Morgunblaðið - 09.05.2006, Blaðsíða 26

26 ÞRIÐJUDAGUR 9. MAÍ 2006 MORGUNBLAÐIÐ
Hallgrímur B. Geirsson.
Styrmir Gunnarsson.
Framkvæmdastjóri:
Ritstjóri:
STOFNAÐ 1913
Útgefandi: Árvakur hf., Reykjavík.
Aðstoðarritstjórar:
Karl Blöndal, Ólafur Þ. Stephensen.
Fréttaritstjóri:
Björn Vignir Sigurpálsson.
F
jallað var um þær ráð-
stafanir sem þegar
hafa verið gerðar og
viðfangsefnin fram-
undan vegna afleið-
inganna af brotthvarfi varnarliðs-
ins á fundi sem Árni Sigfússon,
bæjarstjóri í Reykjanesbæ, boðaði
starfsfólk varnarliðsins til í Fjöl-
brautaskóla Suðurnesja í gær. Geir
H. Haarde utanríkisráðherra
mætti á fundinn og fór yfir stöðu
mála með starfsmönnunum.
Nálægt 100 starfsmenn varnar-
liðsins mættu á fundinn sem hald-
inn var í framhaldi af fundi bæj-
arstjóra með starfsmönnum 21.
mars sl. Fram kom í máli Árna að
samstarfsnefnd fulltrúa sveitarfé-
laga, verkalýðshreyfingar og ráðu-
neyta hélt fyrsta fund sinn 3. maí
sl. og kemur hún aftur saman 18.
maí. Nefndin hefur það verkefni að
skoða atvinnumál á svæðinu vegna
brotthvarfs varnarliðsins. Árni
sagði mörg mál til skoðunar og
gerði hann ráð fyrir að haldinn yrði
stöðufundur með starfsfólki að
nýju innan nokkurra vikna. Þá
mætti gera ráð fyrir að ýmis fleiri
mál hefðu skýrst, m.a. varðandi
starfslok.
Hefur fulla trú á að atvinnu-
málin leysist farsællega
Geir H. Haarde utanríkisráð-
herra lýsti ánægju með þann ár-
angur sem náðst hefði hjá Ráðgjaf-
arstofu sem komið var á fót til að
aðstoða og útvega starfsfólki störf.
Enn eru þó óleyst atvinnumál mik-
ils meirihluta starfsmanna en Geir
sagðist hafa fulla trú á að þau mál
myndu leysast farsællega áður en
yfir líkur.
Geir gerði starfsmönnunum
grein fyrir þeim breytingum sem
ákveðnar hafa verið með nýsettri
löggjöf varðandi rekstur Keflavík-
urflugvallar þar sem Flugmála-
stjórn Keflavíkurflugvallar hefur
verið falið að taka að sér þennan
rekstur, stjórnun, og uppbyggingu
Keflavíkurflugvallar. Tók Geir
fram að það mál hefði notið stuðn-
ings allra stjórnmálaflokkanna á
Alþingi. „Það er mjög mikilvægt að
um mál sem þessi myndist þokka-
lega breið samstaða,“ sagði hann.
Geir lagði áherslu á að skylt væri
að bjóða því starfsfólki störf hjá
Flugmálastjórn Keflavíkurflugvall-
ar sem unnið hefur á þessu ári hjá
eftirtöldum deildum varnarliðsins,
slökkviliði, snjóruðnings- og
brautadeild, rafeindadeild, volta-
deild og verkfræðideild. „Það er
mjög mikilvægt fyrir rekstur vall-
arins að missa ekki frá sér lyk-
ilstarfsfólkið,“ sagði Geir.
Hann sagðist vera þeirrar skoð-
unar að með þessum lögum ætti að
vera tryggt að yfirfærslan á rekstri
flugvallarins frá varnarliðinu til ís-
lenskra aðila ætti að geta gengið
hnökralaust fyrir sig.
Viðræður við Bandaríkjamenn
halda áfram á næstu vikum
Utanríkisráðherra fór einnig yfir
stöðu annarra viðfangsefna sem
uppi eru vegna brotthvarfs varn-
arliðsins á fundinum og ekki væru
komin jafnlangt á veg. Viðræðun-
um við Bandaríkjamenn yrði haldið
áfram á næstu vikum. Ekki væri þó
búið að tímasetja næsta fund. „Þær
viðræður snúast um með hvaða
hætti Bandaríkjamenn ætla að
standa við skyldur sínar sam-
kvæmt varnarsamningnum og
einnig ýmis önnur atriði sem að því
lúta, t.d. framtíð ratsjárstöðvanna
og annarra þátta sem því miður er
ekki ennþá kominn botn í.“ Sam-
hliða væru í gangi viðræður við
varnarliðið varðandi frágang o.fl.
,,En það liggur ekki fyrir hvaða
mannvirki varnarliðsins þarf að
nýta áfram í þágu varna landsins
eða í þágu Atlantshafsbandalags-
ins, sem á þarna töluvert af mann-
virkjum og þar með liggur ekki
fyrir hvað af mannvirkjunum þarna
gæti komið til notkunar á af hálfu
okkar Íslendinga,“ sagði Geir.
Geir og Árni lögðu áherslu á að
miklu skipti að tekist væri á við
þau mál sem uppi væru vegna
brotthvarfs varnarliðsins skipulega
og skref fyrir skref, þannig að
hvert mál fyrir sig yrði afgreitt út
af borðinu.
„Auðvitað mun fylgja því umtals-
verður kostnaður fyrir íslenska rík-
ið að taka yfir þennan rekstur á
Keflavíkurflugvelli en það er
kostnaður sem við höfum í nokkurn
tíma reiknað með að við myndum
þurfa að taka yfir. Við því er ekk-
ert að segja annað en að okkur Ís-
lendingum er ekkert ofvaxið að
reka alþjóðlegan flugvöll frekar en
öðrum þjóðum,“ sagði Geir. „Hins
vegar er það svo að á flugvellinum
er rekið mjög öflugt hlutafélag,
Flugstöð Leifs Eiríkssonar, sem
skilar góðum hagnaði og við mun-
um að sjálfsögðu gera ráð fyrir því
í framtíðinni að hún ko
beinum eða óbeinum hæ
þetta og að tekjur af s
flugstöðvarinnar nýtist o
þess að fjármagna þann
sem rekstur flugvallarins
för með sér.
Við gerum ráð fyrir að
rás verði flugvöllurinn sem
þær einingar, sem þar eru
hendi, reknar með sjá
hætti, þannig að tekjurnar
seminni þarna, vaxand
mannastraumi, flugumferð
háttar geti borið kostn
starfseminni,“ sagði hann.
Afar ólíklegt að stjór
Gæslunnar verði f
Vék Geir einnig að m
Landhelgisgæslunnar.
hann ekki geta svarað n
hvort hluti af hennar s
verði fluttur á Keflavíku
enda væri það mál til úrvi
dómsmálaráðuneytinu. „M
hins vegar afar ólíklegt a
stöð Gæslunnar flytjist su
Það er nýbúið að koma he
á nýjum stað í Reykjav
vegar finnst mér ekki ól
hluti af flugstarfseminni ko
að suður eftir en það er e
að svara fyrir það en það
anlega ýmislegt sem mæ
því,“ sagði Geir.
Einnig komu olíumann
Helguvík til umræðu á fu
Geir sagði að rætt hefð
nokkurn tíma að Íslendin
tækju þau. ,,Ég geri mér
að það takist að leysa þau
þeim hætti, að það verði
gera það. Hins vegar þarf
þar úr nokkrum málum.
flókið m.a. vegna eigna
Starfsmenn varnarliðsins lýstu áhyggjum af starfslok
Leysa verkefnin
Geir H. Haarde utanríkisráðherra ræðir við fundarmenn á fundi
Sigfússon, bæjarstjóri í Reykjanesbæ, boðaði til með starfsfólki v
Eftir Ómar Friðriksson
omfr@mbl.is
Hópur starfsmanna
varnarliðsins kom á fund
sem Árni Sigfússon,
bæjarstjóri í Reykja-
nesbæ, boðaði til í gær
vegna brotthvarfs
varnarliðsins. Geir H.
Haarde utanríkisráð-
herra fór yfir stöðu mála
með starfsfólkinu.
HVAÐ VAKIR
FYRIR CHENEY?
Dick Cheney, varaforsetiBandaríkjanna, hefur ver-ið á ferðalagi um fyrrum
áhrifasvæði Sovétríkjanna í aust-
urhluta Evrópu og í Mið-Asíu.
Hann hefur notað þetta ferðalag til
þess að ráðast á Rússa á tvennum
vígstöðvum. Annars vegar segir
hann að lýðræðið sé á undanhaldi í
Rússlandi Pútíns. Hins vegar segir
hann að Rússar reyni að nota olíu
og gas til þess að beita nágranna-
ríki sín og fyrrverandi leppríki
eins konar fjárkúgun. Viðbrögðin í
Moskvu hafa verið þau að Cheney
sé að lýsa yfir nýju köldu stríði.
Ræðuhöld Cheneys eru engin til-
viljun. Þau eru augljóslega vel
undirbúin. Bandaríkjamenn hafa
unnið markvisst að því á undan-
förnum árum að styrkja stöðu sína
í fyrrum leppríkjum Sovétríkjanna
bæði í Austur-Evrópu og Mið-As-
íu. Þeir hafa verið að koma sér upp
herstöðvum í sumum þessara ríkja
og auka pólitísk áhrif sín í öðrum.
Á bak við þessa viðleitni þeirra
til þess að efla bandarísk áhrif í
þessum heimshluta er stórpólitísk
stefnumörkun, sem sennilega er
samstaða um á milli stóru flokk-
anna tveggja í Washington.
Bandaríkjamenn líta svo á að
næsta stóra átakasvæðið í heims-
pólitíkinni verði ríkin í austurhluta
Evrópu og Mið-Asíu, sem liggja á
milli Rússlands og Kína. Með
auknum áhrifum á þessum svæðum
má segja að þeir hafi komið sér vel
fyrir meðfram nánast öllum landa-
mærum Rússlands nema þeim,
sem liggja að Kína.
Með ræðuhöldum sínum er
Cheney að undirstrika, að Banda-
ríkjamenn eru tilbúnir til að
standa með nýjum bandamönnum í
þessum heimshlutum og taka upp
hanzkann fyrir þá gagnvart Rúss-
um. Deilur Rússa og Úkraínu-
manna fyrir nokkru um olíuleiðsl-
urnar, sem liggja yfir landið, sýna
að þessi ríki þurfa á vernd að
halda. Bandaríkjamenn eru að
sýna í verki að þeir vilji veita þá
vernd. Og eftir því verður tekið í
höfuðborgum þeirra ríkja, sem
hlut eiga að máli. Sum þeirra eiga
eftir að ganga í Atlantshafsbanda-
lagið að nokkrum árum liðnum.
Önnur eiga eftir að taka upp náið
samstarf við bandalagið í öryggis-
málum.
Áhrif í ríkjum Mið-Asíu styrkja
einnig stöðu Bandaríkjamanna
gagnvart Kína. Auðvitað vilja þeir
eiga góð samskipti við Rússa og
þeir vilja líka eiga góð samskipti
við Kínverja. Þeir gera sér hins
vegar grein fyrir því, að það er viss
hætta á ferðinni í sambandi við
hugsanlegt bandalag Rússa, Kín-
verja og Írana eins og vikið er að í
mjög athyglisverðri bók eftir
Zbigniew Brzezinski, einn af ráð-
gjöfum Carters, fyrrverandi
Bandaríkjaforseta, sem nefnist
The Grand Chessboard. Þeir vilja
koma í veg fyrir að slíkt bandalag
verði til.
Að auki er ljóst að Cheney er að
tala til íhaldssamra kjósenda í
Bandaríkjunum á ferðalagi sínu
um umrædd svæði. Varaforsetinn
er átrúnaðargoð íhaldssamra
Bandaríkjamanna og með ræðu-
höldum af þessu tagi nær hann til
þeirra með afdráttarlausari hætti
en þótt hann talaði um bandarísk
innanríkismál.
Ræður Cheneys síðustu daga
eru þó fyrst og fremst stórpólitísk-
ar. Þær gefa til kynna, að ríki, sem
lengi hefur ríkt þögn um í alþjóða-
pólitík eins og Úkraína eða
Kazakstan, eru að komast í mið-
depil alþjóðastjórnmála. Sum
þessara ríkja búa yfir miklum auð-
lindum, hvort sem um er að ræða
olíu eða aðrar auðlindir, og að ein-
hverju leyti snýst pólitík Banda-
ríkjamanna um að njóta góðs af
þeim auðlindum.
En grundvallaratriðið eru póli-
tísk áhrif og herstöðvar. Banda-
ríkjamenn hafa nú þegar náð mikl-
um árangri á báðum sviðum. Og
vafalaust er Rússum nóg boðið.
Veruleikinn er hins vegar sá, að
þeir hafa ekki bolmagn til að
bregðast við, hvorki hernaðarlega
né fjárhagslega.
Kína er hins vegar í sterkri stöðu
en kemst þó í enn sterkari stöðu
eftir því, sem líður á 21. öldina.
Þess vegna skiptir miklu máli fyrir
Bandaríkjamenn að ná viðunandi
samningum við Kínverja.
Kjarni málsins er þó sá, að mark-
viss uppbygging Bandaríkjamanna
á aðstöðu í austurhluta Evrópu og í
Mið-Asíu er til marks um að því fer
fjarri að þetta eina risaveldi í
heiminum, sem eitthvert mark er
takandi á, hugi að samdrætti í al-
þjóðamálum heldur stefnir það
þvert á móti að meiri útþenslu.
Hver og einn getur haft sínar
skoðanir á því hversu æskilegt það
er en engu að síður er þetta blá-
kaldur veruleiki. Ráðamenn í sum-
um þessara landa eru ekki þekktir
fyrir að gæta þeirra mannréttinda,
sem Bandaríkjamenn hafa löngum
talið sig berjast fyrir. En Banda-
ríkjamenn meta það svo, að þeir
hafi yfirgnæfandi hagsmuni af því
að ná lykilstöðu í þessum löndum
og munu ekki láta mannréttinda-
brot í þeim þvælast fyrir sér.
Þess vegna er Cheney nú að
brjóta ísinn og sýna umheiminum
hvað Bandaríkjamenn telja sig
eiga mikilla hagsmuna að gæta á
þessum nýju svæðum og að þeir
eru tilbúnir til að ganga langt til að
gæta þeirra hagsmuna.
GEIR H. Haarde utanríkis-
ráðherra sagðist á fundinum í
Reykjanesbæ í gær ekkert geta
fullyrt um hvort álver yrði reist í
Helguvík.
Hann sagði að ef orkusalarnir
gætu útvegað orku í slíka verk-
smiðju, og ef hægt væri að koma
henni fyrir með haganlegum hætti
innan efnahagskerfisins á næstu
árum, þá sæi hann ekkert því til
fyrirstöðu að sá sem vildi byggja
álverið og kaupa orkuna, þ.e.a.s.
Norðurál, semdi við þá sem vildu
og gætu selt orkuna. „Þetta er
fyrst og fremst málefni þeirra en
ríkisstjórnin mun áreiðanl
ekki setja fótinn fyrir slíkt
það er gert með raunhæfu
á næstu árum,“ sagði hann
Geir benti á að verkefni
um toga væri ekki hrist fra
erminni á einni nóttu held
aði það á mikinn undirbún
„Það má ekki gefa fólki þæ
hugmyndir, að það sé hæg
finna fólkinu uppi á flugve
í allra nánustu framtíð í ál
Helguvík. Það er hins vega
möguleiki að slíkt álver yr
tíðarvinnustaður hér ef um
mál semst milli réttra aðila
Álver í Helguvík gæti orðið