Morgunblaðið - 05.05.2006, Blaðsíða 30

30 FÖSTUDAGUR 5. MAÍ 2006 MORGUNBLAÐIÐ
Hallgrímur B. Geirsson.
Styrmir Gunnarsson.
Framkvæmdastjóri:
Ritstjóri:
STOFNAÐ 1913
Útgefandi: Árvakur hf., Reykjavík.
Aðstoðarritstjórar:
Karl Blöndal, Ólafur Þ. Stephensen.
Fréttaritstjóri:
Björn Vignir Sigurpálsson.
UPPLIFUN
HINNA ÖLDRUÐU
Stefán Ólafsson, prófessor,hefur á undanförnum mán-uðum gert harða hríð að
stjórnvöldum vegna skattamála.
Þótt fast hafi verið tekið á móti af
fjármálaráðherra og aðstoðar-
mönnum hans hefur þeim ekki
tekizt að sannfæra fólk um að Stef-
án hafi rangt fyrir sér.
Stundum hefur upplifun fólks á
því hver sé veruleikinn jafn mikla
þýðingu og veruleikinn sjálfur og
vel má vera, að það eigi við í þessu
tilviki.
Á ráðstefnu um skatta og skerð-
ingar, sem Landsamband eldri
borgara og nokkur önnur félaga-
samtök stóðu fyrir í fyrradag var
Stefán Ólafsson einn ræðumanna
og sagði m.a.:
„Þessi þróun segir okkur, að það
er ekkert til, sem heitir ein kaup-
máttaraukning fyrir alla í þjóð-
félaginu. Skattakerfið eins og það
hefur verið að þróast með rýrnun
skattleysismarka á sl. 10 árum
gerir það að verkum að kaupmátt-
araukning lágtekjufólks var um
27% á þessum tíma, meðaltekju-
hópar fengu 43,5% kaupmáttar-
aukningu en tekjuhæstu hóparnir
fengu tæplega 78% kaupmáttar-
aukningu.“
Ef þessar tölur Stefáns Ólafs-
sonar eru réttar er þetta þróun,
sem gengur alls ekki. Tekjuþróun-
in hjá tekjuhæstu hópunum er mál
út af fyrir sig. Margt bendir til að
þau ofurlaun, sem tíðkast í nokkr-
um tilvikum séu komin út fyrir öll
skynsamleg mörk og þá er ekki
sízt átt við þær tekjur, sem verða
til vegna kaupréttarsamninga. Því
fer víðs fjarri, að þær tekjur standi
langt að baki því, sem tíðkast í ná-
lægum löndum. Þvert á móti er
full ástæða til að kanna, hvort það
geti verið að þessir samningar hér
séu komnir vel umfram það, sem
algengt er í nágrannalöndum okk-
ar. Þetta er stórpólitískt mál, sem
tímabært er að verði rætt frekar á
opinberum vettvangi og þá ekki
sízt á Alþingi.
En jafnvel þótt einungis sé tekið
mið af þeim mun, sem er á kaup-
máttaraukningu lágtekjufólks og
meðaltekjuhópa er sá munur orð-
inn of mikill.
Í þessu máli er það svo, að það
verður erfitt að sannfæra lág-
tekjufólk um að Stefán Ólafsson
hafi rangt fyrir sér vegna þess að
þetta sama fólk telur sig finna þær
tölur, sem hann nefnir á eigin
skinni.
Kjósendur yfir sextugt eru tald-
ir rúmlega 20% kjósenda. Það er
mikill fjöldi. Ætla ríkisstjórnin og
stjórnarflokkarnir að láta þessa
gagnrýni sem vind um eyru þjóta?
Það getur varla verið, hafi
stjórnarflokkarnir á annað borð
einhvern áhuga á að halda áfram
að stjórna landinu eftir næstu
kosningar.
UM SEÐLABANKA
OG FJÁRMÁLAEFTIRLIT
Í fyrradag var haldinn fundur íNew York á vegum Viðskipta-
ráðs og Íslenzk-ameríska verzl-
unarráðsins, þar sem Robert
Mishkin, prófessor við Columbia-
háskóla og Tryggvi Þór Her-
bertsson, forstöðumaður Hag-
fræðistofnunar Háskóla Íslands
kynntu niðurstöður skýrslu, sem
þeir hafa unnið um íslenzk efna-
hagsmál.
Í skýrslu þeirra er m.a. komið
að spurningu, sem nokkuð hefur
verið fjallað um hér í Morgun-
blaðinu að undanförnu, þ.e. hvort
sameina eigi Fjármálaeftirlit og
Seðlabanka á nýjan leik. Niður-
staða skýrsluhöfunda er sú, að
eftirliti með fjármagnsmarkaði
væri bezt sinnt með slíkri sam-
einingu. Ísland sé lítið land með
takmarkað bolmagn og þess
vegna sé bezt að ein öflug stofn-
un sjái um eftirlit með fjár-
magnsmarkaðnum, frekar en að
þeirri ábyrgð sé dreift á tvær
stofnanir.
Geir H. Haarde, utanríkisráð-
herra, kom inn á þessa spurningu
í ræðu sinni á sama fundi og benti
á að skoðanir væru skiptar meðal
stjórnmálamanna um þetta mál.
En utanríkisráðherra sagði jafn-
framt, að rökin, sem höfundar
umræddrar skýrslu færðu fyrir
sameiningu væru slík að hann
teldi óhjákvæmilegt fyrir Íslend-
inga að þetta mál yrði tekið til al-
varlegrar skoðunar.
Þau sjónarmið sem fram koma
hjá skýrsluhöfundum, svo og um-
mæli utanríkisráðherra, benda
eindregið til að sameining Seðla-
banka og Fjármálaeftirlits sé enn
á dagskrá.
Enda má spyrja hvernig annað
geti verið, þegar augljóst er, að
það er beinlínis í þágu veigamik-
illa íslenzkra hagsmuna að af
slíkri sameiningu verði.
Tímasetning skiptir miklu máli
í þessu sambandi. Sú sameining,
sem hér hefur verið til umræðu
getur hugsanlega haft áhrif á
möguleika bankanna til að endur-
fjármagna sig á næsta ári. Þess
vegna má sameining þessara
stofnana ekki dragast úr hófi.
ÁKVÖRÐUN um staðsetningu Árbæjar
að taka á forsendum safnsins sjálfs, að m
nýjar Gerðar Gunnarsdóttur borgarmin
ar. Safnið heyrir undir embætti borgarm
varðar og það gerði Viðey einnig til síðu
áramóta að menningar- og ferðamálasv
arinnar tók við eynni.
Hugmyndin um að flytja Árbæjarsafn
stórum hluta til Viðeyjar hafði ekki veri
borgarminjaverði þegar Morgunblaðið r
við Guðnýju Gerði. Hún vissi því ekki me
málið en lesa mátti í frétt Morgunblaðsins í gær. Guðný Ger
kvaðst vera reiðubúin til að skoða þessar tillögur nánar, þe
henni verður boðið að gera það.
„Það hafa áður komið fram hugmyndir um að flytja safn
og eins í Hljómskálagarðinn,“ sagði Guðný Gerður. „Þessi n
hugmynd gengur út frá því að taka hluta af Árbæjarsafni, h
hafa verið flutt hingað, og flytja í Viðey en skilja sjálfan Ár
gömlu kirkjuna eftir. Mér þykir sú hugmynd ekki aðlaðand
þessi tvö gömlu hús standa ein eftir. Hvað á að gera við þau
Guðný Gerður Gunnarsdóttir borgarminj
Ekki aðlaðandi að sk
„VIÐEY hefur þá kosti að geta orðið st
leg safnaeyja. Það fer vel á því að það s
þar sem faðir Reykjavíkur (Skúli Magn
settist að og skóp borgina þaðan,“ sagð
eyingurinn Örlygur Hálfdánarson í sam
Morgunblaðið. Hann hefur löngum sýn
ræktarsemi og fylgst grannt með því se
gerist. Örlygur kvaðst hafa verið kallað
fundar við undirbúningsnefnd hugmyn
arinnar fyrir nokkrum vikum.
„Ég lýsti þar strax mikilli ánægju minni og Viðeyinga. É
Örlygur Hálfdánarson, Viðeyingur
Viðey gæti orðið stór
„Ég er í rauninni bæði ánægður og þak
Þetta er ótrúlega vel unnin tillaga og h
kennist af stórhug og framtíðarsýn,“ sa
Þórir Stephensen, fyrrverandi staðarh
Viðey, spurður um þá hugmynd að flytj
bæjarsafn út í Viðey.
Hann sagði að mikil vinna lægi að ba
ari tillögu að flutningi safnsins út í Viðe
þetta verkefni væri afar vel af hendi ley
væri hugsað fyrir öllu.
„Þetta er þannig úr garði gert að bæði Árbæjarsafn og
semi sem fyrirhuguð var í Viðey fá byr undir báða vængi,
Þórir. Hann sagði að auk þess að flytja húsin úr Árbæ út í
væri einnig gert ráð fyrir því að byggja upp stærsta húsið
Glaumbæ, sem hefði verið verkamannabústaður í eyjunni
Þórir Stephensen, fyrrverandi staðarhald
Einkennist af stórhu
Þ
yrping og Minjavernd hafa lagt
til að um 20 gömul hús úr Árbæj-
arsafni, og nokkur til viðbótar úr
gömlu Reykjavík, verði flutt út í
Viðey og sett þar sem Sund-
bakkaþorp stóð á austurenda eyjarinnar.
Einnig verði byggð þar nokkur hús sem taki
mið af byggingum Milljónafélagsins í Viðey.
Hugmyndin er að reisa þarna íslenskt sjáv-
arþorp sem iði af mannlífi, jafnframt því að
minna á horfinn tíma í sögu lands og þjóðar.
Í gær samþykkti borgarráð Reykjavíkur
að fela Steinunni Valdísi Óskarsdóttur, borg-
arstjóra, að kanna kosti og galla hugmynda
Minjaverndar og Þyrpingar um flutning
húsa Minjasafns Reykjavíkur í Árbæ út í
Viðey. Sérstökum starfshópi, skipuðum sex
af æðstu stjórnendum borgarinnar, verður
falið að vinna ítarlega greinargerð um hug-
myndina.
Hugmyndin endurvakin
Oddur og Þorsteinn sögðu í samtali við
Morgunblaðið að hugmyndin hefði fyrst
kviknað fyrir 5-6 árum. Þá setti Reykjavík-
urborg á laggirnar starfshóp sem átti að
móta framtíðarsýn varðandi eyjarnar á
sundunum. Þar áttu m.a. fulltrúar Þyrpingar
og Minjaverndar sæti og lögðu fram sameig-
inlega hugmynd um endurreisn Sundbakka-
þorps með flutningi Árbæjarsafns út í Viðey.
Auk húsa safnsins var gert ráð fyrir nýbygg-
ingum, lítilli byggð og brú í land. Þorsteinn
sagði að hugmyndin hefði þótt mjög stórtæk
og umfangsmeiri en menn voru reiðubúnir
að samþykkja á þeim tíma.
Fyrir tæpu ári dustuðu þeir Oddur og Þor-
steinn rykið af hugmyndinni og nálguðust
hana með nokkuð öðrum hætti en í fyrra
skiptið. Nú er miðað við að flytja um 20 hús
Árbæjarsafns út í eyna. Einnig einstaka hús
af póstsvæði 101 í Reykjavík, sem ekki þykja
eiga lengur tilverurétt á sínum stöðum, og
finna þeim nýjan samastað innan um hús Ár-
bæjarsafns í Viðey. Leitast verði við að
draga fram, eftir því sem kostur er, mynd
gamla þorpsins á Sundbakka. Þorpið byggð-
ist upp í kringum starfsemi Milljónafélagsins
sem hófst 1907 og þar var byggð fram undir
1943.
Breyttar forsendur staðsetninga
Þorsteinn og Oddur bentu á að bæði svæð-
in sem um ræðir, Viðey og Árbæjarsafn,
vektu ýmsar spurningar. Sú starfsemi sem
tókst að byggja upp í Viðey í tíð séra Þóris
Stephensen staðarhaldara hafi að miklu leyti
koðnað niður. Í tíð Þóris staðarhaldara komu
í eyna um 27 þúsund gestir á ári en voru 12–
13 þúsund í fyrra. Þá segja þeir Oddur og
Þorsteinn að gestakomum í Árbæjarsafn
hafi fækkað úr 55 þúsund gestum fyrir fjór-
um árum. Árbæjarsafn hafi á sínum tíma
verið reist utan byggðarinnar í Reykjavík en
nú sé búið að byggja á alla bóga kringum
safnið. Því megi vel spyrja hvort staðsetning
Árbæjarsafns sé sú ákjósanlegasta í dag.
Þeir Oddur og Þorsteinn benda á að Ár-
bæjarsafn hafi takmarkaða möguleika til
þróunar á núverandi stað. Borgaryfirvöld
hafi verið að skoða svæði vestan Árbæjar-
safns með nýja notkun í huga, án þess að
mótaðar hugmyndir þar um hafi verið settar
fram enn sem komið er.
Oddur minnti á að Þyrping sé þróun-
arfélag og meginviðfangsefni þess að brydda
upp á nýjungum og leita nýrra möguleika.
Minjavernd búi yfir mikilli sérþekkingu á
gömlum húsum og hafi mikla reynslu af að
flytja slík hús og endurbyggja. Samvinna
þessara tveggja aðila geti því verið ákjós-
anleg í þessu tilliti. „Þyrping hefur sérstakan
áhuga á að koma upp safni í Viðey og efla það
í samvinnu við Reykjavíkurborg. Við höfum
ekkert síður áhuga á að takast á við landið
sem eftir situr á Ártúnsholti, sem er suð-
urhallandi brekka í byggðu hverfi. Við telj-
um að það myndi samræmast hugsun borg-
aryfirvalda um þéttingu byggðar að byggja á
þessu svæði og nýtingu á hágæðalandi til bú-
Sundbakkaþorp í
Hugmyndin er að gömlu húsin úr Árbæ og nokkur fleiri m
Endurreisn Sundbakka-
þorps í Viðey er ekki ný
hugmynd, að sögn þeirra
G. Odds Víðissonar,
framkvæmdastjóra þróun-
arfélagsins Þyrpingar, og
Þorsteins Bergssonar,
framkvæmdastjóra
Minjaverndar.
Morgunblað
Þorsteinn Bergsson, framkvæmdastjóri Minjaverndar, og
Oddur Víðisson, framkvæmdastjóri Þyrpingar.