, þar sem arabar eru um 20%
íbúanna,“ sagði Lieberman á kosn-
ingafundi.
Lieberman býr í Nokdim á
Vesturbakkanum og líklegt er að
hann þurfi að fara þaðan verði fleiri
landtökubyggðir gyðinga lagðar nið-
ur eins og Ehud Olmert, starfandi
forsætisráðherra, hefur boðað.
„Raspútín“
orðinn helsti
leiðtogi
hægriaflanna
Avigdor
Lieberman
ALMYRKVI á sólu varð í gær og
sást á belti í Afríku, Tyrklandi og
Mið-Asíu. Deildarmyrkvi á sólu sást
á mun stærra svæði, m.a. í mestallri
Afríku, meginlandi Evrópu og víða
í vestur- og suðurhluta Asíu.
Palestínumenn fylgjast hér með
deildarmyrkva í borginni Hebron á
Vesturbakkanum. Á minni mynd-
inni ber hálfmána mosku í Íslama-
bad í sólina þegar jörðin gekk inn í
skugga tunglsins.
Almyrkvar á sólu verða þegar
tunglið er fyrir miðju sólarkringl-
unnar og skyggir á hana alla.
Næsti almyrkvi verður 1. ágúst
2008 og mun þá sjást í Norður-
Ameríku, Evrópu og Asíu. Á Íslandi
á almyrkvi á sólu að sjást næst árið
2026. Reuters
Fylgst með
almyrkva á sólu
Róm. AFP. | Silvio Berlusconi, for-
sætisráðherra Ítalíu, neitaði í gær
að biðjast afsökunar á ummælum
sínum um að kínverskir kommún-
istar, undir stjórn Maós, hefðu
„soðið börn“. Hann reyndi þó að
róa kínverska ráðamenn, sem
mótmæltu ummælunum, og gaf til
kynna að þau væru slæmur
brandari.
„Í umræðum sem stóðu í tvær
klukkustundir, þegar ég var ýmist
alvarlegur eða hæðinn, viðhafði ég
ummæli sem eru að öllum líkind-
um ekki fyndin,“ sagði Berlusconi
í gær og bætti við að hann hefði
vísað til „sagnfræðilegrar stað-
reyndar“. Kvöldið áður endurtók
Berlusconi ummælin þótt kín-
versk stjórnvöld hefðu mótmælt
þeim.
„Þegar öllu er á botninn hvolft
er það ekki ég sem lét þá sjóða
börnin,“ sagði Berlusconi við
blaðamenn í fyrrakvöld þegar
hann var spurður hvort hann
hygðist taka orð sín aftur.
Kínverjar höfðu þá látið í ljósi
óánægju með ummælin. „Við er-
um ekki ánægð
með slík um-
mæli, þau eru
algjörlega til-
hæfulaus og
styðjast ekki
við nein rök,“
sagði í yfirlýs-
ingu frá utan-
ríkisráðuneyt-
inu í Kína.
Kínverska sendiráðið í Róm
sendi einnig frá sér yfirlýsingu
þar sem ummæli Berlusconis voru
gagnrýnd.
Forsætisráðherrann viðhafði
þau fyrst á kosningafundi á
sunnudag þegar hann talaði um
Kína undir stjórn Maós.
„Ég hef verið sakaður um að
hafa sagt að [kínversku] komm-
únistarnir hafi étið börn,“ sagði
hann. „En lesið „Svörtu bókina
um kommúnisma“ og þá komist
þið að raun um að í Kína, undir
stjórn Maós, átu þeir ekki börnin,
heldur létu þeir sjóða þau og þau
voru svo borin sem áburður á akr-
ana.“
Ver orð sín um
„soðin börn“ í Kína
Silvio Berlusconi