Morgunblaðið - 07.04.2006, Blaðsíða 37

fyrir fagurkera á öllum aldri
lifun 1

íslenskt í öndvegi

hlýlegt fjölskylduheimili

íslensk hönnun í útrás

puntað upp á páskaborðið

litríkt og lystaukandi

að hanna fyrir börn
lifun
tímarit um heimili og lífsstíl – 04 2006
Tímaritið
Lifun fylgir
Morgunblaðinu
á morgun
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 7. APRÍL 2006 37
HÆSTIRÉTTUR
þeirra lögfræðinga sem hafa starfað á
þessum sviðum. Þeir sem það hafa
gert, svo annasöm sem þessi störf ein-
att eru, hafa sjaldnast varið miklum
tíma í hliðarstörf. Vilji menn það sem
þeir kalla fjölbreytilega kosti, hvað
svo sem það nánar þýðir, ættu þeir að
láta sér duga að fjölbreytnin komi
fram í því, að dómarar hafi starfs-
reynslu af mismunandi sviðum, þegar
þeir ráðast til starfa í réttinum.
Af þeirri athugun á umsögnum
Hæstaréttar eftir lagabreytinguna
1998, sem að framan er lýst, sést að
það virðist mjög fara eftir atvikum
hverju sinni hvernig umsögn er hag-
að. Þá vekur sérstaka athygli munur
á áherslum á tiltekin atriði af hlut-
rænum toga milli umsagna, þótt ljóst
sé að ekkert hafi breyst frá því fyrri
umsögn var gefin. Liggur nærri að
ætla að persónuleg afstaða til ein-
stakra dómaraefna kunni hér að hafa
haft megináhrif, hvort sem það er til
að raða umsækjanda ofarlega á blað
eða skipa honum neðar en efni standa
til. Augljósast í þessu efni er fráhvarf-
ið í umsögninni 2004 frá árinu áður í
að telja kunnáttu í réttarfari og
reynslu af sjálfstæðum rekstri lög-
mannsstofu skipta meginmáli við val
á milli umsækjenda. Er engin tilraun
gerð í umsögninni 2004 til að skýra
hvers vegna þetta skipti ekki sama
máli þá og árið á undan.
V.
Það er álit mitt að allir umsækjend-
urnir fjórir sem nú sækja um dómara-
embætti í Hæstarétti uppfylli skilyrði
1.–7. töluliða 2. mgr. og 3. mgr. 4. gr.
laga nr. 15/1998 um dómstóla til að
skipa megi þá í embætti. Þá tel ég þá
alla uppfylla kröfur um hæfni til að
gegna embættinu, sbr. 8. tölulið 2.
mgr. sömu greinar. Ég fellst ekki á að
réttmætt sé að raða umsækjendunum
í hæfnisröð með þeim hætti sem gert
er í umsögn meirihluta réttarins og
mun því ekki gera það. Í tilefni af nið-
urröðun meirihlutans á umsækjend-
um hlýt ég þó að benda á að nú er um-
sækjendunum Hjördísi Björk
Hákonardóttur og Sigríði Ingv-
arsdóttur skipað jafnt í niðurröðun
réttarins, þó að greinarmunur hafi
verið gerður á þessum umsækjendum
í umsögninni 5. febrúar 2001. Ekki er
gerð nein grein fyrir hvað valdið hafi
þessum sinnaskiptum. Ég tel einnig
rétt, eins og á stendur, að taka fram
að ekki séu efni til að skipa Þorgeiri
Inga Njálssyni héraðsdómara að baki
öðrum umsækjendum. Hann hefur að
mínum dómi sýnt sig með dómstörf-
um sínum í að vera afar vel hæfur til
að gegna dómarastarfi við Hæstarétt
Íslands.“
Úr umsögn Ólafs Barkar
Þorvaldssonar
Ólafur Börkur Þorvaldsson tekur
fram í upphafi að hann telji að allir
umsækjendur uppfylli öll þau hæfn-
isskilyrði sem lögin áskilja en segir
síðan í öðrum kafla:
„Ég geri ekki efnislegar athuga-
semdir við upptalningu meirihluta
dómara á starfsferli umsækjenda.
Hins vegar er mér ekki unnt að
standa að öðrum hlutum álits meiri-
hluta dómara.
Ég tel óvarlegt af umsagnaraðila
að bera saman umsækjendur með
þeim hætti sem meirihluti dómara
gerir í áliti sínu. Er sú aðferð sem við-
höfð er hjá meirihlutanum að mínu
áliti ekki eins sanngjörn og ætla
mætti við fyrstu sýn. Um það atriði
leyfi ég mér að vísa til rökstuðnings
míns sem fram kemur í umsögn minni
til yðar 17. september 2004.
Ég hef í þeirri umsögn lýst þeirri
skoðun minni að ég telji hæpið af um-
sagnaraðila um störf dómara við
Hæstarétt að raða umsækjendum í
sérstaka röð, þótt lög banni ekki ber-
um orðum að svo sé gert. Hlýtur röð-
un þeirra umsækjenda, sem hæfir
teljast til embættis, að lyktum eink-
um að ráðast af sjónarmiðum sem
heyra undir veitingarvaldið en ekki
umsagnaraðilann. Um þessi atriði er
ég þannig sammála hæstaréttardóm-
aranum Jóni Steinari Gunnlaugssyni.
Þrátt fyrir að ég telji eins og áður
greinir ekki rétt af umsagnaraðila að
raða umsækjendum í sérstaka röð
eftir hæfni, þá hefur meirihlutinn gert
það líkt og í síðustu umsögn. Ég tel
hlutverk mitt hvorki vera að gagn-
rýna umsögn meirihlutans sérstak-
lega né að taka efnislega afstöðu til
hvers og eins atriðis sem fram kemur
í áliti hæstaréttardómarans Jóns
Steinars Gunnlaugssonar. Fram hjá
þeirri staðreynd verður þó ekki litið,
að meirihluti dómara hefur ákveðið að
raða umsækjendum niður. Þá er jafn-
framt ljóst að einn dómari gagnrýnir í
umsögn sinni með rökstuddum og ít-
arlegum hætti þá aðferð og niður-
stöðu sem þannig hefur verið fengin.
Ég tel því óhjákvæmilegt, eins og
hér háttar til, að gera eftirfarandi at-
hugasemd við aðgreiningu umsækj-
enda úr röðum héraðsdómara í um-
sögn meirihlutans. Við þá röðun er
skírskotað til þeirrar myndar sem
meirihlutinn kveðst hafa fengið af
hæfni umsækjendanna með því að
fjalla um dómsmál sem þeir hafa leyst
úr. Þá er jafnframt notuð sú mæli-
stika að líta til tilgreindra sjö atriða
varðandi nám, starfsferil og fræði-
störf umsækjendanna, án þess að
gerð sé grein fyrir innbyrðis vægi
þeirra atriða, sem þó er sagt vera mis-
munandi.
Fræðileg vinna héraðsdómara
kemur einkum fram í dómum þeirra
og vel saminn dómur krefst iðulega
djúprar og góðrar lögfræðikunnáttu.
Í ljósi þeirrar myndar sem ég hef
fengið af störfum umræddra umsækj-
enda, sem allir gegna sama starfinu,
tek ég undir þau sjónarmið sem fram
koma í V. kafla umsagnar hæstarétt-
ardómarans Jóns Steinars Gunn-
laugssonar, hvað þá varðar.
Ég tel hins vegar ekki ástæðu til að
fjalla að öðru leyti um mat mitt á
hæfni hvers og eins umsækjanda. Þá
tel ég heldur ekki rétt af mér að láta í
ljós, með beinum eða óbeinum hætti,
persónulegt álit mitt á því hvaða sjón-
armið veitingarvaldið ætti að leggja
til grundvallar vali sínu milli þessara
fjögurra hæfu umsækjenda.“
TENGLAR
..............................................
www.mbl.is/itarefni